‹‹አንተ የአምላክህን የእግዚአብሔርን ቃል አጥብቀህ ብትሰማ በፊቱም የሚበጀውን ብታደርግ ትእዛዙንም ብታዳምጥ ሥርዓቱንም ሁሉ ብትጠብቅ በዓለም ላይ ያመጣሁትን በሽታ አላደርስብህም እኔ ፈዋሽህ እግዚአብሔር ነኝና፡፡›› /ኦ.ዘፀ.15፡26/  
‹‹እስመ እግዚአብሔር ዐቃቤ ስራይ ውእቱ በመለኮቱ ወፈውሰ ድውያን ውእቱ በትስብእቱ፣ እግዚአብሔር በመለኮቱ መድኃኒት ቀማሚ በሰውነቱ ደግሞ የተቀመመ መድኃኒት ነው››
የፈረንጆቹ አዲስ ዓመት 2020 ከተስፋ ይልቅ ዓለም አቀፋዊ ስጋትን ይዞ መጥቷል:: ፎሬየንስ የተሰኘው ድረ ገጽ አዲሱን ዓመት ‹‹መርዶ ነጋሪ፣ ጥቁር ዓመት›› ብሎ ገልጾታል፡፡ ምክንያቱ ደግሞ የኮሮና ቫይረስ መከሰቱ ነው፡፡ ኖቭል ኮሮና ቫይረስ ኮቪድ 19 ብዙ አለም አቀፋዊ አሉታዊ ተፅዕኖዎችን አምጥቷል፡፡ ኢራን ደግሞ ለበጎ በሚመስል ሁናቴ ኮሮናን ተከትሎ ከ80 ሺህ በላይ እስረኞችን በጊዜያዊነት ለቃለች፡፡
ኮሮና ቫይረስ መነሻው ቻይና ‹‹ሁቤይ›› ግዛት ይሁን እንጂ አሁን ላይ 198 ሀገራትን በቫይረሱ ተጠቅተዋል፡፡ ከ22ሺ በላይ ሰዎች በቫይረሱ ሕይወታቸውን ተነጥቀዋል:: እስከ አሁን በቫይረሱ ከ500 ሺህ በላይ ሰዎች ተይዘዋል፡፡
በእርግጥ ኮሮና በሕክምናው ደረጃ ከሁለት አስርት ዓመታት በፊት ብዙ ትኩረት ያላገኘና ጉንፋን መሰል በሽታ እንደሆነ ከስሙ ጀምሮ ድሮም ይታወቃል፡፡
መረጃዎች እንደሚያሳዩት፤ ተላላፊ በሽታዎች ሁሌም ቢሆን ለዓለም ከባድ ስጋት ናቸው፡፡ ከዚህ በፊትም በታሪክ በ13ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ‹‹ያርሲን›› የሚባል ባክቴሪያ አውሮፓ ላይ ተከስቶ ወደ ሁለት መቶ ሚሊዮን የሚጠጉ ሰዎች ሕይወታቸውን አጥተውበታል፡፡ በየዘመኑ፣ ሰዎችን ለሞት የዳረጉ ብዙ ቫይረሶች ተከስተዋል፡፡
ቫይረሱ የመተንፈሻ አካልን የሚያጠቃ ሲሆን ከሰው ወደ ሰው የሚተላለፍ ነው:: በሽታው ሁሉንም የሕብረተሰብ ክፍል የሚያጠቃ ቢሆንም፣ ከአንድ ዓመት በታች የሆኑ ሕጻናት፣ በዕድሜ የገፉ አረጋውያንና ለረዥም ጊዜ ከበሽታ ጋር የኖሩ ሰዎች የበለጠ ተጋላጭ የሆኑ የማህበረሰብ ክፍሎች ናቸው፡፡
ብዙ ጊዜ ቫይረስ ወለድ በሽታዎች ፈዋሽ መድኃኒት የላቸውም፤ ለምሳሌ፡- ኤችአይቪ ኤድስንና ሌሎችንም መጥቀስ እንችላለን፡፡

ኮሮና ለምን መጣ?
ኮሮና የመጣበት ምክንያት በውል አይታወቅም፡፡ እንደ መነሻ የሚሰነዘሩ ሀሳቦች የሚከተሉት ናቸው፡፡
ፈረንጆች የማይበሉ እንስሳትን ሁሉ ስለሚበሉ ለተለያዩ በሽታዎች ተጋላጮች ናቸው፡፡ ጊንጡን፣ አይጡን፣ ጉርጡን እንዲሁም የተለያዩ የማይበሉ አዕዋፋትና እንስሳትን ስለሚበሉ ለብዙ በሽታዎች ተጋላጮች ናቸው፡፡ ምክንያቱም ቫይረሱ እንስሳትን ሆስት ሪዘርቬየር /Host Reservior/ አድርጓቸው ይኖራልና፡፡ ሳይንሱ እንደሚለው፤ በሽታው ከሆስቱ የሚመጣ ነው፡፡ በመጽሐፍ ቅዱስም እንዲበሉ የተፈቀዱ እንዳይበሉ የተከለከሉም አሉ:: ‹‹ድፍን ሰኮና ያለው እና የማያመሰኳውን አትብሉ›› እንዲል /ኦ.ዘሌ.11፡3/ ነብየ እግዚአብሔር ሙሴ፡፡ በዚህም ምክንያት በውጭው ዓለም የእንስሳት በሽታዎች /Zoonotic Disease/ የተለመዱ ናቸው፡፡
ማይክሮቢያል ዋር /Microbial War/ ሊሆን ይችላል፡፡ ይህ ጦርነት በአደጉት ሀገራት የተለመደ ነው፡፡ በመከላከል ስልት አንዱ የሚጠቀሰው ማይክሮቢያል ዋር ነው፡፡ አንድ ሀገር አንድን ሀገር ሲበልጠው የሚጠነስሰው ሳይንሳዊ ውጊያ ነው፡፡ ስለዚህ ኮሮናም ከላብራቶሪ ያመለጠ ነው ለማለት እርግጠኛ ባይኮንም ሊሆን ግን ይችላል፡፡
የእግዚአብሔር ቁጣ /መቅሰፍት/ መዓት ሊሆን ይችላል፡፡ ይህ ከሌሎችም ምክንያቶች ባለፈ ሰፊውን ቦታ የሚይይዝ ነው፡፡ በተለይም ይህ ዕምነት ያላቸው ሀገራትና ሕዝቦች የሚያነሱት ምክንያት ነው፡፡
ከእግዚአብሔር ስንወጣ፣ ስመ እግዚአብሔርን መጥራት ስናቆም እግዚአብሔር በመዓት ይገስጸናል፡፡ ነቢዩ ሚክያስ ‹‹ባልሰሙም አሕዛብ ላይ በቁጣ እና በመዓት እበቀላለሁ›› /ት.ሚክ.5፡15/ እንዲል፡፡ ነቢየ እግዚአብሔር ኢያሱም ‹‹እኛ እስከ ዛሬ ድረስ ከእርሱ ያልነጻንበት የፌጎር ኃጢአት ጥቂት ነውን? በእግዚአብሔር ማኅበር ላይ መቅሰፍት ወረደ፡፡›› /መ. ኢያሱ. 22፡17/ እንዲል፡፡ በተጨማሪም ቅዱስ ዳዊት ‹‹አቤቱ በቁጣህ አትቅሰፈኝ በመዓትህም አትገስጸኝ›› /መዝ.6፡1/ እንዲል፡፡

