“--ቬስትልን ከገዛ በኋላ እስከ ሩቅ ምስራቅ ድረስ በመሄድ በወቅቱ የነበረውን የገበያ ፉክክር አጥንቷል፡፡ ሲመለስም በአንድ ዓመት ውስጥ የቴሌቪዥን ምርት አቅሙን ከ360 ሺ ወደ 600 ሺ ለማሳደግ ወሰነ - የውጭ ገበያውን አቅም ለማስፋፋት  በማቀድ፡፡--”



           አህመት ዞርሉ ከቱርክ ጨርቃጨርቅ ኢንዱስትሪ ዘርፍ ጋር የተዋወቀው ገና በ15 ዓመቱ ነበር፡፡ በትውልድ ቀዬው በአቅራቢያው የሚገኘው ት/ቤት በ20 ኪ.ሜ ርቀት ላይ እንደነበር የሚያስታውሰው ዞርሉ፤ በርቀቱ ሰበብ ትምህርት አቋርጦ ወደ ሙሉ ሰዓት ሥራ እንደገባ ይናገራል፡፡
በልጃቸው ሥራ ፈጣሪነት እምነት ያደረባቸው አባቱ፣ በወቅቱ የራሷ የጨርቃጨርቅ ኢንዱስትሪ ወዳልነበራት ትራብዞን የተሰኘች የቱርክ ግዛት ላኩት - ንግድ እንዲጀምር፡፡
ሱቅ ተከራይቼ በትውልድ አካባቢዬ የሚመረቱ ጨርቃጨርቆችን እሸጥ ነበር የሚለው ዞርሉ፤ እስከ 1961 ዓ.ም መፈንቅለ መንግስት ድረስ ጥሩ እንደነገደ ይናገራል፡፡
የፖለቲካው አለመረጋጋት የፈጠረው የንግድ መቀዛቀዝ በወቅቱ ከነበረው ሃይለኛ የገበያ ፉክክር ጋር ተዳምሮ ታዳጊው ነጋዴ ከቢዝነስ ሊያስወጣው ምንም አልቀረውም ነበር፡፡ ሆኖም በወቅቱ ጠቀም ያለ ትርፍ አግኝቶ ስለነበር በቢዝነሱ መቀጠል ቻለ፡፡
“አዲስ ሱቅ ኢስታንቡል ውስጥ በመክፈት አዳዲስ ምርቶችን መሸጥ ጀመርኩ፡፡ በርካታ አንሶላዎችን በመግዛት የተለያዩ ዲዛይኖች እያሳተምኩ በቱርክ የመጀመሪያውን ባለ ህትመት አንሶላ ለገበያ ማቅረብ ጀመርኩ። የአንሶላዎቹ ገበያ ሲደራልን ወደ ጠረጴዛ ልብሶች ሽያጭ ገባን፤ በሱም ቀናን፡፡ በ1973 ዓ.ም የራሳችንን የመጀመሪያ የሽመና ፋብሪካ ከፈትን፡፡”  
ፋብሪካው ከፍተኛ ስኬት እንዳስመዘገበ የሚያስታውሰው ታዳጊው፤ በ1970ዎቹ ዓመታት በስኬት ለመቀጠል ወደ አዳዲስ ዘርፎች መግባት እንደሚያስፈልግ መገንዘቡን ይናገራል፡፡
“ማምረትና ችርቻሮ ሽያጭ በቂ እንዳልሆነ ተገነዘብኩ፤ አዳዲስ ብራንዶች ያስፈልጉን ነበር። እናም በ1975 ዓ.ም የራሳችንን “ታች” የተሰኘ የአገር ውስጥ የጨርቃ ጨርቅ ምርት ፈጠርኩ ሲል ያስረዳል፡፡ “ታች” በአገር ውስጥ ገበያ የመሪነቱን ሥፍራ ሲይዝና ትልቁ ጨርቃጨርቅ ላኪ ኩባንያ እየሆነ ሲመጣ የቱርክ የፖለቲካ ችግሮች እንደገና ቢዝነሱን አወኩት፡፡ በወቅቱ የበለጠ መስፋፋት እንፈልግ ነበር የሚለው ዞርሉ፤ ሆኖም በፖለቲካው ምስቅልቅልና ሁከት የተነሳ እንቅስቃሴያችንን ገታን ይላል፡፡