ኮሮና ቫይረስን እንዴት እንከላከለው?
በመንፈሳዊ በኩል
በዕምነት ውስጥ የሚኖር ሕዝብና ሃይማኖት ያለው ሀገር ምንጊዜም ክፉ ነገር ሲከሰት ወደ ፈጣሪው ይጮሀል፡፡ በተለይም እንደ ኢትዮጵያ ላሉ ሀገራት አምልኮተ እግዚአብሔር ትልቅ መሳሪያ ነው፡፡ ስለዚህ ምን እናድርግ?
ጸሎት መጸለይ
ሁሉም በገባው እና ባለው ሃይማኖት ፈጣሪውን መለመን አለበት፡፡ ሁሉም ሰው በያዘው ሃይማኖት በግሉም በማህበርም መጸለይ አለበት፡፡ እግዚአብሔርም ይሰማናል፡፡ ቅዱስ ሙሴ ‹‹እርሱም አንተ የአምላክህን የእግዚአብሔርን ቃል አጥብቀህ ብትሰማ በፊቱም የሚበጀውን ብታደርግ ትእዛዙንም ብታዳምጥ ሥርዓቱንም ሁሉ ብትጠብቅ በግብጻውያን ላይ ያመጣሁትን በሽታ አላደርስብህም፤ እኔ ፈዋሽህ እግዚአብሔር ነኝና፡፡›› /ኦ.ዘፀ.15፡26/ እንዳለን፡፡ በግብጽ ማለቱ በዓለም ላይ ያመጣሁትን ለማለት ነው፡፡ ስለዚህ አሁንም ተጸጽተን ከተመለስን፣ የእግዚአብሔርን ትእዛዙን ከተከተልን ችግሩ መከራው ይቀላል፡፡
ምሕላ መያዝ
እንደ ኢትዮጵያ ባሉ በእግዚአብሔር ለሚያምኑ ሀገራት ምሕላ እጅግ በጣም አስፈላጊ ነው፡፡ መ.ዜና መዋዕል ካልዕ 20፡9 ‹‹ክፉ ነገር ፣ የፍርድ ሰይፍ ወይም ቸነፈር ወይም ራብ ቢመጣብን ስምህ ባለበት በዚህ ቤትና በፊትህ ቆመን በመከራችን ወደ አንተ እንጮሀለን አንተም ሰምተህ ታድነናለህ አሉ::›› እንዳለን ለሁሉም ነገር በሕብረት ሆኖ ወደ ፈጣሪ መጮሕ ይገባናል፡፡
ማዕጠንት ማጠን
በሀገራችን አንድ አባባል አለ ‹‹ሕዳር ከታጠነ በሽታ የለም›› ይባላል፡፡ ስለዚህ ጸሎተ ዕጣን ተደግሞ ማዕጠንት በየቀኑ መታጠን አለበት፡፡ “የዕጣኑም ጢስ ከቅዱሳን ጸሎት ጋር ከመልዐኩ እጅ በእግዚአብሔር ፊት ወጣ›› /ዮሐ›ራዕይ.8፡4/ እንዲል፡፡ የጠፋው መስቀል የተገኘው በዕጣን ነው አሁንም የጠፋው መድኃኒት የሚገኘው በእግዚአብሔር ነው ምክንያቱም ‹‹ማዳን የእግዚአብሔር ነው›› /መዝ.3፡8/ እንዲል ቅዱስ ዳዊት፡፡
 የቅዱሳንን ዕምነት እና ጸበል መጠቀም
 በልዩነት በበሽታ፣ በተለይም በወረረሽኝ እና በተላላፊ በሽታዎች ቃል ኪዳን ለተገባላቸው ቅዱሳን የእነሱን ዕምነት መቀባት፣ ጸበላቸውን መጠጣት፣ በጸበላቸው መጠመቅ ፍቱን መድኃኒት ነው፡፡
ለአብነትም የቅዱስ ቂርቆስን፣ የአቡነ እስትንፋሰ ክርስቶስን፣ የአቡነ ሐብተ ማርያምን፣ የአቡነ ሐራን እና የአቡነ ገብረ መንፈስ ቅዱስን ገድል ማንበብ፣ በቤታችን ማስነበብ ወረርሽኙን ለመከላከል ትልቅ መሳሪያ ነው፡፡
ቅዱስ ዳዊት ‹‹ክፉ ነገር ወደ አንተ አይቀርብም መቅሰፍትም ወደ ቤትህ አይገባም በመንገድህ ሁሉ ይጠብቁህ ዘንድ መላእክቱን ስለ አንተ ያዝዛቸዋልና::›› እንዲል በመንገድህ ማለቱ በሕይወትህ ሲል ነው፣ መላእክቱን ማለቱ ቅዱሳንን ነው አንድም ቅዱሳን መላእክትን ነው፡፡ ስለዚህ የቅዱሳኑን ዕምነት መቀባት፣ ጸበል መጠጣት፣ መልክዕ መድገም፣ ገድል ማንበብ በሽታውን ለመከላከል ፍቱን መድኃኒት ነው፡፡
በሀገራችን ኢትዮጵያ ታሪክ ንጉሶች የሚፈልጉትን ጉዳይ ለማስፈጸም የሚፈልጉትን ጽላት አስገብተው መቅደሳቸውን ይሰሩ ነበር፡፡ ለአብነትም አባቶቻችን በአድዋ የቅዱስ ጊዮርጊስን ጽላት ይዘው ጣሊያንን ድል ነስተዋል:: እቴጌ ምንትዋብ ቁስቋም ማርያምን አሰርተው ብዙ ችግሮችን አልፈዋል፡፡ አጼ ቴዎድሮስ መድኃኒዓለምን ይወዱ ነበር፡፡ ሌሎች ነገስታትም እንዲሁ፡፡ ስለዚህ ሁሌም ቅዱሳኑን መማጸን ተገቢም ትክክልም አዋጭም ነው፡፡
እግዚአብሔር ሁሉን ማድረግ የሚችል የሁሉ መድኃኒት ነውና፡፡ ቅዱስ ያሬድ ‹‹እስመ እግዚአብሔር ዐቃቤ ስራይ ውእቱ በመለኮቱ ወፈውሰ ድውያን ውእቱ በትስብእቱ፣ እግዚአብሔር በመለኮቱ መድኃኒት ቀማሚ በሰውነቱ ደግሞ የተቀመመ መድኃኒት ነው›› እንዲል፡፡
.በስጋዊ በኩል
የጤና ባለሙያን ምክር መቀበል /ማክበር/ መተግበር
የኢትዮጵያ መንግስት ኮሮና ከመከሰቱ በፊት የማንቂያ ደብዳቤ /አለርት ሌተር/ እና ለባለሙያዎች ስልጠና መስጠቱ፣ ሌሎች ስራዎችንም መስራቱ ይታወሳል፡፡ ከተከሰተም በኋላ ጤና ጥበቃ ሚኒስቴርና የኢትዮጵያ ሕብረተሰብ ጤና ኢንስቲቲዩትና ሌሎችም አካላት ብዙ ስራዎችን እየሰሩ ነው::
የቫይረሱ ምልክቶች፡- ከፍተኛ ትኩሳት፣ ሳል፣ እንደ ንፍጥ ያለ ፈሳሽ ነገር፣ የጉንፋን ምልክት፣ ጉሮሮ መከርከር፣ የሆድ ሕመም፣ የመገጣጠሚያ ሕመሞችና የመተንፈስ ችግር ምልክቶች ሲሆኑ ምልክቶቹ ለመታየት ከ2-14 ቀናትን ሊወስዱ ይችላል፡፡
በባለሙያ ቫይረሱን ለመከላከል የተሰጡ ምክሮች፡-
1. እጅን በሳሙና መታጠብ
2. የግል ንጽሕናን መጠበቅ
3. ምግብን አብስሎ መመገብ
4. ከእንስሳት ጋር ንክኪ አለማድረግ
5. ጭምብል መጠቀም
6. ከሰዎች ጋር አለመጨባበጥ
7. ትልልቅ ስብሰባዎችን መሰረዝ
8. መስኮት መክፈት ወዘ.ተ ለአብነት የሚጠቀሱ መከላከያ ዘዴዎች ናቸው፡፡
ንጽሕናን መጠበቅ በቤተ ክርስቲያንም የሚገኝ አስተምሕሮ ነው፡፡ ነብየ እግዚአብሔር ሙሴ ‹‹ፈሳሽ ነገር ያለበት ሰው ከፈሳሹ ነገር ሲነጻ ስለመንጻቱ ሰባት ቀን ይቆጥራል፣ ልብሱንም ያጥባል፣ ገላውንም በምንጭ ውኃ ይታጠባል፣ ንጹሕም ይሆናል /ኦ.ዘሌ.15፡13/ እንዲል፡፡ ካህንም ወደ መቅደስ ሲገባ ታጥቦ ንጹሕ ሆኖ ነው የሚገባው፡፡ አይበለውና ነገ ሰሞነኛ ቀዳሽ ሆኖ ቢነስረው ገብቶ መቀደስ አይችልም:: ቤተ ክርስቲያን የነፍስ ንጽሕናን ብቻ ሳይሆን የስጋ ንጽሕናንም ታስተምራለች:: ስለዚህ ንጽሕናን መጠበቅ ሳይንሳዊ ብቻ ሳይሆን በሃይማኖትም የተደገፈ ነው፡፡
በሽታ የመከላከል አቅማችንን የሚጨምሩ ምግቦችን መመገብ፡፡ በሽታው በባሕሪው ኢሚዩኒታቸው /Immunity/ የወረዱ ሰዎችን የሚያጠቃ በመሆኑ አመጋገባችንን በተወሰነ መልኩ ማስተካከል::
ለምሳሌ፡- በቅርቡ ሲወራ የነበረው ማር፣ ጤና አዳም፣ ዝንጅብል፣ ፌጦ፣ ሽንኩርት፣ ሎሚ ወ.ዘ.ተ የመሳሰሉት በሀገራችን ዘመናዊው ሕክምና ሳይመጣ ለመድኃኒትነት የምንጠቀማቸው ናቸው፡፡ ሁልጊዜም እነዚህን ነገሮች ብንጠቀም ጉዳት የለውም፡፡ ነገር ግን ከአባቶች ነው የተላለፈ የሚለው ምንም እንኳን መልካም ነገርን ወደ አባቶች ማስጠጋት የተለመደ ቢሆንም፣ ጉዳዩን በማስተዋልና በጥበብ መመርመር ይገባል፡፡ የፌስ ቡክ አባቶች ሊሉ ይችላሉ፤ የሆነው ሆኖ ግን በመጠኑ መጠቀም ለኮሮና መድኃኒትነት ባይሆኑም ለጤናም ጠቃሚ ናቸው፡፡ በርግጥ አባቶች የፈውስ ስጋዊም የፈውስ መንፈሳዊም ጥበቡ አላቸው፡፡
ቫይረሱ ከ26-27 ዲግሪ ሴንቲ ግሬድ በላይ ሙቀት መቋቋም የማይችል በመሆኑ ይሞታል፡፡ ስለዚህ እንደ ሻይ፣ ሾርባና የመሳሰሉትን ትኩስ ነገሮች መጠቀም የቫይረሱን የመተላለፍ አቅም ይገድበዋል፡፡ ሳይቃጠል በቅጠል ነውና የሚቻለውን ሁሉ ማድረግ ጉዳት የለውም፡፡ ምክንያቱም ስጋዊ ጥበብም ከፈጣሪ ስጦታዎች አንዱ ነውና፡፡
አለመጨነቅ
ገና ሊይዘን ይችላል በሚል መጨነቅ የለብንም፡፡ ምክንያቱም ጭንቀት በራሱ በሽታ ነውና፡፡ ተጨንቀንም የምንጨምረው ነገር ብዙ አይኖርምና፡፡ አትንካኝ አትንኪኝ እስከ ማለት መድረስ የለብንም፤ የሚጠበቅብንን እናድርግ፤ የተረፈውን ግን ለፈጣሪ እንተወው፡፡ ህይወት ይቀጥላል በጣም መጨነቅ ተገቢ አይደለም፡፡ ስንወለድ ማመልከቻ አስገብተን አልተወለድንም፤ ስለዚህ ስንሞትም በማመልከቻ አንሞትም፤ ጊዜው ከደረሰ እንሞታለን ግን ደሞ ከልብ እንዳንሆን የምንችለውን እናድርግ፤ ሌላውን ለፈጣሪ እንስጥ፡፡ ሕይወት ይቀጥላል፡፡
ሕግን ማክበር
ሌላው ከሕግ አንጻር በወረርሽኝ ደረጃ የተፈረጀ በሽታን ወደ ሌሎች ሆን ብሎ ማስተላለፍ እስከ ሞት ሊያስቀጣ ይችላል:: በ1997 ዓ.ም በኢ.ፌ.ዴ.ሪ. የወንጄል ሕግ አንቀጽ 514 (1) ‹‹ማንም ሰው አስቦ በሰው ላይ ተላላፊ በሽታ ያሰራጨ ወይም ያስተላለፈ እንደሆነ ከአስር ዓመት በማይበልጥ ጽኑ እስራት ይቀጣል፡፡ ነገር ግን በወረርሽኝ ደረጃ የተፈረጀ በሽታን ያስተላለፈ እንደሆነ ከሃያ ዓመት ጽኑ እስራት እስከ ሞት ሊያስቀጣ ይችላል፡፡›› ስለዚህ ማንኛውም በበሽታው ራሱን የሚጠራጠርና በሽታው አለብህ ተብሎ የተነገረው ሰው ራሱን በለይቶ ማቆያ ክፍል ማኖር ይኖርበታል፡፡
ካሳለፍናቸው ታሪኮች ትምህርት መውሰድ  
ኢትዮጵያ ብዙ ስቃዮችን አሳልፋለች:: አዲስ መከራም አዲስ ደስታም የለም፤ ስለዚህ የድሮ አባቶቻችን ወረርሽኝ ሲመጣ እንዴት አድርገው አለፉት ብሎ መመርመር መጠየቅ ይገባል፡፡ ለምሳሌ፡- ከ1911 ዓ.ም ወረርሽኝ ትምህርት መውሰድ፡፡
የግንዛቤ ማስጨበጫ ስራ መሰራት አለበት
ኮሮና የማይመለከተው የለም፤ ሁሉም የድርሻውን ወስዶ መስራት ካልቻለ ልንቋቋመው አንችልም፡፡ ትልልቅ የዓለም ሀገራት ጠንካራ የጤና ፖሊሲና ቴክኖሎጂ ያላቸውም እንኳን በጣም እየተፈተኑ ነው፡፡ ‹‹እየሳቁ አለቁ›› እንዲሉ በሕመሙ መቀለድ አያዋጣም፡፡ ለቫይረሱ ሚዲያዎች ቋሚ የአየር ሰዓት መመደብ አለባቸው፡፡ ነጻ የስልክ መስመሮችን በመክፈትና በአግባቡ በማስተዋወቅም ሕብረተሰቡ ያልገቡትን ጉዳዮች እንዲጠይቅና ግንዛቤውን እንዲያሰፋ ሁኔታዎችን ማመቻቸት አስፈላጊ ነው፡፡ በገጠሩም በከተማውም የሚዲያ አካላትና ሌሎችም በዕውቀት ላይ የተመሰረተ መረጃ መስጠት ይኖርብናል፡፡
የተያዙትን ሰዎች አለማግለል
አጋጣሚውን ተጠቅሞ የተያዙትን ማግለል ተገቢ አይደለም፡፡ ፈረንጅም ይሁን ሀበሻ ማንም ስለፈለገ አይያዝም፤ ስለዚህ ነግ በእኔም ነውና ማግለልን እናስወግድ፡፡
አጋጣሚውን ተጠቅሞ ገቢያን አለመጨመር
አጋጣሚውን ተጠቅሞ የዋጋ ንረቱን መጨመርም ተገቢ አይደለም:: የሚጨምረው አካል የተለየ ፕላኔት የለውም፤ ትርፉ ትዝብት ብቻ ነው፤ ስለዚህ ነጋዴዎች ብታስተውሉ መልካም ነው፡፡
ቅድመ መከላከሉ ላይ መስራት
ኮሮና የመተላለፍ አቅሙ /Contagious Rate/ ከፍተኛ ሲሆን ገዳይነቱ /Fatality Rate/ ግን ዝቅተኛ ነው፡፡ ስለዚህ ቫይረሱን ለመከላከል የቅድመ መከላከል ስራ መስራት ይኖርብናል፤ መከላከሉም ላይ ትኩረት ማድረግ ይገባል፡፡
እንደ ሀገር የሚወሰኑ ውሳኔዎችን በማስተዋል መወሰን
ደግሞ ደጋግሞ የውሳኔው አስፈላጊነት ጉዳት እየታየ ውሳኔዎች ሊሰጡ ይገባል:: ለምሳሌ፡- ከቤት አትውጡ አይነት ውሳኔዎች እንደገና ሊታዩ ይገባል፡፡ በሽታው ደሃና ሃብታንም የማይለይ ቢሆንም ደሃን ግን የበለጠ ይጎዳል፡፡
ቅዱስ ሙሴ እንዳለን የእግዚአብሔርን ቃል ብንፈጽም ኖሮ ይህ ሁሉ መንጫጫት ባልነበር፡፡ ለእግዚአብሔር የሚበጀውን ብናደርግ ኖሮ፣ ይህ ሁሉ መንጫጫት ባልነበር፡፡ ትእዛዙን ሰምተን ብንፈጽም ኖሮ ይህ ሁሉ መንጫጫት ባልነበር፡፡ ሥርዓቱን ሁሉ ብንጠብቅ ኖሮ፣ ይህ ሁሉ መንጫጫት ባልነበር፡፡ አሁንም በንስሐ ሳሙና ታጥበን እግዚአብሔርን ብንለምነው የመጣው ቁጣ፣ በሽታ ይመለሳል እርሱ እግዚአብሔር ይመልሰዋል፡፡ ‹‹እርሱም አንተ የአምላክህን የእግዚአብሔርን ቃል አጥብቀህ ብትሰማ በፊቱም የሚበጀውን ብታደርግ ትእዛዙንም ብታዳምጥ ሥርዓቱንም ሁሉ ብትጠብቅ በግብጻውያን ላይ ያመጣሁትን በሽታ አላደርስብህም እኔ ፈዋሽህ እግዚአብሔር ነኝና፡፡›› /ኦ.ዘፀ.15፡26/  እንዳለን፡፡
ኢትዮጵያ ሐገረ እግዚአብሔር ነች፤ ስለዚህ ይህን የአምልኮተ እግዚአብሔር ሥርዓት ተጠቅሞ በሽታውን መከላከል አዋቂነት እንጂ ቂልነት አይደለም፡፡ መልካም ተሞክሮውን ለሌሎች ሀገራትም ማስተላለፍም ይገባል፡፡
በግሌ ኢትዮጵያ ውስጥ ቫይረሱ ሰዎችን ሊይይዝ ይችላል፤ ነገር ግን ብዙ ሰዎችን ግን አይገልም የሚል ዕምነት አለኝ፡፡ ይህ የሚሆነው ግን ቤተ ክህነቱና ቤተ መንግስቱ ተናበው ተባብረው ከሰሩ ነው፡፡ አልያ ግን እንደ ልቦናችን ክፋት ብቻ ሳይሆን ‹ለኃጥአን የወረደው ለጻድቃን› እንዲሉ ሁላችንንም ያጭደናል፡፡ ስለዚህ ነብዩ ኢሳይያስ ከአንተ ጋር ነኝ አትፍራ እንዳለ፣ በእግዚአብሔር ካመንን ፍርሃቱን አስወግደን ወደ እግዚአብሔር እንጩህ፡፡
በሀገራችን አባባል ‹‹አይመጣምን ትተሽ ይመጣልን ያዥ›› እንደሚባለው ሊመጣ እኮ ይችላል ብሎ በማሰብ አብዝቶ ሳይጨነቁ ቅድመ ጥንቃቄ መውሰድ አስፈላጊ ነው:: ስለዚህ ቫይረሱ በጣም ከባድ በመሆኑ በመንፈሳዊም በስጋዊም በርትቶ ቅድመ መከላከሉን መስራት ይኖርብናል፡፡ አፋሮች እንዲህ ይላሉ፡- ‹‹ግመሌንም አስራለሁ በእግዚአብሔርም አምናለሁ›› እንዲሉ ጤንነቴን እጠብቃለሁ፤ በእግዚአብሔርም አምናለሁ፡፡ ሀገራችን ኢትዮጵያንና ሕዝቦቿን እግዚአብሔር ዳሯን እሳት መሀሏን ገነት አድርጎ ይጠብቅልን፡፡ አቁራሪተ መዓት ድንግል ማርያም መዓቱን ታርቅልን፡፡
ዲያቆን ዘዐማኑኤል አንተነህ ይግዛው
 መጋቢት 15/2012ዓ.ም ጎንደር/ኢትዮጵያ

 ‹‹አንተ የአምላክህን የእግዚአብሔርን ቃል አጥብቀህ ብትሰማ በፊቱም የሚበጀውን ብታደርግ ትእዛዙንም ብታዳምጥ ሥርዓቱንም ሁሉ ብትጠብቅ በዓለም ላይ ያመጣሁትን በሽታ አላደርስብህም እኔ ፈዋሽህ እግዚአብሔር ነኝና፡፡›› /ኦ.ዘፀ.15፡26/  
‹‹እስመ እግዚአብሔር ዐቃቤ ስራይ ውእቱ በመለኮቱ ወፈውሰ ድውያን ውእቱ በትስብእቱ፣ እግዚአብሔር በመለኮቱ መድኃኒት ቀማሚ በሰውነቱ ደግሞ የተቀመመ መድኃኒት ነው››
የፈረንጆቹ አዲስ ዓመት 2020 ከተስፋ ይልቅ ዓለም አቀፋዊ ስጋትን ይዞ መጥቷል:: ፎሬየንስ የተሰኘው ድረ ገጽ አዲሱን ዓመት ‹‹መርዶ ነጋሪ፣ ጥቁር ዓመት›› ብሎ ገልጾታል፡፡ ምክንያቱ ደግሞ የኮሮና ቫይረስ መከሰቱ ነው፡፡ ኖቭል ኮሮና ቫይረስ ኮቪድ 19 ብዙ አለም አቀፋዊ አሉታዊ ተፅዕኖዎችን አምጥቷል፡፡ ኢራን ደግሞ ለበጎ በሚመስል ሁናቴ ኮሮናን ተከትሎ ከ80 ሺህ በላይ እስረኞችን በጊዜያዊነት ለቃለች፡፡
ኮሮና ቫይረስ መነሻው ቻይና ‹‹ሁቤይ›› ግዛት ይሁን እንጂ አሁን ላይ 198 ሀገራትን በቫይረሱ ተጠቅተዋል፡፡ ከ22ሺ በላይ ሰዎች በቫይረሱ ሕይወታቸውን ተነጥቀዋል:: እስከ አሁን በቫይረሱ ከ500 ሺህ በላይ ሰዎች ተይዘዋል፡፡
በእርግጥ ኮሮና በሕክምናው ደረጃ ከሁለት አስርት ዓመታት በፊት ብዙ ትኩረት ያላገኘና ጉንፋን መሰል በሽታ እንደሆነ ከስሙ ጀምሮ ድሮም ይታወቃል፡፡
መረጃዎች እንደሚያሳዩት፤ ተላላፊ በሽታዎች ሁሌም ቢሆን ለዓለም ከባድ ስጋት ናቸው፡፡ ከዚህ በፊትም በታሪክ በ13ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ‹‹ያርሲን›› የሚባል ባክቴሪያ አውሮፓ ላይ ተከስቶ ወደ ሁለት መቶ ሚሊዮን የሚጠጉ ሰዎች ሕይወታቸውን አጥተውበታል፡፡ በየዘመኑ፣ ሰዎችን ለሞት የዳረጉ ብዙ ቫይረሶች ተከስተዋል፡፡
ቫይረሱ የመተንፈሻ አካልን የሚያጠቃ ሲሆን ከሰው ወደ ሰው የሚተላለፍ ነው:: በሽታው ሁሉንም የሕብረተሰብ ክፍል የሚያጠቃ ቢሆንም፣ ከአንድ ዓመት በታች የሆኑ ሕጻናት፣ በዕድሜ የገፉ አረጋውያንና ለረዥም ጊዜ ከበሽታ ጋር የኖሩ ሰዎች የበለጠ ተጋላጭ የሆኑ የማህበረሰብ ክፍሎች ናቸው፡፡
ብዙ ጊዜ ቫይረስ ወለድ በሽታዎች ፈዋሽ መድኃኒት የላቸውም፤ ለምሳሌ፡- ኤችአይቪ ኤድስንና ሌሎችንም መጥቀስ እንችላለን፡፡

ኮሮና ለምን መጣ?
ኮሮና የመጣበት ምክንያት በውል አይታወቅም፡፡ እንደ መነሻ የሚሰነዘሩ ሀሳቦች የሚከተሉት ናቸው፡፡
ፈረንጆች የማይበሉ እንስሳትን ሁሉ ስለሚበሉ ለተለያዩ በሽታዎች ተጋላጮች ናቸው፡፡ ጊንጡን፣ አይጡን፣ ጉርጡን እንዲሁም የተለያዩ የማይበሉ አዕዋፋትና እንስሳትን ስለሚበሉ ለብዙ በሽታዎች ተጋላጮች ናቸው፡፡ ምክንያቱም ቫይረሱ እንስሳትን ሆስት ሪዘርቬየር /Host Reservior/ አድርጓቸው ይኖራልና፡፡ ሳይንሱ እንደሚለው፤ በሽታው ከሆስቱ የሚመጣ ነው፡፡ በመጽሐፍ ቅዱስም እንዲበሉ የተፈቀዱ እንዳይበሉ የተከለከሉም አሉ:: ‹‹ድፍን ሰኮና ያለው እና የማያመሰኳውን አትብሉ›› እንዲል /ኦ.ዘሌ.11፡3/ ነብየ እግዚአብሔር ሙሴ፡፡ በዚህም ምክንያት በውጭው ዓለም የእንስሳት በሽታዎች /Zoonotic Disease/ የተለመዱ ናቸው፡፡
ማይክሮቢያል ዋር /Microbial War/ ሊሆን ይችላል፡፡ ይህ ጦርነት በአደጉት ሀገራት የተለመደ ነው፡፡ በመከላከል ስልት አንዱ የሚጠቀሰው ማይክሮቢያል ዋር ነው፡፡ አንድ ሀገር አንድን ሀገር ሲበልጠው የሚጠነስሰው ሳይንሳዊ ውጊያ ነው፡፡ ስለዚህ ኮሮናም ከላብራቶሪ ያመለጠ ነው ለማለት እርግጠኛ ባይኮንም ሊሆን ግን ይችላል፡፡
የእግዚአብሔር ቁጣ /መቅሰፍት/ መዓት ሊሆን ይችላል፡፡ ይህ ከሌሎችም ምክንያቶች ባለፈ ሰፊውን ቦታ የሚይይዝ ነው፡፡ በተለይም ይህ ዕምነት ያላቸው ሀገራትና ሕዝቦች የሚያነሱት ምክንያት ነው፡፡
ከእግዚአብሔር ስንወጣ፣ ስመ እግዚአብሔርን መጥራት ስናቆም እግዚአብሔር በመዓት ይገስጸናል፡፡ ነቢዩ ሚክያስ ‹‹ባልሰሙም አሕዛብ ላይ በቁጣ እና በመዓት እበቀላለሁ›› /ት.ሚክ.5፡15/ እንዲል፡፡ ነቢየ እግዚአብሔር ኢያሱም ‹‹እኛ እስከ ዛሬ ድረስ ከእርሱ ያልነጻንበት የፌጎር ኃጢአት ጥቂት ነውን? በእግዚአብሔር ማኅበር ላይ መቅሰፍት ወረደ፡፡›› /መ. ኢያሱ. 22፡17/ እንዲል፡፡ በተጨማሪም ቅዱስ ዳዊት ‹‹አቤቱ በቁጣህ አትቅሰፈኝ በመዓትህም አትገስጸኝ›› /መዝ.6፡1/ እንዲል፡፡

ኮሮና ቫይረስን እንዴት እንከላከለው?
በመንፈሳዊ በኩል
በዕምነት ውስጥ የሚኖር ሕዝብና ሃይማኖት ያለው ሀገር ምንጊዜም ክፉ ነገር ሲከሰት ወደ ፈጣሪው ይጮሀል፡፡ በተለይም እንደ ኢትዮጵያ ላሉ ሀገራት አምልኮተ እግዚአብሔር ትልቅ መሳሪያ ነው፡፡ ስለዚህ ምን እናድርግ?
ጸሎት መጸለይ
ሁሉም በገባው እና ባለው ሃይማኖት ፈጣሪውን መለመን አለበት፡፡ ሁሉም ሰው በያዘው ሃይማኖት በግሉም በማህበርም መጸለይ አለበት፡፡ እግዚአብሔርም ይሰማናል፡፡ ቅዱስ ሙሴ ‹‹እርሱም አንተ የአምላክህን የእግዚአብሔርን ቃል አጥብቀህ ብትሰማ በፊቱም የሚበጀውን ብታደርግ ትእዛዙንም ብታዳምጥ ሥርዓቱንም ሁሉ ብትጠብቅ በግብጻውያን ላይ ያመጣሁትን በሽታ አላደርስብህም፤ እኔ ፈዋሽህ እግዚአብሔር ነኝና፡፡›› /ኦ.ዘፀ.15፡26/ እንዳለን፡፡ በግብጽ ማለቱ በዓለም ላይ ያመጣሁትን ለማለት ነው፡፡ ስለዚህ አሁንም ተጸጽተን ከተመለስን፣ የእግዚአብሔርን ትእዛዙን ከተከተልን ችግሩ መከራው ይቀላል፡፡
ምሕላ መያዝ
እንደ ኢትዮጵያ ባሉ በእግዚአብሔር ለሚያምኑ ሀገራት ምሕላ እጅግ በጣም አስፈላጊ ነው፡፡ መ.ዜና መዋዕል ካልዕ 20፡9 ‹‹ክፉ ነገር ፣ የፍርድ ሰይፍ ወይም ቸነፈር ወይም ራብ ቢመጣብን ስምህ ባለበት በዚህ ቤትና በፊትህ ቆመን በመከራችን ወደ አንተ እንጮሀለን አንተም ሰምተህ ታድነናለህ አሉ::›› እንዳለን ለሁሉም ነገር በሕብረት ሆኖ ወደ ፈጣሪ መጮሕ ይገባናል፡፡
ማዕጠንት ማጠን
በሀገራችን አንድ አባባል አለ ‹‹ሕዳር ከታጠነ በሽታ የለም›› ይባላል፡፡ ስለዚህ ጸሎተ ዕጣን ተደግሞ ማዕጠንት በየቀኑ መታጠን አለበት፡፡ “የዕጣኑም ጢስ ከቅዱሳን ጸሎት ጋር ከመልዐኩ እጅ በእግዚአብሔር ፊት ወጣ›› /ዮሐ›ራዕይ.8፡4/ እንዲል፡፡ የጠፋው መስቀል የተገኘው በዕጣን ነው አሁንም የጠፋው መድኃኒት የሚገኘው በእግዚአብሔር ነው ምክንያቱም ‹‹ማዳን የእግዚአብሔር ነው›› /መዝ.3፡8/ እንዲል ቅዱስ ዳዊት፡፡
 የቅዱሳንን ዕምነት እና ጸበል መጠቀም
 በልዩነት በበሽታ፣ በተለይም በወረረሽኝ እና በተላላፊ በሽታዎች ቃል ኪዳን ለተገባላቸው ቅዱሳን የእነሱን ዕምነት መቀባት፣ ጸበላቸውን መጠጣት፣ በጸበላቸው መጠመቅ ፍቱን መድኃኒት ነው፡፡
ለአብነትም የቅዱስ ቂርቆስን፣ የአቡነ እስትንፋሰ ክርስቶስን፣ የአቡነ ሐብተ ማርያምን፣ የአቡነ ሐራን እና የአቡነ ገብረ መንፈስ ቅዱስን ገድል ማንበብ፣ በቤታችን ማስነበብ ወረርሽኙን ለመከላከል ትልቅ መሳሪያ ነው፡፡
ቅዱስ ዳዊት ‹‹ክፉ ነገር ወደ አንተ አይቀርብም መቅሰፍትም ወደ ቤትህ አይገባም በመንገድህ ሁሉ ይጠብቁህ ዘንድ መላእክቱን ስለ አንተ ያዝዛቸዋልና::›› እንዲል በመንገድህ ማለቱ በሕይወትህ ሲል ነው፣ መላእክቱን ማለቱ ቅዱሳንን ነው አንድም ቅዱሳን መላእክትን ነው፡፡ ስለዚህ የቅዱሳኑን ዕምነት መቀባት፣ ጸበል መጠጣት፣ መልክዕ መድገም፣ ገድል ማንበብ በሽታውን ለመከላከል ፍቱን መድኃኒት ነው፡፡
በሀገራችን ኢትዮጵያ ታሪክ ንጉሶች የሚፈልጉትን ጉዳይ ለማስፈጸም የሚፈልጉትን ጽላት አስገብተው መቅደሳቸውን ይሰሩ ነበር፡፡ ለአብነትም አባቶቻችን በአድዋ የቅዱስ ጊዮርጊስን ጽላት ይዘው ጣሊያንን ድል ነስተዋል:: እቴጌ ምንትዋብ ቁስቋም ማርያምን አሰርተው ብዙ ችግሮችን አልፈዋል፡፡ አጼ ቴዎድሮስ መድኃኒዓለምን ይወዱ ነበር፡፡ ሌሎች ነገስታትም እንዲሁ፡፡ ስለዚህ ሁሌም ቅዱሳኑን መማጸን ተገቢም ትክክልም አዋጭም ነው፡፡
እግዚአብሔር ሁሉን ማድረግ የሚችል የሁሉ መድኃኒት ነውና፡፡ ቅዱስ ያሬድ ‹‹እስመ እግዚአብሔር ዐቃቤ ስራይ ውእቱ በመለኮቱ ወፈውሰ ድውያን ውእቱ በትስብእቱ፣ እግዚአብሔር በመለኮቱ መድኃኒት ቀማሚ በሰውነቱ ደግሞ የተቀመመ መድኃኒት ነው›› እንዲል፡፡
.በስጋዊ በኩል
የጤና ባለሙያን ምክር መቀበል /ማክበር/ መተግበር
የኢትዮጵያ መንግስት ኮሮና ከመከሰቱ በፊት የማንቂያ ደብዳቤ /አለርት ሌተር/ እና ለባለሙያዎች ስልጠና መስጠቱ፣ ሌሎች ስራዎችንም መስራቱ ይታወሳል፡፡ ከተከሰተም በኋላ ጤና ጥበቃ ሚኒስቴርና የኢትዮጵያ ሕብረተሰብ ጤና ኢንስቲቲዩትና ሌሎችም አካላት ብዙ ስራዎችን እየሰሩ ነው::
የቫይረሱ ምልክቶች፡- ከፍተኛ ትኩሳት፣ ሳል፣ እንደ ንፍጥ ያለ ፈሳሽ ነገር፣ የጉንፋን ምልክት፣ ጉሮሮ መከርከር፣ የሆድ ሕመም፣ የመገጣጠሚያ ሕመሞችና የመተንፈስ ችግር ምልክቶች ሲሆኑ ምልክቶቹ ለመታየት ከ2-14 ቀናትን ሊወስዱ ይችላል፡፡
በባለሙያ ቫይረሱን ለመከላከል የተሰጡ ምክሮች፡-
1. እጅን በሳሙና መታጠብ
2. የግል ንጽሕናን መጠበቅ
3. ምግብን አብስሎ መመገብ
4. ከእንስሳት ጋር ንክኪ አለማድረግ
5. ጭምብል መጠቀም
6. ከሰዎች ጋር አለመጨባበጥ
7. ትልልቅ ስብሰባዎችን መሰረዝ
8. መስኮት መክፈት ወዘ.ተ ለአብነት የሚጠቀሱ መከላከያ ዘዴዎች ናቸው፡፡
ንጽሕናን መጠበቅ በቤተ ክርስቲያንም የሚገኝ አስተምሕሮ ነው፡፡ ነብየ እግዚአብሔር ሙሴ ‹‹ፈሳሽ ነገር ያለበት ሰው ከፈሳሹ ነገር ሲነጻ ስለመንጻቱ ሰባት ቀን ይቆጥራል፣ ልብሱንም ያጥባል፣ ገላውንም በምንጭ ውኃ ይታጠባል፣ ንጹሕም ይሆናል /ኦ.ዘሌ.15፡13/ እንዲል፡፡ ካህንም ወደ መቅደስ ሲገባ ታጥቦ ንጹሕ ሆኖ ነው የሚገባው፡፡ አይበለውና ነገ ሰሞነኛ ቀዳሽ ሆኖ ቢነስረው ገብቶ መቀደስ አይችልም:: ቤተ ክርስቲያን የነፍስ ንጽሕናን ብቻ ሳይሆን የስጋ ንጽሕናንም ታስተምራለች:: ስለዚህ ንጽሕናን መጠበቅ ሳይንሳዊ ብቻ ሳይሆን በሃይማኖትም የተደገፈ ነው፡፡
በሽታ የመከላከል አቅማችንን የሚጨምሩ ምግቦችን መመገብ፡፡ በሽታው በባሕሪው ኢሚዩኒታቸው /Immunity/ የወረዱ ሰዎችን የሚያጠቃ በመሆኑ አመጋገባችንን በተወሰነ መልኩ ማስተካከል::
ለምሳሌ፡- በቅርቡ ሲወራ የነበረው ማር፣ ጤና አዳም፣ ዝንጅብል፣ ፌጦ፣ ሽንኩርት፣ ሎሚ ወ.ዘ.ተ የመሳሰሉት በሀገራችን ዘመናዊው ሕክምና ሳይመጣ ለመድኃኒትነት የምንጠቀማቸው ናቸው፡፡ ሁልጊዜም እነዚህን ነገሮች ብንጠቀም ጉዳት የለውም፡፡ ነገር ግን ከአባቶች ነው የተላለፈ የሚለው ምንም እንኳን መልካም ነገርን ወደ አባቶች ማስጠጋት የተለመደ ቢሆንም፣ ጉዳዩን በማስተዋልና በጥበብ መመርመር ይገባል፡፡ የፌስ ቡክ አባቶች ሊሉ ይችላሉ፤ የሆነው ሆኖ ግን በመጠኑ መጠቀም ለኮሮና መድኃኒትነት ባይሆኑም ለጤናም ጠቃሚ ናቸው፡፡ በርግጥ አባቶች የፈውስ ስጋዊም የፈውስ መንፈሳዊም ጥበቡ አላቸው፡፡
ቫይረሱ ከ26-27 ዲግሪ ሴንቲ ግሬድ በላይ ሙቀት መቋቋም የማይችል በመሆኑ ይሞታል፡፡ ስለዚህ እንደ ሻይ፣ ሾርባና የመሳሰሉትን ትኩስ ነገሮች መጠቀም የቫይረሱን የመተላለፍ አቅም ይገድበዋል፡፡ ሳይቃጠል በቅጠል ነውና የሚቻለውን ሁሉ ማድረግ ጉዳት የለውም፡፡ ምክንያቱም ስጋዊ ጥበብም ከፈጣሪ ስጦታዎች አንዱ ነውና፡፡
አለመጨነቅ
ገና ሊይዘን ይችላል በሚል መጨነቅ የለብንም፡፡ ምክንያቱም ጭንቀት በራሱ በሽታ ነውና፡፡ ተጨንቀንም የምንጨምረው ነገር ብዙ አይኖርምና፡፡ አትንካኝ አትንኪኝ እስከ ማለት መድረስ የለብንም፤ የሚጠበቅብንን እናድርግ፤ የተረፈውን ግን ለፈጣሪ እንተወው፡፡ ህይወት ይቀጥላል በጣም መጨነቅ ተገቢ አይደለም፡፡ ስንወለድ ማመልከቻ አስገብተን አልተወለድንም፤ ስለዚህ ስንሞትም በማመልከቻ አንሞትም፤ ጊዜው ከደረሰ እንሞታለን ግን ደሞ ከልብ እንዳንሆን የምንችለውን እናድርግ፤ ሌላውን ለፈጣሪ እንስጥ፡፡ ሕይወት ይቀጥላል፡፡
ሕግን ማክበር
ሌላው ከሕግ አንጻር በወረርሽኝ ደረጃ የተፈረጀ በሽታን ወደ ሌሎች ሆን ብሎ ማስተላለፍ እስከ ሞት ሊያስቀጣ ይችላል:: በ1997 ዓ.ም በኢ.ፌ.ዴ.ሪ. የወንጄል ሕግ አንቀጽ 514 (1) ‹‹ማንም ሰው አስቦ በሰው ላይ ተላላፊ በሽታ ያሰራጨ ወይም ያስተላለፈ እንደሆነ ከአስር ዓመት በማይበልጥ ጽኑ እስራት ይቀጣል፡፡ ነገር ግን በወረርሽኝ ደረጃ የተፈረጀ በሽታን ያስተላለፈ እንደሆነ ከሃያ ዓመት ጽኑ እስራት እስከ ሞት ሊያስቀጣ ይችላል፡፡›› ስለዚህ ማንኛውም በበሽታው ራሱን የሚጠራጠርና በሽታው አለብህ ተብሎ የተነገረው ሰው ራሱን በለይቶ ማቆያ ክፍል ማኖር ይኖርበታል፡፡
ካሳለፍናቸው ታሪኮች ትምህርት መውሰድ  
ኢትዮጵያ ብዙ ስቃዮችን አሳልፋለች:: አዲስ መከራም አዲስ ደስታም የለም፤ ስለዚህ የድሮ አባቶቻችን ወረርሽኝ ሲመጣ እንዴት አድርገው አለፉት ብሎ መመርመር መጠየቅ ይገባል፡፡ ለምሳሌ፡- ከ1911 ዓ.ም ወረርሽኝ ትምህርት መውሰድ፡፡
የግንዛቤ ማስጨበጫ ስራ መሰራት አለበት
ኮሮና የማይመለከተው የለም፤ ሁሉም የድርሻውን ወስዶ መስራት ካልቻለ ልንቋቋመው አንችልም፡፡ ትልልቅ የዓለም ሀገራት ጠንካራ የጤና ፖሊሲና ቴክኖሎጂ ያላቸውም እንኳን በጣም እየተፈተኑ ነው፡፡ ‹‹እየሳቁ አለቁ›› እንዲሉ በሕመሙ መቀለድ አያዋጣም፡፡ ለቫይረሱ ሚዲያዎች ቋሚ የአየር ሰዓት መመደብ አለባቸው፡፡ ነጻ የስልክ መስመሮችን በመክፈትና በአግባቡ በማስተዋወቅም ሕብረተሰቡ ያልገቡትን ጉዳዮች እንዲጠይቅና ግንዛቤውን እንዲያሰፋ ሁኔታዎችን ማመቻቸት አስፈላጊ ነው፡፡ በገጠሩም በከተማውም የሚዲያ አካላትና ሌሎችም በዕውቀት ላይ የተመሰረተ መረጃ መስጠት ይኖርብናል፡፡
የተያዙትን ሰዎች አለማግለል
አጋጣሚውን ተጠቅሞ የተያዙትን ማግለል ተገቢ አይደለም፡፡ ፈረንጅም ይሁን ሀበሻ ማንም ስለፈለገ አይያዝም፤ ስለዚህ ነግ በእኔም ነውና ማግለልን እናስወግድ፡፡
አጋጣሚውን ተጠቅሞ ገቢያን አለመጨመር
አጋጣሚውን ተጠቅሞ የዋጋ ንረቱን መጨመርም ተገቢ አይደለም:: የሚጨምረው አካል የተለየ ፕላኔት የለውም፤ ትርፉ ትዝብት ብቻ ነው፤ ስለዚህ ነጋዴዎች ብታስተውሉ መልካም ነው፡፡
ቅድመ መከላከሉ ላይ መስራት
ኮሮና የመተላለፍ አቅሙ /Contagious Rate/ ከፍተኛ ሲሆን ገዳይነቱ /Fatality Rate/ ግን ዝቅተኛ ነው፡፡ ስለዚህ ቫይረሱን ለመከላከል የቅድመ መከላከል ስራ መስራት ይኖርብናል፤ መከላከሉም ላይ ትኩረት ማድረግ ይገባል፡፡
እንደ ሀገር የሚወሰኑ ውሳኔዎችን በማስተዋል መወሰን
ደግሞ ደጋግሞ የውሳኔው አስፈላጊነት ጉዳት እየታየ ውሳኔዎች ሊሰጡ ይገባል:: ለምሳሌ፡- ከቤት አትውጡ አይነት ውሳኔዎች እንደገና ሊታዩ ይገባል፡፡ በሽታው ደሃና ሃብታንም የማይለይ ቢሆንም ደሃን ግን የበለጠ ይጎዳል፡፡
ቅዱስ ሙሴ እንዳለን የእግዚአብሔርን ቃል ብንፈጽም ኖሮ ይህ ሁሉ መንጫጫት ባልነበር፡፡ ለእግዚአብሔር የሚበጀውን ብናደርግ ኖሮ፣ ይህ ሁሉ መንጫጫት ባልነበር፡፡ ትእዛዙን ሰምተን ብንፈጽም ኖሮ ይህ ሁሉ መንጫጫት ባልነበር፡፡ ሥርዓቱን ሁሉ ብንጠብቅ ኖሮ፣ ይህ ሁሉ መንጫጫት ባልነበር፡፡ አሁንም በንስሐ ሳሙና ታጥበን እግዚአብሔርን ብንለምነው የመጣው ቁጣ፣ በሽታ ይመለሳል እርሱ እግዚአብሔር ይመልሰዋል፡፡ ‹‹እርሱም አንተ የአምላክህን የእግዚአብሔርን ቃል አጥብቀህ ብትሰማ በፊቱም የሚበጀውን ብታደርግ ትእዛዙንም ብታዳምጥ ሥርዓቱንም ሁሉ ብትጠብቅ በግብጻውያን ላይ ያመጣሁትን በሽታ አላደርስብህም እኔ ፈዋሽህ እግዚአብሔር ነኝና፡፡›› /ኦ.ዘፀ.15፡26/  እንዳለን፡፡
ኢትዮጵያ ሐገረ እግዚአብሔር ነች፤ ስለዚህ ይህን የአምልኮተ እግዚአብሔር ሥርዓት ተጠቅሞ በሽታውን መከላከል አዋቂነት እንጂ ቂልነት አይደለም፡፡ መልካም ተሞክሮውን ለሌሎች ሀገራትም ማስተላለፍም ይገባል፡፡
በግሌ ኢትዮጵያ ውስጥ ቫይረሱ ሰዎችን ሊይይዝ ይችላል፤ ነገር ግን ብዙ ሰዎችን ግን አይገልም የሚል ዕምነት አለኝ፡፡ ይህ የሚሆነው ግን ቤተ ክህነቱና ቤተ መንግስቱ ተናበው ተባብረው ከሰሩ ነው፡፡ አልያ ግን እንደ ልቦናችን ክፋት ብቻ ሳይሆን ‹ለኃጥአን የወረደው ለጻድቃን› እንዲሉ ሁላችንንም ያጭደናል፡፡ ስለዚህ ነብዩ ኢሳይያስ ከአንተ ጋር ነኝ አትፍራ እንዳለ፣ በእግዚአብሔር ካመንን ፍርሃቱን አስወግደን ወደ እግዚአብሔር እንጩህ፡፡
በሀገራችን አባባል ‹‹አይመጣምን ትተሽ ይመጣልን ያዥ›› እንደሚባለው ሊመጣ እኮ ይችላል ብሎ በማሰብ አብዝቶ ሳይጨነቁ ቅድመ ጥንቃቄ መውሰድ አስፈላጊ ነው:: ስለዚህ ቫይረሱ በጣም ከባድ በመሆኑ በመንፈሳዊም በስጋዊም በርትቶ ቅድመ መከላከሉን መስራት ይኖርብናል፡፡ አፋሮች እንዲህ ይላሉ፡- ‹‹ግመሌንም አስራለሁ በእግዚአብሔርም አምናለሁ›› እንዲሉ ጤንነቴን እጠብቃለሁ፤ በእግዚአብሔርም አምናለሁ፡፡ ሀገራችን ኢትዮጵያንና ሕዝቦቿን እግዚአብሔር ዳሯን እሳት መሀሏን ገነት አድርጎ ይጠብቅልን፡፡ አቁራሪተ መዓት ድንግል ማርያም መዓቱን ታርቅልን፡፡
ዲያቆን ዘዐማኑኤል አንተነህ ይግዛው
 መጋቢት 15/2012ዓ.ም ጎንደር/ኢትዮጵያ