ከ1980 ዓ.ም መፈንቅለ መንግስት በኋላ የፖለቲካ አየሩ ተረጋግቶ ሰዎች እንደገና ኢንቨስት ማድረግ ጀመሩ፡፡ ይሄን ጊዜ ነው “ኮርቴክስ” የተባለ የመጋረጃ አምራች ኩባንያ የገዙት፡፡ ኩባንያውን በማስፋፋትም በስድስት ዓመት ውስጥ በወቅቱ በዓለም ላይ ከነበሩ ትላልቅ የጨርቃ ጨርቅ ፋብሪካዎች አንዱ እንዲሆን አስችለውታል፡፡
የገበያ ተንታኞች እንደምንከስር ይናገሩ ነበር፤ እኛ ግን ከፍተኛ የገበያ ፍላጎት እንዳለ እናውቅ ነበር ይላል- ዞርሉ፡፡
“በ1980 ዓ.ም አስተማማኝ የፖሊስተር ጨርቅ ያስፈልገን ነበር ፤ ስለዚህም የራሳችንን ፋብሪካ ተከልን፡፡ በሌሎች ላይ ከመተማመን የራሳችንን ማምረት ተመራጭ ነበር” ብሏል፡፡
በጥቂት ዓመታት ውስጥ ዞርሉ አቅሙን  በአራት  እጥፍ ማሳደግ የቻለ ሲሆን በመላው ዓለም ትልቁ የፖሊስተር አምራች ለመሆን በቅቷል፡፡ ሆኖም የቱርክ የአገር ውስጥ ገበያ እየተጣበበ ከመሄዱም በተጨማሪ የዓለም የጨርቃጨርቅ ገበያ ተለዋዋጭ ስለነበር ዞርሉ ቢዝነሱን በተለያዩ ዘርፎች ማስፋፋት ነበረበት፡፡
“በ1992 ዓ.ም በጨርቃጨርቅ ብቻ የምንፈልግበት ደረጃ ላይ እንደደረስን ተገነዘብን እናም አዲስ ዘርፍ ማፈላለግ ጀመርኩ” ይላል- የቱርኩ ኢንቨስተር፡፡
ከሁለት ዓመት በኋላ የኤሌክትሮኒክስ እቃዎች አምራች ኩባንያ የሆነው ቬስትል በኪሳራ ሊሸጥ መሆኑን የሰማው ዞርሉ፤ ኩባንያውን እንዴት እንደገዛው ሲናገር፡-
“ቬስትልን በደንብ ተመለከትኩትና የገንዘብ እጥረት እንዳለበት ተገነዘብኩ፡፡ ፋብሪካው ዘመናዊና በደንብ የተደራጀ ሲሆን ከአገር ውስጥ ብቃቱ በተጨማሪ በዓመት ከውጭ ገበያ 100 ሚ. ዶላር የማስገባት አቅም አለው፡፡ ከሁሉም በላይ ግን በክልሉ ቲቪ የሚያመርት ሌላ ፋብሪካ የለም” ብሏል፡፡
ቬስትልን ከገዛ በኋላ እስከ ሩቅ ምስራቅ ድረስ በመሄድ በወቅቱ የነበረውን የገበያ ፉክክር አጥንቷል፡፡ ሲመለስም በአንድ ዓመት ውስጥ የቴሌቪዥን ምርት አቅሙን ከ360 ሺ ወደ 600 ሺ ለማሳደግ ወሰነ - የውጭ ገበያውን አቅም ለማስፋፋት  በማቀድ፡፡
ቬስትል  103 ለሚደርሱ የዓለም አገራት የቲቪ ምርቶችን መላክ ችሏል- በዓመት 17 ሚ. ቲቪዎች፤ 12 ሚ. ዲጂታል መሳሪያዎች (ዲቪዲ፣ ሳተላይት መቀበያ እና ተያያዥ መሳሪያዎች) ይልክ ነበር፡፡
ቢዝነሱ የዚህን ያህል ቢጧጧፍም ዞርሉ ስለስኬቱ ብዙም አያወራም፡፡ ሲጠየቅም ገበያውን የማንበብ ችሎታና ጠንክሮ የመስራት ውጤት ነው ሲል ይመልሳል፡፡