      “ጥበብ፣ መገለጥና መንቃት ላይ መድረስ የሚችሉት የበራላቸው ግለሰቦች ብቻ ናቸው፡፡ ለምትሰራው እያንዳንዱ ነገር ኃላፊነት መውሰድ ስትጀምር የማመዛዘን ብቃትህ
እየጨመረ ይመጣል፡፡ ማመዛዘንና ለምትሰራው ስራ ኃላፊነት እንዳለህ ስትረዳ፣ በቡድን ውስጥ የመዋጥ እድልህ ይቀንሳል፡፡”
              የሱፊ መምህሩ  ከአንድ ደቀመዝሙሩ እንዲህ የሚል ጥያቄ ቀርቦለት ነበር፡፡ “መምህር ሆይ፤ ጥበብና መገለጥ ለምንድነው በግለሰብ ደረጃ  ብቻ የሚከሰተው ወይም
የሚገለጠው? ጥበብና መገለጥ ለምንድነው ለህዝቦች ወይም ለቡድኖች የማይበራው” ብሎ ሲጠይቀው እንዲህ ብሎ መልሶለት ነበር፡፡
“ጥበብና መገለጥ ለብሔረሰቦችና ህዝቦች በፍፁም ሊገለጥ አይችልም፡፡ ብሔር በለው ብሔረሰቦችና ህዝብ እንደ ግለሰብ የራሱ የሆነ ነብስና የተጠማ ልብ የለውም:: ነብስና ልብ የግለሰብ እንጂ ህዝብ በጋራ የሚበራው ነገር አይደለም፡፡ በአጠቃላይ ህዝብ የሰዎች ስብስብ እንጂ በራሱ መቆም የሚችልበት እንደ ግለሰብ ህልውና ያለውና ያለው አይደለም፡፡ ለምሳሌ እኔ እዚህ ለተሰበሰባችሁት ሳወራ፣ የማወራው ለእያንዳንዳችሁ እንደ ግለሰብ ነው እንጂ እንደ ቡድን ወይም እንደ ህዝብ አይደለም:: እናንተም ስታዳምጡኝ  በቡድን  ሳይሆን እያንዳንዳችሁ እንደ ግለሰብ ነው፡፡ አመንም አላመንም ህልው የሆነው ግለሰብ እንጂ ብሔር በለው ብሔረሰቦች አይደለም:: ብሔር በለው ብሔረሰብ የግለሰቦች ስብስብ ስም ብቻ ነው፡፡፡አንዳንድ ሰዎች ይሄን ህዝብ ወይም ያን ህዝብ እንወደዋለን ሲሉ ሰምታችሁ ታውቃላችሁ፡፡ እነዚህን መሰል ሰዎች ራሳቸውን አታለው ሌላውን የሚያታልሉ ናቸው፡፡ የትም ብትሄድ የምታገኘው ግለሰቦችን ነው እንጂ ብሔሮችን ወይም ብሔረሰቦችን አይለም፡፡ በጅምላና በደፈናው መውደድ የሚባል ነገር የቀልድ ነው፡፡ እነዚህ ሰዎች  ህዝቡን በጅምላ እንወዳለን ሲሉ ለግለሰብ ያላቸውን ፍቅርና መውደድ መግለፅና ማሳየት ስለማይችሉ ነው፡፡ ህዝቡን እወደዋለሁ ስትል ከቃላት ያለፈ ማሳያ ማቅረብ አይጠበቅብህም፡፡  ግለሰብን ስትወድ ግን ከቃላት በላይ ማሳያ ማቅረብ መቻል አለብህ፡፡ ይህን ማድረግ ስለማይችሉም ሁልጊዜ ብሔር ብሔረሰቦችና ህዝቦች የሚል ሽፋን ይፈልጋሉ፡፡ አንድ ሰውን ለመውደድ ትልቅ ጥበብና መሰጠት ይፈልጋል፡፡ እውነት ውበትና ፍቅር ሁልጊዜ በግለሰብ ደረጃ ብቻ ነው የሚገኙበት፡፡
ወደ አምልኮ  ቦታዎች ሄደን ስናመልክ በግለሰብ ደረጃ ነው እንጂ እንደ ቡድን ወይም እንደ ህዝብ ሆነን አይደለም:: በቡድን መፅደቅ የሚባል ነገር የለም፡፡ በኮሚኒዝምና በሀይማኖት መካከል ያለው ትልቁ አለመግባባት እዚህ ላይ ነው፡፡ ኮሚኒዝም የሚያስበው በቡድን፣ በማህበር፣ በላባደርና በሰፈራ ሲሆን ሀይማኖቶች ግን መሰረታቸውን ግለሰብ ላይ ነው ያደረጉት::
ኮሚኒዝም ህብረተሰብን መቀየር ይችላል ብሎ ሲያምን፣ ሀይማኖቶች ደሞ ግለሰብን የራሱን ነብስ እንዲያድን ምን መስራት እንዳለበት ያስተምራሉ፡፡ ህዝቡን በአንድ ላይ መለወጥ ወይም መቀየር አይቻልም:: ህዝብ ነብስና ስጋ ያለው ህልው አካል አይደለም፡፡ መለወጥ የሚቻለው በራሱ ህልውና ያለውን ግለሰቡን ብቻ ነው፡፡
ኮሚኒዝም ግለሰብ ሳይሆን ህዝብ ነው ህልውና ያለው ሲል፣ ሀይማኖቶች ደሞ የለም መዳን በግለሰብ ብቻ ነው ይላሉ፡፡ ይህ አለመስማማትን ወይም ጠላትነትን ፈጥሯል:: ኮሚኒዝም በተስፋፋባቸው ሀገሮች የግለሰብ ነፃነት የሚታሰብ አይደለም፡፡ ግለሰቦች እራሳቸውን ችለው ሳይሆን የህዝብ አንድ  ክፍል ወይም አካል ሆነው ነው መቆም የሚችሉት፡፡ በኮሚኒዝም አስተሳሰብ ግለሰቦች ልክ መኪና ውስጥ እንዳለ ብሎን ነው የሚቆጠሩት፡፡
በስታሊን የአገዛዝ ዘመን ሞስኮ ውስጥ ያለ አንድ ሰው ወደ ፖሊስ ጣቢያ ቀርቦ ፓሮት እንደጠፋበት አመለከተ፡፡ ተረኛ ፖሊሱ መዝገቡን አውጥቶ እየመዘገበ እንዲህ ብሎ ጠየቀ፤
“ፓሮቱ መናገርና ማውራት ይችላል?” ሰውዬው የጥያቄው አላማ ገብቶታል፡፡ ሳያውቀው ራሱን ጣጣ ውስጥ በመክተቱ ተደናግጦ “ማውራቱንስ ያወራል ነገር ግን ማናቸውንም የራሱን አስተያየት ነው የሚገልጠው” ብሎ መለሰ፡፡
የፓሮቱ ባለቤት የደነገጠው ፓሮቱ  የሚናገረው ነገር መነሻው ከባለቤቱ ነው ተብሎ ስለሚታሰብ ጣጣው ይተርፈኛል ብሎ ነው፡፡ በኮሚኒዝም የራስ ብሎ ነገር የለም፤ ሀሳብ ቢኖር
እንኳን በህዝብ በኩል፣ በማህበር በኩል፣ ወይም በአደረጃጀት በኩል ነው መምጣት ያለበት፡፡ በግለሰብ ደረጃ ማሰብም ሆነ አስተያየት መስጠት  አይቻልም፡፡ ይሁን እንጂ ሁሌም
ጥበብና መገለጥ በግለሰብ ደረጃ  እንጂ በህዝብ ደረጃ አይመጣም፡፡ እንደ ማንዴላ፣ እንደ አልበርት አነስታይን፣ እንደ አበበች ጎበና፣ የመቀዶኒያው ቢኒያም ሰብዓዊ ልእልና ላይ
የሚደርስ ህዝብ የለም፡፡
ይልቁንም ለህዝብ ወይም ቡድኖች ቅርብ የሚሆነው ጥበብና መገለጥ ሳይሆን በአድማ ተደራጅቶ ትልቅ ጥፋት ማድረስ ነው፡፡ በተግባር እንደታየው በዓለም ላይ ትልልቅ ጥፋቶች
የተፈፀሙት በተደራጁ ቡድኖች እንጂ በግለሰቦች አይደለም፡፡ አንድ ግለሰብ ሰው ቢገድል እንኳን ከተወሰኑ ሰዎች በላይ መግደል እንጂ ዘር ማጥፋት አይችልም፡፡ አንድ ግለሰብ
ፋሺዝምን ወይም ናዚዝምን ብቻውን መርቶ ሚሊዮኖችን መግደል አይችልም፡፡
ሁለተኛው የዓለም ጦርነት መጠናቀቅን ተከትሎ፣ የተያዙት የጦር ወንጀለኞች ፍርድ ቤት ቀርበው ጥፋተኞች አይደለንም ብለው ሲከራከሩ ነበር፡፡ ማስረጃቸውም “እኛ የተደረገውን ነገር ሁሉ የፈፀምነው ከበላይ አለቆቻችን ታዘን ነው እንጂ የግል ፍላጎታችንን  ለመፈፀም አይደለም” የሚል ነው፡፡ እነዚህ ሰዎች ለአንድ ዓላማ የተሰበሰቡ ቡድኖች አባል መሆናቸውን አልተረዱትም:: በግለሰባዊ ህይወታቸው ሂትለርም ይሁን ሙሶሎኒ እጅግ ስሱ ሰዎች ነበሩ፡፡ ሂትለር እንዲያውም ለስለስ ያሉ ሙዚቃዎችን አብዝቶ ይወድ ነበር:: ኸረ እንዲያውም ስዕል መሳል ሁሉ ይሞክር ነበር፡፡ ለአርት ፍቅር የነበረው ሂትለር፤ ሚሊዮኖችን ያለ ምንም ርህራሄ ሲያስጨፈጭፍ ጉንዳን እንደገደለም የስሜት ለውጥ አይታይበትም ነበር፡፡ ሂትለርም ቢጠየቅ “እኔ ተጠያቂ አይደለሁም” ነበር የሚለው፡፡ ምክንያቱ ደሞ “እኔ የናዚ መሪ እንጂ የማጎሪያ ጣቢያዎቹ አዛዥ አይለሁም” የሚል ይሆን ነበር፡፡ ተጠያቂ መሆን ያለበት ቡድኑ እንጂ እኔ አይደለሁም፤ የሁሉም የወንጀል ተባባሪዎችና ፈፃሚዎች የመጨረሻ ንግግር ነው፡፡
በቡድን ስትንቀሳቀስ ማናቸውንም ጥፋት ለመፈፀም ቅርብ ነህ፡፡ ብቻህን ለመፈፀም ብዙ የምታስብበትን ድርጊት፣ በቡድን ሲሆን በቀላሉ ትፈፅመዋለህ፡፡ “እኔ ብቻ አይደለሁም
ሌሎችም እያደረጉት ነው” በሚል ለጥፋት በቀላሉ ትተባበራለህ:: በቡድን ስትሆን ተጠያቂነት የለም፣ በራስ አእምሮ ማሰብ የለም፣ ማገናዘብ የለም፣ ክፉና ደግ መመርመር የለም፤
በቡድን ውስጥ ስትሆን ትዋጣለህ፡፡ የአለምና የሀገራት ታሪክ ያሳየን ቡድኖች ተደራጅተው ሲጨፋጨፉና ጥፋት ሲፈፅሙ ነው እንጂ በጥበብና መገለጥ ተሞልተው የብርሃን ዘመን
ሲያበስሩ አይደለም፡፡
ጥበብ፣ መገለጥና መንቃት ላይ መድረስ የሚችሉት የበራላቸው ግለሰቦች ብቻ ናቸው፡፡ ለምትሰራው እያንዳንዱ ነገር ኃላፊነት መውሰድ ስትጀምር የማመዛዘን ብቃትህ እየጨመረ ይመጣል፡፡ ማመዛዘንና ለምትሰራው ስራ ኃላፊነት እንዳለህ ስትረዳ፣ በቡድን ውስጥ የመዋጥ  እድልህ ይቀንሳል:: ቡድንን የምትፈልገው በራስህ መቆም ሲያቅትህና  የደህንነት ዋስትና ለማግኘት ስለምትፈልግ ብቻ ነው፡፡
ጥበብና መገለጥ ሀድራዋን እንድትከፍትልህ ከፈለግህ፣ ከቡድናዊ አስተሳሰብና የኔ ብሔር፣ የኔ ሰፈር ከሚል አመለካከት መውጣት መቻል አለብህ:: በራስህ አስብ፣ ጠይቅ፣ ተመራመር፣ አንብብ፣ ራስህን ለማግኘት ሞክር፡፡ ጥበብን ከብሔር በፍፁም አታገኘውም፡፡

    አለማችን ልትቋቋመው አቅም ባጣችለት፣ ነጋ ጠባ እንደ ሰደድ እሳት  በያቅጣጫው በሚስፋፋና ብዙዎችን በሚቀጥፍ “ኮሮና” የተባለ የጥፋት ማዕበል ከዳር እስከ ዳር መናጧን ቀጥላለች:: ማዕበሉ በቴክኖሎጂ ተራቀቅኩ፣ በሃብት በለጸግኩ የሚሉ ሃያላንን ሳይቀር ማጥለቅለቁን፣ መላውን የሰው ልጅ ማስጨነቁን ተያይዞታል፡፡
መላ የታጣለት የወቅቱ የአለማችን ቀዳሚ ፈተና የሆነው የኮሮና ቫይረስ ወረርሽኝ እስካለፈው ሃሙስ ተሲያት ድረስ በአለማችን 198 አገራትና ግዛቶች ውስጥ ከ550 ሺህ በላይ ሰዎችን ማጥቃቱና ከ25 ሺህ በላይ የሚሆኑትንም ለሞት መዳረጉ ተነግሯል፡፡
ከ7 ሺህ 500 በላይ ሰዎች በቫይረሱ ለሞት የተዳረጉባት ጣሊያን ብዙ ሰዎች የሞቱባት ቀዳሚዋ የአለማችን አገር ስትሆን፣ ባለፈው ረቡዕ ብቻ 738 እንዲሁም ሀሙስ በ24 ሰዓት ውስጥ ብቻ 769 ዜጎቿን በኮሮና ሳቢያ በሞት የተነጠቀችውና አጠቃላይ የሟቾቿ ቁጥር 4 ሺህ 869 የደረሰባት ስፔን በሁለተኛ፣ 3 ሺህ 287 ያህል ሰዎች የሞቱባት ቻይና ደግሞ በሶስተኛ ደረጃ ላይ ይገኛሉ፡፡
የአለም የጤና ድርጅት ዳይሬክተር ዶ/ር ቴዎድሮስ አድሃኖም ከቀናት በፊት በሰጡት መግለጫ፣ ኮሮና ቫይረስ በመላው አለም በፍጥነት እየተዛመተ እንደሚገኝ የጠቆሙ ሲሆን፣ የመጀመሪያዎቹ 100 ሺህ ሰዎች በቫይረሱ የተያዙት በ67 ቀናት መሆኑን በማስታወስ፣ ቀጣዮቹ 100 ሺህ ሰዎች በ11 ቀናት፣ ሌሎቹ 100 ሺህ ሰዎች ደግሞ በ4 ቀናት ጊዜ ውስጥ ብቻ በቫይረሱ መያዛቸውንና ይህም ቫይረሱ ምን ያህል በፍጥነት እየተስፋፋ እንደሚገኝ አመልካች መሆኑን ተናግረዋል፡፡

ሩብ ያህሉ የአለም ህዝብ የእንቅስቃሴ ገደብ ተጥሎበታል
የኮሮና ቫይረስ ወረርሽኝ እያደረሰ ያለው ጥፋት ተስፋፍቶ መቀጠሉን ተከትሎ፣ በርካታ የአለማችን አገራት መንግስታት ከቤት እንዳይወጡ መከልከልን ጨምሮ የዜጎችን እንቅስቃሴ የሚገቱ የተለያዩ ጥብቅ ትዕዛዛትን እያስተላለፉ ሲሆን፣ ከአጠቃላዩ የአለማችን ህዝብ ሩብ ያህሉ ወይም 2 ቢሊዮን የሚደርሱ ሰዎች በአንድም ሆነ በሌላ መልኩ የእንቅስቃሴ ገደብ እንደተጣለባቸው ዘ ጋርዲያን ዘግቧል፡፡
አገራት በዜጎቻቸው ላይ የጣሉት የእንቅስቃሴ ገደብ የተለያየ መሆኑን የዘገበው ሮይተርስ፣ ብዙዎችን ያነጋገረው ግን የህንድ መንግስት ከ1.3 ቢሊዮን የሚበልጠው የአገሪቱ ህዝብ በሙሉ ለ21 ቀናት ያህል ከቤቱ እንዳይወጣ ባለፈው ረቡዕ ያስተላለፈው ቀጭን ትዕዛዝ እንደሆነ አመልክቷል፡፡
ጠቅላይ ሚኒስትር ሞዲ በቴሌቪዥን መስኮት ብቅ ብለው ድንገተኛውን እገዳ ይፋ ማድረጋቸውን ተከትሎ፣ እጅግ ከፍተኛ ቁጥር ያለው ህዝብ በመዲናዋ ዴልሂና በሌሎች የአገሪቱ ከተሞች፣ አስፈላጊ ሸቀጦችን ለመግዛት በገፍ መውጣቱንና ጭንቀት መፈጠሩን ቢቢሲ ዘግቧል፡፡
በሳምንቱ ዜጎቻቸውን ከቤት እንዳይወጡ ከከለከሉ አገራት መካከል አንዷ በሆነችው እንግሊዝ፣ 66 ሚሊዮን የሚጠጋው የአገሪቱ ህዝብ እጅግ በጣም አንገብጋቢ ለሆነ ጉዳይ ካልሆነ በስተቀር ከቤት ውጭ ምንም አይነት እንቅስቃሴ እንዳያደርግ የተከለከለ ሲሆን፣ እገዳውን በመተላለፍ ከቤት ውጭ እንቅስቃሴ ሲያደርግ የተገኘ ዜጋ ቅጣት እንደሚጣልበት ተነግሯል፡፡
በዜጎቿ ላይ ተመሳሳይ የእንቅስቃሴ ገደብ የጣለችው ሩስያም፣ ገደቡን ጥሶ በተገኘ ሰው ላይ ከሶስት እስከ ሰባት አመት የሚደርስ የእስር ቅጣት ለመጣል ማሰቧ ተነግሯል፡፡
ዜጎቻቸው ለተወሰነ ጊዜ ከቤት እንዳይወጡ፣ እንዳይሰበሰቡና የተለመደ እንቅስቃሴያቸውን እንዲያቋርጡ ከከለከሉ የንግድ ተቋማትና መስሪያ ቤቶችም አገልግሎታቸውን አቋርጠው እንዲዘጉ ካደረጉ አገራት መካከል ጣሊያን፣ ስፔን፣ ፈረንሳይ፣ ቦሊቪያ፣ ዮርዳኖስ፣ ቱኒዝያ፣ ጀርመን፣ ደቡብ አፍሪካና ሩዋንዳ ይገኙበታል፡፡
መሰል የእንቅስቃሴ ገደቦችን በተወሰኑ ግዛቶችና አካባቢዎች ተግባራዊ ካደረጉ አገራት መካከልም አውስትራሊያ፣ ማሌዢያና ፊሊፒንስ ይጠቀሳሉ፡፡

ክትባቱ ለመቼ ይደርስ ይሆን?
የአለም የኢኮኖሚ ፎረም በመላው አለም ከ35 በላይ የሚሆኑ የምርምር ተቋማትና ኩባንያዎች ለኮሮና ቫይረስ ክትባት ለማግኘት ሌት ተቀን ደፋ ቀና እያሉ እንደሚገኙ ከትናንት በስቲያ ባወጣው መረጃ ቢገልጽም፣ ተመራማሪዎች በለስ ቀንቷቸው ክትባቱን በፍጥነት ቢያገኙት እንኳን ተደጋጋሚ ሙከራዎችን ለማጠናቀቅና ፍጥነቱን አረጋግጦ ለገበያ ለማቅረብ ግን ቢያንስ አንድ አመት ከመንፈቅ ሳይፈጅ አይቀርም ብሏል፡፡
ለኮሮና ክትባትና መድሃኒት የማግኘቱና ለአለም የማዳረሱ ጥረት ከላቦራቶሪ ምርምርና ከሙከራ ባለፈ ከፍተኛ ገንዘብን የሚጠይቅ ነው ያለው ተቋሙ፤ አለማቀፍ ድርጅቶችና ተቋማት የኮሮና ህክምና ምርምሮችን በገንዘብ እየደገፉ ቢሆንም በስፋት አምርቶ የማሰራጨቱ ጉዳይ ግን ተጨማሪ ጊዜና በቢሊዮኖች የሚቆጠር ዶላር እንደሚፈልግ  ጠቁሟል፡፡
ለሌሎች በሽታዎች ፍቱን መፍትሄ የሆኑ ክትባቶች ውጤታማ ለመሆን ከ5 እስከ 15 አመታትን እንደወሰደባቸው ያስታወሰው ተቋሙ፤ ለኮሮና ቫይረስ ክትባት የማግኘቱና በአለም ዙሪያ የማሰራጨቱ ጥረትም ከዚህ የተለየ እንደማይሆን ገልጧል፡፡

አሜሪካ - ቀጣዩዋ የጥፋት ማዕበሉ መዳረሻ
ቻይናን ክፉኛ ደቁሶ ወደ ጣሊያን የተሻገረው የኮሮና ቫይረስ ወረርሽኝ በቀጣይ ከፍተኛውን ጥፋት ያደርስባታል ተብላ የምትጠበቀው የአለማችን አገር ሃያሏ አሜሪካ እንደሆነች የአለም የጤና ድርጅት ባለፈው ማክሰኞ በሰጠው መግለጫ አስታውቋል::
እስከ ትናንት በስቲያ ተሲያት ድረስ ከ68 ሺህ 905 በላይ ዜጎቿ በኮሮና ቫይረስ በተጠቁባትና ከ1 ሺህ 37 በላይ የሚሆኑትም ለህልፈተ ህይወት የተዳረጉባት አሜሪካ፤ ባለፈው ረቡዕ ከኮሮና ቫይረስ ጋር በተያያዘ አደጋ ላይ የወደቀውን ኢኮኖሚ ለመደገፍ የሚውል የ2 ትሪሊዮን ዶላር በጀት አጽድቃለች፡፡
ኮሮና በተለያዩ የአሜሪካ ግዛቶች መስፋፋቱን ተከትሎ በርካታ የአገሪቱ ዜጎች ለስራ አጥነት መዳረጋቸውን የዘገበው ኒውዮርክ ታይምስ፤ ባለፉት ሳምንታት ብቻ ስራ አጥ በመሆናቸው ድጋፍ እንዲደረግላቸው ለሚመለከተው የመንግስት አካል ማመልከቻ ያስገቡ አሜሪካውያን ቁጥር ከ3.5 ሚሊዮን በላይ መድረሱንም ጠቁሟል፡፡
ኒውዮርክ ታይምስ ባለፈው ረቡዕ ባወጣው አንድ ዘገባው እንዳለው፣ ኬንተኪ፣ ኔቫዳ፣ ኦክላሃማና ቴክሳስን ጨምሮ በተለያዩ የአገሪቱ አካባቢዎች አንዳንድ የህክምና ዶክተሮች ለኮሮና ማስታገሻ ሊሆኑ ይችላሉ የተባሉ የመድሃኒት አይነቶችን ለራሳቸውና ለቤተሰቦቻቸው በገፍ እየገዙ መከዘን እንደጀመሩ ተነግሯል፡፡