“ገበያውን ማንበብ ሁሉም ነገር ማለት ነው፡፡ በ60ዎቹና 70ዎቹ ቱርክ የገበያውን ፍላጎት የሚያሟላ በቂ የጨርቃጨርቅ ምርት አልነበራትም፡፡  ያንን ፍላጎት አሟላንና ከገበያው ጋር አደግን፡፡ በኤሌክትሮኒክሱም ተመሳሳይ ነው፡፡ የገበያው አዋቂዎች ትከስራላችሁ ብለውን ነበር፡፡ በጥናታችን መሰረት ብዙ ፍላጎት እንደነበር ተገነዘብን፡፡ አልተሳሳትንም አድገናል” ይላል፡፡
በተመሳሳይ እሳቤ ነው ዞርሉ ወደ ተለያዩ የቢዝነስ ዘርፎች የገባው - የገበያውን ፍላጎት በማሟላት አብሮ ለማደግ፡፡ በዚህም መሰረት በባንክ በፋይናንሽያል አገልግሎትና ኢነርጂ ዘርፎች ተሰማርቶ በስኬት እየገሰገሰ ይገኛል፡፡
በቅርብ ዓመታት 20 የቱርክ ትላልቅ ባንኮች ለኪሳራ መዳረጋቸው ይታወቃል፡፡ ዞርሉ በ1996 ዓ.ም ከመንግስት ይዞታ ላይ የገዛው ዴኒዝ ባንክ ከተፎካካሪዎቹ የሚፈለገውን ዋስትና ለደንበኞች በመስጠቱ ስኬታማ ሊሆን በቅቷል፡፡ በአገሪቱ ሰባተኛው ትልቁ የፋይናንስ አገልግሎት ሰጪ ቡድን የሆነው የዞርሉ ተቋም፤ 200 ቅርንጫፎች ያሉት ሲሆን ዓለም አቀፍ ደረጃውም ጥሩ እንደሆነ ይነገርለታል፡፡
ቱርክ ነዳጅ ባይኖራትም ወጣቶችና በደንብ የሰለጠኑ የሥራ አመራሮች አሉን የሚለው ዞርሉ፤ በኢነርጂ ክንፉም አስደናቂ ዕድገት እያስመዘገበ ነው - በአውሮፓ 98ኛው ፈጣን ዕድገት እያሳየ ያለ ኩባንያ ተብሎለታል፡፡
የዞርሉ የቢዝነስ ቡድን ወደ ኤሌክትሪክና ሃይል ማመንጨት ሥራ የገባው በቱርክ  ትላልቅ ኢንዱስትሪዎች የራሳቸውን የኤሌክትሪክ ሃይል እንዲያመነጩ  ዘርፉ ወደ ግል ይዞታ ከተቀየረ በኋላ ነው፡፡ ዞርሉ ግን  ለራሱ ፋብሪካ ሃይል በማመንጨት ብቻ አልተወሰነም፡፡ በቱርክ የመጀመሪያው የኤሌክትሪከ ሃይል አምራች ለመሆን በቅቷል፡፡ ከታዳጊነት እስከ ጎልማሳነት በስኬት መዝለቅ ይሏል ይሄ ነው፡፡
(“ታላላቅ ህልሞች” ከሚለው መጽሐፍ የተወሰደ)

“--እንሆ ነፍስና ውሃ እንኳ ሳይቀሩ እንዲያገለግሏቸው አድርገው ድካማቸውን ከቀድሞው ያቃልላሉ፡፡ በነፍስየሚዘወር ወፍጮና በውሃ የሚዘወር የዕንጨት መቁረጫ መጋዝ ያበጃሉ፡፡--”

         የሚበልጥ ብዙ ነገር ይገኛል፡፡ ነገር ግን እንደዚህ የሆነበት ምክንያት ምን እንደ ሆነ በዘመናት ብዛት ተረስቶ ኑሮ ሊቃውንት እየመረመሩ፣ የመሬቱ መልክ ልዩ ልዩ የሆነበትን የያንዳንዱ አገር አየር ለብቻው የሆነበቱ ሁሉ በምን ምክንያት እንደ ሆነ ራሳቸው መርምረው ተረድተው ደግሞ ለዓለም ሕዝቦች ለማስረዳት ይጣጣራሉ፡፡
እውነትም የኤውሮፓ ሊቃውንት ስለዚሁም ነገር ብዙ ደክመዋል፡፡ ድካማቸው ግን ከንቱ አልሆነም፡፡ ታሪክ ሳይፃፍ የነበሩ ሰዎችና ሕዝቦች ምንስ ስማቸውና ሞያቸው በርግጥ ባይታወቅ ኑሯቸውም እንዴት እንደነበረ በዘመናቸውም የሆነው የአየርና የመሬት መለዋወጥ በምርምር ተለይቶ ታውቋል፡፡