ኢኮኖሚ
ኮሮና ቫይረስ የፈጠረው የጤና ቀውስ አለማችን በ21ኛው ክፍለ ዘመን ያስተናገደችው እጅግ አስከፊ የኢኮኖሚ፣ የገንዘብና የማህበራዊ መናጋት ነው ያሉት የልማትና የኢኮኖሚ ትብብር ተቋም ዋና ጸሃፊ ኤንጅል ጉሪያ፤ የአለማችን ህዝቦች የኮሮና ቫይረስ ከሚያስከትለው ኢኮኖሚያዊ ቀውስ ለማገገም አመታትን እንደሚፈጅባቸው መናገራቸውን ኢቢሲ ኒውስ ዘግቧል፡፡
በወረርሽኙ ክፉኛ በተጠቁ በአገራት ውስጥ እየተከሰተ ያለው የምርት መስተጓጎል በመላው አለም ያለውን የአቅርቦት ሰንሰለት ክፉኛ እንደሚያዛባውና አጠቃላይ የንግድ እንቅስቃሴ እንደሚናጋም አክለው ገልጸዋል፡፡ ኮሮና ቫይረስ በአለማችን ኢኮኖሚ ላይ የሚያሳድረው ጥፋት በ2008 ከተከሰተው አለማቀፍ የኢኮኖሚ ቀውስ የባሰ ሊሆን እንደሚችል መነገሩንም ዘ ጋርዲያን ዘግቧል፡፡
ወረርሽኙ በመላው አለም በርካታ ኢንዱስትሪዎችንና ፋብሪካዎችን እንዲዘጉ በሚሊዮኖች የሚቆጠሩ ሰራተኞችም ስራ ፈትተው ቤት እንዲውሉ በማድረግ በኢኮኖሚው ላይ የከፋ ተጽዕኖ ማስገደዱን የጠቆመው ዘገባው፣ በአንጻሩ ደግሞ የኢንዱስትሪዎች መዘጋት የአየር ብክለትን በመቀነስ በጎ አስተዋጽኦ አድርጓል መባሉን ገልጧል፡፡
በኮሮና ቫይረስ ወረርሽኝ ሳቢያ በአብዛኛው የአለም አገራት ምግቦችንና የተለያዩ ሸቀጦችን የሚገዙና የሚያጠራቅሙ ሰዎች ከመበራከታቸው፣ የአገራት የምግብ ምርቶች ኤክስፖርት ከመቀነሳቸውና ከሸቀጦች ዝውውር መስተጓጎል ጋር በተያያዘ አለማችን አስከፊ የምግብ እጥረት እንደሚከሰትባት መነገሩን ሮይተርስ ዘግቧል፡፡
የተባበሩት መንግስታት ድርጅት ዋና ጸሃፊ አንቶኒዮ ጉቴሬዝ፣ በኮሮና ቫይረስ ክፉኛ ለተጠቁ ድሃ አገራት የ2 ቢሊዮን ዶላር ሰብዓዊ ድጋፍ እንደሚያስፈልግ ባለፈው ሃሙስ ማስታወቃቸውን ዘ ጋርዲያን ዘግቧል፡፡
የአለማችን አየር መንገዶች ከኮሮና ቫይረስ ወረርሽኝ ጋር በተያያዘ በፈረንጆች አመት 2020 ገቢያቸው ከ250 ቢሊዮን ዶላር በላይ መቀነስ እንደሚያሳይ መነገሩን የዘገበው ዘ ጋርዲያን፤ለቀጣዩ አመት የተላለፈው የቶኪዮ ኦሎምፒክም በአገሪቱ ኢኮኖሚ ላይ ከፍተኛ ተጽዕኖ እንደሚፈጥር  አመልክቷል፡፡

አፍሪካ በመሰንበቻው
እስካለፈው ረቡዕ ተሲያት ድረስ ኮሮና ቫይረስ በ45 የአፍሪካ አገራት ከ2ሺህ 412 በላይ ሰዎችን ማጥቃቱና 64 የሚሆኑትን ለሞት መዳረጉ የተረጋገጠ ሲሆን፣ ደቡብ አፍሪካ በ709፣ ግብጽ በ402፣ አልጀሪያ በ264 የቫይረሱ ተጠቂዎች እንደ ቅደም ተከተላቸው በአህጉሩ ብዙ ሰው የተጠቃባቸው ቀዳሚዎቹ ሶስት አገራት መሆናቸው ተነግሯል፡፡
የተለያዩ የአፍሪካ አገራት ቫይረሱን ለመከላከልና ለመቆጣጠር አስቸኳይ ጊዜ አዋጅንና የጉዞ እገዳን ጨምሮ የተለያዩ እርምጃዎችን እየወሰዱ እንደሚገኙ የዘገበው ኦል አፍሪካን ኒውስ፣ በርካታ አገራት በረራቸውን አቋርጠዋል ድንበራቸውንም ዘግተዋል፡፡
ሩዋንዳ፣ ኬንያ፣ ሴኔጋል፣ አይቮሪኮስትና ዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎን ጨምሮ ብዙ የአፍሪካ አገራት የሰዓት እላፊና ከቤት ያለመውጣት ገደብ በዜጎቻቸው ላይ ቢጥሉም፣ ከእጅ ወደ አፍ የሆነ ኑሮን የሚገፉ ድሃ ዜጎች የሚበዙባት አፍሪካ “ከቤት አትውጡ” ብላ ገደብ መጣሏ የብዙዎችን ህልውና አደጋ ላይ መጣል ነው ብለው የሚተቹ እንዳሉ ታውቋል፡፡
አፍሪካ በኮሮና ያልተጠቁ ብዙ አገራት የሚገኙባት አህጉር ስትሆን፣ እስከ ትናንት በስቲያ ተሲያት ድረስ በቫይረሱ ያልተጠቁት 9 አገራት ሴራሊዮን፣ ጊኒ ቢሳኡ፣ ኒጀር፣ ብሩንዲ፣ ማላዊ፣ ሞዛምቢክ፣ ቦትሱዋና፣ ምዕራብ ሰሃራና ደቡብ ሱዳን መሆናቸው ተነግሯል፡፡
ኮሮና ቫይረስ በቡርኪና ፋሶ አራት የመንግስት ሚኒስትሮችን፣ በናይጀሪያ የፕሬዚዳንቱን ዋና አማካሪ እንዳጠቃ የተዘገበ ሲሆን፣ ካሜሩናዊው ዝነኛ የሳክስፎን ተጫዋችና ድምጻዊ ማኖ ዲባንጎ በሳምንቱ መጀመሪያ በኮሮና ሳቢያ ለህልፈተ ህይወት መዳረጉም ተነግሯል፡፡

ሽሚያ - ከምግብ እስከ ጦር መሳሪያ
የኮሮና ቫይረስ በስፋት መሰራጨቱንና የዜጎችን የዕለት ከዕለት እንቅስቃሴ መግታቱን ተከትሎ ጭንብል፣ ጓንት፣ የእጅ ማጽጃ ኬሚካሎች፣ ምግቦችና የንጽህና መጠበቂያዎችን ጨምሮ የተለያዩ ሸቀጦችን በጊዜ ሸምቶ ለማስቀመጥ መሽቀዳደም አለማቀፋዊ ክስተት ሆኖ ሰንብቷል፡፡
ከሰሞኑ የተለያዩ መገናኛ ብዙሃን ያወጧቸው ዘገባዎች ግን ለክፉ ቀን ራስን ከማዘጋጀትና ምን ይመጣ ይሆን ከሚል ስጋት የመነጨው የሸመታ ግፊያና እሽቅድድም ከላይ ከተገለጹት ምርቶች አልፎ ጠመንጃና ጥይትን ጨምሮ ወደ ተለያዩ የጦር መሳሪያዎች መሻገሩን ያሳያሉ፡፡
ፎርብስ መጽሄት ከትናንት በስቲያ ባወጣው ዘገባው እንዳለው፤ ሜሪላንድን ጨምሮ በአሜሪካ የተለያዩ አካባቢዎች የጠመንጃ መሸጫ መደብሮች የኮሮና ቫይረስ አገሪቱን ወደ ከፋ ቀውስ ሊያስገባትና ስርዓት አልበኝነት ሊነግስ ይችላልና ራስን መጠበቅ አይከፋም ባሉ ገዢዎች ተጨናንቀው የሰነበቱ ሲሆን፣ በሁለት ወር የሚሸጡትን የጦር መሣሪያ በአንድ ሳምንት የቸበቸቡ መደብሮች መኖራቸው ተረጋግጧል፡፡
ሮይተርስ በበኩሉ ባለፈው ረቡዕ ባወጣው ተመሳሳይ ዘገባ፣ በሃንጋሪም የኮሮና ቫይረስ የፈጠረው የሸቀጦችና የምግቦች እጥረት ህዝቡን ሊያጨካክነውና ወደ ስርዓት አልበኝነት ሊመራው ይችላል ብለው የሰጉ በርካታ ዜጎች፤ ሽጉጥና አነስተኛ ጠመንጃዎችን ጨምሮ የተለያዩ አይነት ቀላል የጦር መሳሪያዎችን በወረፋ ሲገዙ ሰንብተዋል ብሏል፡፡
በሃንጋሪ የጦር መሳሪያዎች ሽያጭ በአምስት እጥፍ ያህል ማደጉንና በአንዳንድ መሳሪያዎች ሽያጩ እስከ 15 እጥፍ ያህል እንደሚደርስ የጠቆመው ዘገባው፤ ሃንጋሪና ቼክ ሪፐብሊክን ጨምሮ የጦር መሳሪያ ቁጥጥር ጥብቅ በሆነባቸው የምስራቃዊ አውሮፓ አገራት ከኮሮና ቫይረስ ጋር በተያያዘ ከፍተኛ የፍላጎት መጨመር መታየቱንም አክሎ ገልጧል፡፡

እርዳታና ድጋፎች
አለማቀፍና አህጉራዊ ተቋማት፣ ኩባንያዎች፣ ታዋቂ ግለሰቦችና ለጋሾች የኮሮና ቫይረስ እያደረሰ ያለውን ጥፋት ለመቀነስና ወረርሽኙን በቁጥጥር ስር ለማዋል ለሚደረገው አለማቀፍ ጥረት፣ የገንዘብና የቁሳቁስ ድጋፎችን ማድረጋቸውን እንደቀጠሉ ነው፡፡ የፌስቡኩ መስራች ማርክ ዙክበርግ፣ ለአሜሪካ የጤና ባለሙያዎች 720 ሺህ ያህል የፊት ጭንብሎችን የለገሰ ሲሆን፣ ለአነስተኛ ተቋማትም የ100 ሚሊዮን ዶላር የገንዘብ ድጋፍ እንደሚያደርግም አስታውቋል፡፡
ፖርቹጋላዊው የአለም እግር ኳስ ኮከብ ክርስቲያኖ ሮናልዶ፣ ለአገሩ ሆስፒታሎች የተለያዩ የህክምና ቁሳቁሶችን የለገሰ ሲሆን፣ ሌላኛው የእግር ኳስ ኮከብ ሊዮኔል ሜሲ የ1 ሚሊዮን ዩሮ፣ የማንችስተር ሲቲው አሰልጣኝ ፔፕ ጋርዲዮላ የ1 ሚሊዮን ዩሮ፣ የሜዳ ቴኒስ ሻምፒዮናው ሮጀር ፌደረር የ1 ሚሊዮን የስዊዝ ፍራንክ የገንዘብ ድጋፍ ማድረጋቸውን ዘ ኢንዴፔንደንት ዘግቧል::
አሜሪካዊው ድምጻዊ ጄምስ ቴለር የ1 ሚሊዮን ዶላር፣ ትዊተር የ1 ሚሊዮን ዶላር፣ ኔትፍሊክስ የ1 ሚሊዮን ፓውንድ፣ ታዋቂዋ ድምጻዊት ሪሃና የ5 ሚሊዮን ዶላር፣ የቴስላው መስራች ኤለን ሙስክ የጭንብል ድጋፍ አድርገዋል፡፡
 
የወህኒ ቤቶች ጉዳይ
የኮሮና ቫይረስ ስርጭት መስፋፋቱን ተከትሎ በርካታ የአለማችን አገራት ቫይረሱ ወደ ወህኒ ቤቶች እንዳይገባና ከፍተኛ ጥፋት እንዳያደርስ በመስጋት እስረኞችን መፍታትን ጨምሮ የተለያዩ እርምጃዎችን በመውሰድ ላይ ይገኛሉ፡፡
ኢራን በቅርቡ 85 ሺህ እስረኞችን በጊዚያዊነት የፈታች ሲሆን አውስትራሊያና እንግሊዝ የተወሰኑ እስረኞችን ለመፍታት ማቀዳቸው ተነግሯል፡፡ በኮሎምቢያ ውስጥ በሚገኝ አንድ ግዙፍ እስር ቤት ከኮሮና ጋር በተያያዘ ስጋት እስረኞች ለማምለጥ ሲሞክሩ 23 ያህሉ መገደላቸውን የዘገበው ሮይተርስ፤ በጣሊያን ውስጥ በሚገኝ እስር ቤት ሰሞኑን በተቀሰቀሰ አመጽና ግርግር ስድስት እስረኞች ለሞት መዳረጋቸውን ገልጧል፡፡
ብራዚል ውስጥ ከሚገኙ አራት እስር ቤቶች በመቶዎች የሚቆጠሩ እስረኞች ማምለጣቸው የተነገረ ሲሆን በተለያዩ የአለማችን አገራት የእስረኞች አመጽና የማምለጥ ሙከራ ተጠናክሮ መቀጠሉን ዘገባው አመልክቷል፡፡ በአሜሪካ ባለፈው ሳምንት በተለያዩ እስር ቤቶች ውስጥ በኮሮና የተያዙ እስረኞች መገኘታቸውን ተከትሎ፣ ሎሳንጀለስና ክሌቭላንድን ጨምሮ በተለያዩ አካባቢዎች በመቶዎች የሚቆጠሩ እስረኞች መፈታታቸው ይታወሳል፡፡

ኡሁሩ ደመወዛቸውን በ80 በመቶ ሊቀንሱ ነው
በኬንያ የኮሮና ቫይረስ መስፋፋቱን ተከትሎ፣ የአገሪቱ ፕሬዚዳንት ኡሁሩ ኬንያታ እና ምክትላቸው ለድሃ ዜጎች መደጎሚያ በሚል ደመወዛቸውን በጊዜያዊነት በ80 በመቶ ለመቀነስ መወሰናቸውን ባለፈው ረቡዕ አስታውቀዋል፡፡ የአገሪቱ ምክር ቤት አፈ ጉባኤዎችም በፈቃዳቸው ከደመወዛቸው ላይ 30 በመቶ እንዲቀነስ መወሰናቸውን ከትናንት በስቲያ ባወጡት መግለጫ ማስታወቃቸውን ኦልአፍሪካን ኒውስ ዘግቧል፡፡

የወንዶች በኮሮና የመሞት ዕድል ከፍ ያለ ነው
ኮሮና ቫይረስ ከተቀሰቀሰበት ጊዜ አንስቶ ለህልፈተ ህይወት በተዳረጉ ሰዎች ላይ በተደረገ ጥናት ከሴቶች ይልቅ ወንዶች በኮሮና የመሞት ዕድላቸው ከፍ ያለ እንደሆነ የሚያመላክት ውጤት መገኘቱን ዘ ጋርዲያን ከሰሞኑ ዘግቧል፡፡
በቻይና በተደረገ ጥናት በአገሪቱ የወንዶች በኮሮና የመሞት ዕድል 2.8 በመቶ፣ በሴቶች ደግሞ 1.7 በመቶ ያህል እንደሆነ መረጋገጡን ያስታወሰው ዘገባው፤ በፈረንሳይ፣ ጀርመን፣ ኢራን፣ ጣሊያን፣ ደቡብ ኮርያና ስፔን የተደረጉ ሌሎች ጥናቶችም ኮሮና ከሴቶች ይልቅ ወንዶችን የመግደል አዝማሚያ እንዳለው ማረጋገጣቸውን አመልክቷል፡፡
በጣሊያን እስካሁን ድረስ በኮሮና ቫይረስ ለሞት ከተዳረጉት መካከል 71 በመቶው ወንዶች መሆናቸውን የጠቆመው ዘገባው፤ በስፔንም በቫይረሱ ለሞት የተዳረጉ ወንዶች ከሴቶች በሁለት እጥፍ ያህል እንደሚበልጡ መረጋገጡን ገልጧል፡፡
 
“ከመለያ ቦታ ያመለጠ በስቅላት መቀጣት አለበት!”
የቺቺኒያው መሪ
በሩሲያ የቺቺኒያ ሪፐብሊክ ፕሬዚዳንት ራምዛን ካዲሮቭ፣ በአገሪቱ በኮሮና ቫይረስ ተጠርጥሮ ከገባበት መለያ ቦታ አምልጦ የወጣና ቫይረሱን ወደ ሌሎች ሰዎች ያስተላለፈ ሰው በስቅላት መቀጣት አለበት ሲሉ መናገራቸውን ኒውስ ዊክ ዘግቧል፡፡
ከውጭ አገራት የሚገቡ ሰዎች  ለሁለት ሳምንት ያህል ራሳቸውን ከሌላው ሰው አግልለው እንዲቆዩ ጥብቅ ትዕዛዝ ያስተላለፈችው ደቡብ ኮርያ በበኩሏ፤ ይህን መመሪያ ተላልፎ የተገኘ ሰው የሌላ አገር ዜጋ ከሆነ ወደ አገሩ እንደሚላክ፣ ዜጋ ከሆነ ደግሞ እስከ አንድ አመት የሚደርስ እስርና የ8 ሺህ 100 ዶላር የገንዘብ ቅጣት እንደሚጣልበት ከትናንት በስቲያ አስጠንቅቃለች::

ሃኪሞች  እየሞቱ ነው
አስፈላጊው የመከላከያ ቁሳቁስ ሳይሟላላቸው በኮሮና ቫይረስ የተጠቁ ዜጎችን በማከም ላይ እያሉ በቫይረሱ የሚጠቁና ለሞት የሚዳረጉ የህክምና ዶክተሮች ቁጥር እያደገ መምጣቱ የተነገረ ሲሆን፣ በፊሊፒንስ ዘጠኝ ዶክተሮች በዚህ ሳቢያ ለሞት መዳረጋቸውን ሮይተርስ ዘግቧል፡፡
በስፔን በኮሮና ቫይረስ ከተጠቁት ሰዎች መካከል 14 በመቶ ወይም ከ5 ሺህ 400 በላይ የሚሆኑት ዶክተሮችና ሌሎች የህክምና ባለሙያዎች መሆናቸው የተነገረ ሲሆን፣ በፈረንሳይና ጣሊያን ከ30 በላይ የጤና ባለሙያዎች በኮሮና ቫይረስ ተጠቅተው ለሞት መዳረጋቸውንና ሌሎች በሺህዎች የሚቆጠሩ በመለያ ቦታ እንደሚገኙም ሮይተርስ ዘግቧል፡፡

 ሰውየው ከውሳው ጋር እየተጓዘ ነው፤ የአካባቢውን ውበት በተመስጦ እያደነቀ:: ድንገት ግን አንድ ነገር ተከሰተለት-ለካንስ ሞቷል፡፡ አዎን…ለካንስ እሱም ሆነ ይሄ እግሩ ስር ኩስኩስ የሚለው ውሻ ከሞቱ ሰነባብተዋልና፡፡ መሞቱን መዘንጋቱ ደንቆታል፡፡ ምናልባትም ገና በቅርቡ በመሞቱ ይሆን? ይሆናል፡፡ ብቻ እሱና ውሻው ጉዟቸውን ቀጥለዋል፡፡ እናም ከአንድ ካማረ ቤተ መንግሰት ከሚመስል፣ የተሰራበት ዕምነ በረድ ከሚያንፀባርቅ ትልቅ ህንፃ አጠገብ ሲደርስ ቆመ፡፡ በትልቅ ኮረብታ አናት ላይ በታላቅ ግርማ ሞገስ ጉብ ያለው ህንፃ ከፊቱ በአንፀባራቂ ቅስት አሸብርቋል፡፡ በቅስቱ ስር የሚያምር መግቢያ ተመለከተ፡፡ ወደ መግቢያው የሚወስደው መተላለፊያ በወርቅ ተለብጧል፡፡ እንዴት ያለ ቅጥር ነው ሲል አሰበ፡፡ በመተላለፊያው ወደ በሩ ሲጠጋ፣ የቅጥሩ ጠባቂ የመሰለ ሰው ተመለከተ፡፡
“ይቅርታ፤ ይህ ቦታ ምን የሚሉት ቦታ ይሆን?” ጠየቀ ሰውየው፡፡
“መንግስተ ሰማያት ነው ጌታው!” ሲል መለሰ ጠባቂው፡፡
“ግሩም ነው…” አለ ሰውያችን፤ “ጥቂት ውሃ ማግኘት እንችላለን? እኔና ውሻዬ በውሃ ጥም ጉሮሯችን እንዴት ተቃጥሏል መሰለህ…”
“ምን ችግር አለ…” አለ ጠባቂው፤ “አሁኑኑ ጥም ቆራጭ ቀዝቃዛ ውሃ ይቀርብላችኋል::”
ጠባቂው ይህን ብሎ በሩን እየከፈተ፤ “ግን ጌታው…አለ፤ “ወደዚህ ወደ መንግስተ ሰማያት ገብተህ ቀዝቃዛ ውሃ ብቻ ሳይሆን ሁሉንም በረከት መቋደስ ትችላለህ፤ ግን ወደዚህ መግባት የምትችለው ብቻህን ነው:: የቤት እንስሳም ሆነ ሌላ ተቀጥላ ጓደኛ ይዞ መግባት አይቻልም” አለ ሰውዬው እግር ስር ኩስኩስ እያለ የሚከተለውን ውሻ እየተመለከተ፡፡
ሰውዬው ዕጢው ዱብ አለ፡፡ ትንሽ አመነታ፡፡ ግን ወሰነ፡፡ ጓደኛዬን ውሻዬንማ ጥዬ አልገባም ብሎ በውሃ ጥም ጉሮሮው እየነደደ፣ ጀርባውን ለሚያምረው ህንፃ ሰጥቶ ጉዞውን ቀጠለ፡፡ ከረጅም አድካሚ ጉዞ በኋላ ደግሞ ሰውዬውና ውሻው ከአንድ ኮረብታ ቦታ ደረሱ፡፡ ከኮረብታው ስር ወደ አንዳች ቅጥር ግቢ የሚያመራ በጭቃ የላቆጠ የእግር መንገድ ይታያል፡፡ መንገዱ በእርሻ ውስጥ የሚያልፍ ሆኖ መላው ቅጥሩ አንዳችም አጥር የለውም፡፡ በሩ መቼም ተዘግቶ የሚያውቅ አይመስልም፡፡
መቼም ተዘግቶ ወደ ማያውቀው በር ሲጠጋ፤ ዛፍ ስር ደገፍ ብሎ መጽሐፍ የሚያነብ አንድ ሰው ተመለከተ፡፡
“ይቅርታ የኔ ወንድም፤ ጥቂት ውሃ ይኖርሃል…? በውሃ ጥም…” ከማለቱ፤ በቅጥር ግቢው ውስጥ ያለው ሰውዬ፤ “እንዴታ…” አለ፤ “እዛ ጋ ቧንቧ አለልህ፤ ሄደህ የፈለግከውን ያህል መጠጣት ትችላለህ፡፡”
ሰውዬው ቀጠለና ጠየቀ፤ “ይሄ ጓደኛዬ…” ብሎ ወደ ውሻው እየጠቆመ፤ “ውሃ ጥሙ ክፉኛ በርትቶበታል፤ እሱም ገብቶ መጠጣት ይችል ይሆን?”
“ይችላል” አለ ሰውዬው፤ “እንዲያውም ከቧንቧው አጠገብ መጠጫ አለልህ፡፡” ሰውዬውና ውሻው ተደስተው ወደ ቅጥሩ ገብተው ጥማቸው እስኪቆርጥ ከጠጡ በኋላ፣ ወደ ሰውዬው ተመልሰው መጡና፤ ሰውዬው እንዲህ ሲል ጠየቀ፤ “ለመሆኑ ይህ ቦታ ምን የሚሉት ቦታ ይሆን?”
“መንግስተ ሰማያት ነው” ሲል መለሰ ሰውዬው፤ አይኖቹን እንኳ ከሚያነበው መጽሐፍ ላይ ሳይነቅል፤ በታላቅ የዕረፍት ስሜት ዛፍ ስር ደገፍ ብሎ በተቀመጠበት፡፡
“ይሄማ እንዴት ሊሆን ይችላል” አለ ሰውዬው ግራ ተጋብቶ፤ “ቅድም ያጋጠመኝ ያማረ ህንጻም፤ መንግስተ ሰማያት ነው ብለውኛል፡፡ እንዴት ሊሆን ይችላል?”
“እህ…” አለ ዛፉ ስር የተቀመጠው ሰውዬ፤ መጽሐፉን እልባት አስይዞ እያጠፈ፡፡
“ያ ታላቅ ቅስት ያለው ባለ እምነበረዱ ሕንፃ…? መንገዱ በወርቅ የተለበጠው…? ከሱ ህንጻ በማምለጥህ ደስታ ሊሰማህ ይገባሃል፡፡ እሱ ህንጻ አላወቅከውም እንጂ፣ ንጽህናህ አዳነህ እንጂ ገሃነም ነው” አለ፡፡
“እንዴት” አለ ሰውዬው በጉዳዩ ይበልጥ ግራ ተጋብቶ፡፡ “እሺ ይሁን ይሄ መንግስተ ሰማያት ይሁን፤ ግን በስማችሁ ሲነግዱ እንዴት ዝም አላችሁ?”
“እንዴት ዝም አላችሁ ነው ያልከኝ…” አለ ሰውዬው፤ “ዝም ማለት ብቻ አይደለም፣ እንዲያውም በጉዳዩ ደስተኞች ነን፡፡ አየህ…”አለ ሰውዬው፤ “ያ ላዩን ያማረ ህንጻ፣ ያ ገሃነም፣ ጓደኞቻቸውን ጥለው የሚሄዱ፣ ወዳጆቻቸውን በቁርጥ ቀን ጥለው የሚሄዱ ሰዎችን አጣርቶ ስለሚወስድልን፣ ደስተኞች ነን፡፡”
(ምንጭ፡- “ግሩም  የዓለማችን ምርጥ ታሪኮች”)

    ከዕለታት አንድ ቀን እመት ጦጢት አንድ ዋርካ ላይ ጥፍር ተደርጋ ታሥራ፣ አላፊ አግዳሚውን “እባካችሁ ፍቱኝ ወይም አስፈቱኝ” እያለች ትለምናለች፡፡
በመጀመሪያ የመጣው አንበሳ ነው፡፡
አንበሳ - “እመት ጦጢት ምን አጥፍተሽ ነው የታሠርሽው?” ሲል ጠየቃት፡፡
ጦጢትም - “አልበላም ብዬ ነው የታሠርኩት” አለች፡፡
አንበሳም - “አንቺ እንኳን ብልጥ ነበርሽ፡፡ ምን ሆነሽ ነው ያልበላሽው? በይ ሥራሽ ያውጣሽ” አላትና ሄደ፡፡
ቀጥሎ የመጣው ነብር ነው፡፡
“እመት ጦጢት ምን አጥፍተሽ ታሠርሽ፡፡
ጦጢት - “ብይ ብባል አልበላም ብዬ ነው”
ነብር - “አንቺ ብልጥ አልነበርሺም እንዴ? አብረሽ ሌላ ጥፋት አጥፍተሽ ነው እንጂ አልበላም ስላልሽ ብቻ አትታሰሪም፡፡ በይ ሥራሽ ያውጣሽ” ብሏት አለፈ፡፡
ቀጥሎ ጦጢት አጠገብ የደረሰው ቀበሮ ነበር፡፡
ቀበሮም - “አመት ጦጢት፣ ምን አጥፍተሽ ነው የታሠርሽው?”
ጦጢት - “ከሰው ማሣ የተሰረቀ አተር ካልበላሽ ብለውኝ እምቢ ስላልኳቸው እነ ዝሆን ናቸው ያሠሩኝ!”
ቀበሮም - “አይ እመት ጦጢት፣ አንቺን እናውቅሻለን’ኮ እንዲያውም ሳትጠሪ ሰው ማሣ ገብተሽ የምትሠርፊ አይደለሽ እንዴ? ሌላ ያጠፋሽው ጥፋት ቢኖር ነው” ብሏት አለፈ፡፡
ቀጠለና ዝንጀሮ መጣ፡፡
ዝንጀሮ - “እመት ጦጢት ምን አርገሽ ነው የታሠርሺው?”
ጦጢት - “አልበላም ብዬ!”
ዝንጀሮም - “አንቺ አጭበርባሪ ነሽ፡፡ እናውቅሻለን ካገኘሽ የማንንም ሰብል አትምሪም! አንድ የሆነ ያጠፋሽው ሌላ ጥፋት ቢኖር ነው!”
ዝሆን በተራው ከጫካ ሲመለስ ጦጢት ታሥራ አየ፡፡
“እመት ጦጢት ምን ሆነሽ ታሠርሽ?”
“አልበላም ብዬ”
“ምን አልበላም ብለሽ?”
“ባቄላ”
“አሄሄሄሄ! አንቺ ባቄላ አይተሽ ዝም ብለሽ ልታልፊ? አታጭበርብሪ!” አላትና እየሳቀባት ሄደ፡፡
ቀጠለና ድኩላ መጣ፡፡
ድኩላም፤
“እመት ጦጢት ምን አጥፍተሽ ታሠርሽ?”
“ከሰው አዝመራ ገብቼ እሸት ስበላ አግኝተው፤ አሰሩኝ”
“ባለቤቱ ሲመጣ አጣርተን ነው የምናስፈታሽ!” ብሏት ሄደ፡፡
በመጨረሻ አያ ጅቦ ይመጣል፡፡
አያ ጅቦም ሌሎቹ እንደጠየቋት ጠየቃት፡፡
አያ ጅቦ- “እንዴ እመት ጦጢት! ምን ሆነሽ ነው የታሠርሺው?”
ጦጢትም - “ብዙ መንገድ መጥቼ እዚህ ስደርስ ራበኝ! “እባካችሁ መንገደኛ ነኝ፡፡ ርቦኛል” ብላቸው፤ “ዞር በይ ከዚህ አሉኝ፡፡ እነሱ ሲዘናጉልኝ ጠብቄ ልሰርቅ ስገባ ያዙኝና እንደምታየው አሠሩኝ፡፡ አሁን ግን አሳዘንኳቸውና “አስኮናኝ ነሽ! በይ ብይ አሉኝ!” እኔም ተራዬን አልበላም! አልኳቸው”
አያ ጅቦም፤
“እንደሱ ከሆነማ እኔ ስለራበኝ ባንቺ ቦታ ልታሠርና ልብላ” አላት፡፡
“በጣም ጥሩ” አለችው፡፡
አያ ጅቦም ጦጢትን ፈታትና፤ በሷ ገመድ ገባ! ጦጢትን ያሠሯት ሰዎች መጡ፡፡ በእሷ ቦታ አያ ጅቦን አገኙት፡፡ እስኪበቃው ድረስ ቅጥቅጥ አደረጉት፡፡
“እባካችሁ አይለምደኝም ልቀቁኝ!” ብሎ ለመናቸውና ለቀቁት፡፡
አያ ጅቦ እስከዛሬ ድረስ እመት ጦጢትን አያምናትም፡፡ እንዲያውም እይዛታለሁ ብሎ ብዙ ጥሯል፤ ግን አልተሳካለትም!
***
የሠራነውን ደግ እንጂ ክፉውን አንርሳ፡፡ ደግ የተሠራለት ቢረሳ፤ ክፉ የተሠራበት ምን ጊዜም በደሉን አይረሳም! የወጋ ቢረሳ የተወጋ አይረሳም ይባላል፡፡ ሎሬት ፀጋዬ ገብረመድህን፤ የዚህን ግልባጭ በጥበቡ ተቀኝቶበታል፡፡ እንዲህ ሲል፡-
ትቸዋለሁ ይተዉኝ
አልነካቸውም አይንኩኝ
ብለህ ተገልለህ ርቀህ
ዕውነት ይተዉኛል ብለህ
እንዴት ተስፋ ታደርጋለህ?!
የተወጋ በቅቶት ሲተኛ፣ የወጋ መች እንቅልፍ አለው
የጅምሩን ካልጨረሰው፡፡
እና በእኔ ይሁንብህ
እንቅልፍ ነው ‘ሚያስወስድህ!
“እንቅልፍ ነው ሚያስወስድህ”
(እሳት ወይ አበባ)
የኮሮና ቫይረስን ለመከላከል የምንወደውን ሰላምታና መጨባበጥ እንሰዋ ዘንድ ሆነ፡፡ ኮሮና ቫይረስ ቀሳፊ ነው! ሲሆን ሲሆን ለኮሮና ብቻ ብለን ሳይሆን ስለ ንፅህናችን መቆርቆርን ባህል እናድርግ! እንዳጋጣሚ ሆኖ ኮሮና መምጣቱ “ሳይደግስ አይጣላም” እንደሚባለው ነው - A Blessing in disguise እንደማለት ሆነ ማለት ነው፡፡ እነሆ ለራስም ለሌላውም ማሰብ ያለብን አሳሳቢ ሰዓት ነው፤ ለመዘጋት ጊዜ የለም! ለእንዝህላልነት ቅጽበት የለም! የሁላችንም ሥጋት፣ የሁላችንም ፍርሃት የተከሰተበት ሰዓት ነው! ዛሬን የአሥራ አንደኛው ሰዓት ክፍልፋይ ሰኮንዶቹ ብቻ የቀሩበት አድርገን እንጨነቅ! የግል ብቻ አይደለም፤ የቡድንም ብቻ አይደለም! የህብረተሰብ ጉዳይ ነው! “የአንተ ቤት ሲንኳኳ ይሰማል እኔ ቤት” ብለን ነበር ዱሮ፡፡
ዛሬ ግን የሁላችንንም ቤት በአንድ ጊዜ የሚያንኳኳ፣ ሁላችንም ላይ ያነጣጠረ ቀሳፊ ጊዜ መጥቷል፡፡ ራስን ብቻ ሳይሆን ዓለምን የሚያባብስ የጭንቅ ሰዓት ነው! በዚህ ሰዓት የሁላችንንም ሰቆቃ ሥራዬ ብለን የምንደማመጥበት፣ ህብረታችንን የሚያናጋ፣ ነጋችንን የሚያጨልም እጅግ አስጨናቂ ሁኔታ ውስጥ ነን፤ እንተሳሰብ እንመካከር!
ምንም እንኳ የበሽታ ምርጫ ውስጥ የምንገባ ባይሆንም፣ የክፉም ክፉ እንዳለ ማስተዋል ሊሳነን አይገባም፡፡ ከጽንሱ አንስቶ እስከ የክፉ ገጽታ ስትጭቱ፣ የቅድመ ምርመራውና የመጣራቱ ሂደት ድረስ እጅግ አንገብጋቢ የንክኪ አደጋ መኖሩን በጥሞና እናሰላስል፡፡ ነፃ መሆን ወይም ኔጋቲቭ መሆን ምንጊዜም ከጥንቃቄ ሊገታን በጭራሽ አይገባም፡፡ አሁንም ያለን የዕለቱ መልዕክት፡-
“ጥንቃቄ!
ጥንቃቄ!!
ጥንቃቄ!!!
እናድርግ!” የሚለው ነው! የሁላችንም ያልተቆጠበ ጥረት ያስፈልጋል፡፡ ከቶውንም በእርዳታ ያገኘነውን ናሙና መውሰጃና መመርመሪያ፣ እንዲሁም መከላከያ ቁስን፤ በአግባቡ ሥራ ላይ እናውል!!
ትላንትና መነካካትን እንደፆምን፣ ዛሬ መቀራረብንም እንፁም!!!
የሠራውን የረሳ ዋጋውን ያገኛል! ሥራውን ያስታወሰ መዋያውን ያውቃል የሚባለውን ለአፍታም ቢሆን አንዘንጋ! አንዘናጋ! አንዘናጋ! ከአደጋው ይሰውረን!!!