የኤሮፓም ሊቃውንት በሚነግሩን መንገድ ከሄድን ዘንድ ሰው የዛሬውን ዕውቀትና የኑሮ ምቹነት ያገኘ ካንዱ ደረጃ ወዳንዱ ደረጃ እየወጣ ነው እንጂ ባንድ ጊዜ አይደለም፡፡
የሰውም አስተዳደር ከጥንት ከመሰረት እንዴት እንደ ነበረና እንዴትስ እየተለዋወጠ እንደ ሄደ በፍፁም እንድንረዳው ትልቁ ያሜሪካ ሊቅ ካሬ እንደ ፃፈው፤ ለምሳሌ አንድ ሰው ከነሚስቱ ለብቻው ተለይቶ ሌላ አጋዥ ሳይኖረው መሣሪያም አልባ ሆኖ ወዳንድ የባህር ደሴት መሰደዱን እናስብ፡፡
በመካከልም መሰናክል ነገር ካላገኘው የሱና የልጆቹ፤ የልጅ ልጆቹም ኑሮ በዘመናት ብዛት እንዴት  እየተለዋወጡና እየሰፋም እንዲሄድ በተራ አስተውለን እናስብ፡፡
ይህ የምናስበው ሰው ከነሚስቱ ባንድ ሰፊ አገር ውስጥ ብቻውን ሲሆን መሣሪያም ሳይኖረው ትዳሩ በመጀመሪያ እንዴት ያለ ኑሮ ኑሮት ይሆን። መቼም ደሴቱ ሰፊ ነውና እሱ ግን ሁለት ራሱን ብቻ ነውና የሄደ የሚመቸውን አይቶ ለትዳሩ የሚሆነውን ቦታና መሬት ሳይመርጥ አይቀርም፡፡ ፍሬያማውን መሬት እንዳያቀና ግን ትልልቅ ዛፎችና ቁጥቋጦ መልተውበታል፡፡ ወይም ደግሞ ትልልቅ ረግረግ ይሆንበታል፡፡ ዛፎቹንም ለመቁረጥ ቡቃዮቹንም ለመንቀል ረግረጎቹንም ለማድረቅ ጉልበትና መሣሪያ ያጣል፡፡
ደግሞም የደኑና የረግረጉ አየር ከነከታቴውም ለጤናው የማይመቸው ይሆናል፡፡ በእጁም የሚነቅለው ቁጥቋጦ ወዲያው እንደ ነቀለው ተመልሶ እንዳይበቅልበት ያስፈራዋል፡፡ ስለዚህም በተራራው አግድመት ያለው ገላጣ መሬት ዛፍና ብዙ ቁጥቋጦ የለበትም፡፡ ውሃም አይቆምበትም፤ ረግረግም አይሆንምና፤ ከዚያው ላይ የሚበቃውን መሬት አይቶ መሬቱንም ባንድ በትር ምሶ ፍሬ ይተክልበታል፡፡ ይህም የተከለው ፍሬ በመከር ጊዜ ዕጥፍ ሆኖ ይገባለታል፡፡
ይህንንም ፍሬ በሁለት ደንጊያ መካከል አድርጎ ይፈጨዋል፡፡ ባንድ ደንጊያም ላይ እንደ ቂጣ ዓይነት አድርጎ ጋግሮ ይበላዋል፡፡ የተከለው ፍሬ እስኪበቅልለት ድረስ ግን ሥራ ፈቶ ዝም ብሎ አይቀመጥም ይሆናል፡፡ ዐውቆ የበቀለውን የደን ፍሬ ለመሰብሰብ አውሬውንም ለመያዝ ወይም ለመግደል ወዲያና ወዲህ ሲመላለስ ይቆያል፡፡ እንዲህና እንዲህም ሲል ለራሱና ለሚስቱ የሚሆን የዕለት ምግብ ያገኛል። ይህም ሲሆንለት ኑሮው እየተሳለ ይሄዳል፡፡ የሚመቸውንም  አንድ ደንጊያ አይቶ መጥረቢያ እንዲሆንለት በሌላ ደንጊያ ይስለዋል፡፡ በብዙ ድካምም ዛፎቹን ይጥልበታል፡፡ ነገር ግን በጊዜ ብዛት የመዳብን ዐፈር ያገኛል፤ አቀላለጡንም እሱው ራሱ አስቦ ይማራል፡፡ በዚሁም ባዲስ ዕውቀቱ በጥቂት ድካም የተሳለ መጥረጊያ ለማበጀት ይችላል፤ ከመዳብም አንደኛ መናኛ ዶማ ያበጃል፡፡