   የኮሮና ቫይረስን በሳይንሳዊ ምርምር በተደገፈ የሀገር በቀል እውቀት ከዘመናዊ ሳይንስ ጋር በማቀናጀት፣ ቫይረሱን ለማከም የተሰራው መድሃኒት መሰረታዊ የምርምር ሂደት በማለፍ ተደጋጋሚ የቤተ ሙከራ ሞዴሊንግ ሂደቶችን በስኬት ማለፉ ተገልጿል፡፡
የኢኖቬሽንና ቴክኖሎጂ ሚኒስትር እንዳስታወቀው፤ ምርምሩ የኮሮና ቫይረስ በዓለም ላይ መከሰቱ ከተሰማ ጊዜ ጀምሮ ከተለያዩ በሃገር ውስጥና ከሃገር ውጪ ከሚገኙ ትውልደ ኢትዮጵያዊያን ጋር በመሆን ሲካሄድ የቆየ ሲሆን ተደጋጋሚ የምርመር ሂደት አልፎ ወደ ምርትና ቀጣይ የእንስሳት ፍተሻና ክሊኒካል ፍተሻ ስራዎች እንዲሸጋገር ተደርጓል።
የኢኖቬሽንና ቴክኖሎጂ ሚኒስትር አብርሃም በላይ (ዶ/ር ኢንጂ.)፣ የጤና ጥበቃ ሚኒስትር ዶክተር ሊያ ታደሰ፣ ከኢትዮጵያዊያን የባህል ሃኪሞችና የህክምና ተመራማሪዎች ጋር በመሆን የሀገር በቀል እውቀቶችን በሳይንሳዊ ሂደቶች በማሳለፍ፣ ለዘመን አመጣሹ ኮሮና ቫይረስ (ኮቪድ - 19) ወረርሽኝ ህክምና የተዘጋጀውን መድሃኒት ጥቅም ላይ ለማዋል የሚያስችላቸውን ስራ በመስራት ላይ ይገኛሉ።
መድሃኒቱ የመከላከል አቅም የሚጨምር፣ መርዛማነት የሌለውና አዋጭነቱ የተረጋገጠ እንደሆነም ተገልጿል፡፡

      የኮሮና ቫይረስን ለመከላከል በጥሬ ገንዘብ ብር 3,500,000 (ሦስት ሚሊዮን አምስት መቶ ሺ ብር ለገሰ

            በአለም ላይ የተከሰተው የኮሮና ቫይረስ በቂ ክትትልና ትኩረት ተሰጥቶት አስቸኳይ እርምጃ ካልተወሰደ የሚያመጣው ጥፋት እጅግ አሰቃቂ መሆኑን ተቋማችን ከመጀመሪያው ጊዜ አንስቶ ግንዛቤ ወስዷል፡፡ ይህንኑ ሁኔታ ለመቋቋም መጀመሪያ ራስንና አካባቢን የግንዛቤ ትምህርት በመስጠት መንቀሳቀስ እንደሚኖርብን በማመን፣ የስራ መርሀ ግብር በመንደፍና በየፋብሪካዎቻችን አንድ አንድ ግብረ ሃይል በማቋቋም፣ ተግባራዊ እንቅስቃሴ ማድረግ ከጀመርን ውሎ አድሯል፡፡
በዚሁ መሰረት ፋብሪካዎቻችን በሚገኙበት በአዲስ አበባ፣ በኮምቦልቻ፣ በሃዋሳ፣ በማይጨው፣ በጉብሬ ወልቂጤና ዝዋይ የራሳችንን ሰራተኞችና የአካባቢውን ህብረተሰብ በመጨመር ፤ ችግሩን በጥልቀት እንዲረዱና ግንዛቤ እንዲኖራቸው ተደርጓል፤በየፋብሪካዎቻችን በሁሉም መግቢያ በሮች ላይ ሰራተኞቻችንም ሆነ እንግዶች በሙቀት መቆጣጠሪያ እየተለኩና በስነ-ስርዐት እንዲታጠቡ በማድረግ እንዲገቡ እየተደረገ ይገኛል፤በቂ ርቀት በአቀማመጥ ወቅት እንዲኖር ለማስቻል የሰራተኞች ማመላለሻ ተሽከርካሪዎች ቁጥር እንዲጨምር ተደርጓል፤በየፋብሪካው እንግዳውና ሰራተኞች የሚስተናገዱበት የሰራተኞች ክበብ ለጥንቃቄ ሲባል ተዘግቷል፤
ፋብሪካዎቻችን በሚገኙበት አካባቢ፣ ከህብረተሰቡና ከአካባቢው የስራ ሀላፊዎች ጋር በመሆን፣ የገንዘብና የቁሳቁስ እርዳታዎች አድርገናል፤
በአገር አቀፍ ደረጃ ለሚከናወኑ ስራዎች ደግሞ ለጤና ሚኒስቴር
በጥሬ ገንዘብ ብር 3,500,000 (ሦስት ሚሊዮን አምስት መቶ ሺ) ከመለገስም አልፎ በየከተሞች የሚገኙትን የማስታወቂያ ግዙፍ ሰሌዳዎቻችንን፣ የጤና ሚኒስቴር የሚያወጣቸውን መልእክቶች እንዲያስተላልፍበት  ፈቅደናል፡፡
እንዲሁም በስራ አጋሮቻችን ለስራ የምንጠቀምባቸው ከፍተኛና መለስተኛ የጭነት መኪናዎች በተፈለጉበት ጊዜ ሁሉ ለማቅረብ ዝግጁ ነን፡፡
ምንግዜም ቢሆን ችግርን አሸንፈን የመወጣት ባህላችንን ዛሬም እንደምንደግመው ቢ.ጂ.ኣይ ኢትዮጵያ ፍጹም እምነቱ ነው፡፡ በዚህ አጋጣሚ ለኢትዮጵያ ህዝብ ሙሉ ጤንነትን
እየተመኘ፣ ይሄንን ችግር በጋራ በአጭር ጊዜ እንደምንወጣው ተስፋ በማድረግ ጭምር ነው፡፡
ቢ.ጂ.ኣይ ኢትዮጵያ

    ሁኔታዎችን እያየን ድጋፉን እንቀጥላለን›› - አቶ አቤ ሳኖ የባንኩ ስራ አስኪያጅ

            የኢትዮጵያ ንግድ ባንክ በኢትዮጵያ እየተከሰተ ያለውንና የአለም ስጋት የሆነውን ኮሮና ቫይረስ (ኮቪድ 19)ን ቀድሞ ለመከላከል የሚረዳ የ10.ሚ ብር ድጋፍ ለጤና ሚኒስቴር ሰጠ፡፡ ባንኩ ትላንት በዋና መሥሪያ ቤቱ ከቀኑ 9፡00 ጀምሮ የመገናኛ ብዙሃን ባለሙያዎች፣ የጤና ሚኒስትር ዴኤታዋና የባንኩ ከፍተኛ አመራሮች በተገኙበት ነው ድጋፉን ያስረከበው፡፡
የባንኩ ስራ አስኪያጅ አቶ አቤ ሳኖ ድጋፉን ለጤና ሚኒስትር ዴኤታ ካስረከቡ በኋላ ባደረጉት ንግግር ባንኩ ኮሮና ቫይረስ መከሰቱን ተከትሎ ስርጭቱን ለመቆጣጠር ያደረገው የመጀመሪያ ድጋፍ መሆኑን ገልፀው ሁኔታው እየታየ ድጋፉ እንደሚቀጥል ተናግረዋል፡፡
ሚኒስትር ዴኤታዋ በበኩላቸው ችግሩን ለመቆጣጠር በሚደረገው ርብርብ ፈጣን ምላሽ የሰጠውን የኢትዮጵያ ንግድ ባንክን አመስግነው ይህን ውሳኔ በፍጥነት የወሰኑትን የባንኩን አመራሮች አመስግነዋል፡፡ የባንኩን አርአያ በመከተል ሌሎችም የመንግሥትና የግል ተቋማት ለዚህ አገራዊ ጥሪ ምላሽ እንዲሰጡና ችግሩን ለመቅረፍ የሚደረገውን ትግል እንዲያግዙ ጥሪ አቅርበዋል፡፡

     ገርጂ መብራት ሀይልና ጀሞ የሚገኘው ኦልማርት ሱፐር ማርኬት፤ በአገራችን የኮሮና ቫይረስን  መከሰት ተከትሎ፣ ለአቅመ ደካሞች ከመቶ ሺህ በላይ ብር የሚያወጡ የንጽህና መጠበቂያ ቁሳቁሶችን ለገሰ፡፡
ሱፐር ማርኬቱ ይህንን በጎ አድራጎት ያደረገው በተለይም ቫይረሱ በብዛት ያጠቃቸዋል ለተባሉት አረጋዊያን ሲሆን በዚህም ምክንያት ለመቄዶኒያ የአረጋዊያንና የአዕምሮ ህሙማን ማዕከል፣ ለሜሪ ጆይና ገርጂ መብራት ሀይልና ጀሞ ቅርንጫፎቹ ለሚገኙበት ሁለት ወረዳዎች አረጋውያን ለግሷል፡፡
ድርጅቱ በረኪና፣ ዲቶል፣ ላይፍ ቦይ ሳሙና፣ የልብስ ሳሙናና ላርጎ ፈሳሽ ሳሙናዎችን የለገሰ ሲሆን ዓለም አቀፍ ስጋት የሆነው ኮሮና ቫይረስ በአገራችን ሲቀሰቀስ እጅን አጣጥፎ ከመቀመጥ ሁሉም እንደ ዜጋ የሚጠበቅበትን በማድረግና በመረዳዳት ይህን ክፉ ቀን ማለፍ ይገባል ብለዋል የኦልማርት ሱፐር ማርኬት ቃል አቀባይ ወ/ሪት ዘኢማ አህመድ፡፡
ሱፐር ማርኬቱ ያደረገውን በጎ አርአያ ተከትለው፣ ሌሎችም የአቅማቸውን በማድረግ የቫይረሱንና ስርጭት በመቆጣጠር በጋራ ታሪክ መስራት አለብን ብለዋል፡፡
የሜሪ ጆይ የተራድኦና የልማት ማህበር፣ የመቄዶንያ የአረጋዊያንና የአዕምሮ ሕሙማን መርጃ ማዕከል፣ እንዲሁም ሱፐር ማርኬቶቹ የሚገኙባቸው ሁለት ወረዳዎች ተወካዮች ገርጂ መብራት ሀይል በሚገኘው የሱፐር ማርኬቱ ዋና መስሪያ ቤት ተገኝተው ቁሳቁሶቹን ከተረከቡ በኋላ ባደረጉት ንግግር፣ ሱፐር ማርኬቱ በተለይ ቫይረሱ በቀላሉ የሚያጠቃቸውን አረጋዊያን ታሳቢ በማድረግ ለቅድመ ጥንቃቄ የሚረዳቸውን የንጽሕና መጠበቂያ ቁሳቁስ በመለገሱና በቀድሞ ደራሽነቱ የተሰማቸውን ደስታ ገልፀው ሌላውም በዚሁ አርአያነት ድጋፉን እንዲቀጥል ጥሪ አቅርበዋል፡፡
አረጋውያንን የመታደግ ሥራ ኮሮና ቫይረስ በዕድሜ ገፋ ያሉና ሌላ የጤና ችግር ያለባቸውን እንደሚያጠቃ መነገሩን ተከትሎ መቄዶንያ የሚደግፋቸውን ከ2 ሺህ በላይ አረጋዊያንና የአዕምሮ ሕሙማን ከቫይረሱ ለመጠበቅ ምን አይነት ሥራ እየተሰራ ነው በሚል ላቀረብነው ጥያቄ፣ በመቄዶኒያ የማዕከሉ ነርስ ዮናስ ሙሉጌታ ሲመልሱ፤ በአሁኑ ወቅት የቅድመ መከላከል ሥራ እየተሰራ መሆኑን ጠቅሰው፤ አዳዲስ አረጋዊያን ወደ ማዕከሉ ማስገባት ማቆማቸውን፣ ድንገተኛና ከባድ የጤና ችግር ካላጋጠመ በስተቀር ሕሙማንን ወደ ተለያዩ ሆስፒታሎች እንደማይወስዱ፣ ጎብኚዎች ሲመጡ በአስተናጋጆች በኩል የሚለግሱትን ለግሰውና ቃል ገብተው ከመሄድ ውጭ አረጋዊያኑን መጎብኘት መከልከሉንና የማዕከሉ ሰራተኞች ለሥራ ወጥተው ሲገቡ፣ የእጅ ማስታጠብና የአልኮል አቅርቦት እንደሚደረግ አስረድተዋል፡፡ ከዚሁ ጋር ተያይዞ፤ የአረጋውያኑን ክፍሎች በአልኮልና በበረኪና በማፅዳትና በማናፈስ የቅድመ መከላከል ሥራ እየተሰራ መሆኑን ነርስ ዮናስ ገልጸዋል፡፡ በአሁኑ ወቅት ለቅድመ መከላከል ሥራ የሚረዱ ቁሳቁሶችን በማቅረብ በኩል በተቋምም ሆነ በግለሰብ ደረጃ ድጋፎች እየመጡ መሆኑን የገለፁት ባለሙያው፤ ከተቋማቱ መካከል ሐሙስ ከሰዓት በኋላ ልገሳ ያደረገው ኦልማርት ሱፐር ማርኬት ይገኝበታል ብለዋል፡፡