በዶማውም መሬቱን አጥብቆ ወደ ውስጥ ዘለቃ ይቆፍረዋል፤ መሬቱም ደህና ሁኖ ስለ ተቆፈረ የሚዘራውንም ፍሬ ፀሐይ ያደርቀዋል፤ ጎርፍም ይወስደዋል ተብሎ እንደ ዱሮው አያስፈራም፡፡
መከሩም የተዘራውን ሦስት እጅ አኽሎ ሳይገባ አይቀርም፡፡ ከዚያም ቀጥሎ ዚን ያለበትን ዐፈር ያገኛል፡፡ ዚኑንና መዳቡንም ባንድነት አጋጥሞ ቢያቀልጠው ብሮንስ ይሆንለታል። ከብሮንስም ከዱሮ የበለጠ መሣሪያ ያበጃል። ሥራውም በዚሁ ምክንያት ከዱሮው ይልቅ በጣም ይቀልለታል፡፡
ያንን በፊት በማይገባ መሣሪያ ሲቆፍረው የነበረውንም መሬት ከእንግዲህ ወዲህ አጥብቆ ሊቆፍረው ይችላል፡፡ ከፍሬያማውም መሬት ቡቃያ ከነበረበቱ ጥቂቱን በዚሁ ባዲሱ መሣሪያ ያቀናዋል፤ መሬቱንም በደህና ይቆፍረዋል። ቡቃያው እንደ ገና በቅሎ የዘራውን ፍሬ እንዳይውጥበት አያስፈራውም፤ በዚሁ መካከል መቼም ልጆች ይወልዳል፤ ልጆቹም ለሥራ ይደርሳሉ፡፡ የሱ ጉልበትና የልጆቹ ጉልበት ይተባበራል፡፡ ከመተባበራቸውም የተነሣ የበለጠ ሀይል ያገኛሉ፡፡ የሚያስፈልጋቸውንም ነገር ሁሉ፡፡ መሬት በሆዷ እንደ ያዘች ተረድተውታል፡፡ ለመሣሪያም የሚሆናቸውን ነገር ከመዳብና ከዚን የበለጠ ሌላ ነገር እንዲያገኙ ይመረምራሉ፡፡ እንሆም የብረት ዐፈር ያገኛሉ፤ ያቀልጡታልም፡፡ እንዲሁም ሆኖ ከሚወጣው ብረት ምንም እንኳ ጨርሶ ለጊዜው ባያምር እውነተኛ ብረት ያገኛሉ፡፡ ወዲያው ዶማና መጥረጊያ ያበጁና ሥራቸውን ከዱሮ ይልቅ በበለጠ ይሰሩበታል፡፡
እንግዲህም ይህ መጀመሪያ ስደተኛው ሰውዬ ከልጆቹ ጋር በተራራው አግድመት የነበረውን ትልቁን ጥድ ጥሎ እርሻውን ያሰፋል። በብረቱም ዶማ መሬቱን በጣም እስከ ውስጡ ድረስ ዘልቆ ይቆፍረዋል፡፡ የላይኛውንም ዐፈር ከታችኛው ዐፈር ጋር ያደባልቀዋል፡፡
ልጆቹም ልጆች ይወልዳሉ፤ የልጅ ልጆቹም ያድጉለታል፤ ከዚያም በኋላ ከልጆቹና ከልጅ ልጆቹ ጋር ሁኖ ብቻውን ሳለ ለመሥራት ያልቻለውን አሁን ግን ቤተ ሰቦቹን ይዞ ብዙ ሥራ ለመሥራት ይችላል፡፡
ቤተ ሰቡም እየበዛ ሲሄድ እያንዳንዱ ሰው የሚያገኘው ምግብ እየበዛ የያንዳንዱም ድካም እያነሰ ይሄዳል፡፡ ቤተ ሰቦቹም ከበዙ ዘንድ ሥራውን ይከፋፍሉታል፡፡ እኩሌቶቹ የእርሻን ሥራ ይሠራሉ፤ እኩሌቶቹም ደግሞ ብረትና መዳብ ዚንም የሚገኝበትን ዐፈር እያቀለጡ ልዩ ልዩ የሆነ ደህና ደህና መሣሪያ ይሰራሉ፡፡ እኩሌቶቹ ግን ደግሞ የተበላሹትን መሣሪያዎች እያሻሻሉ ያድሳሉ፡፡
ለእንክርዳድ መንቀያ የሚሆናቸውንም ራሳቸው መርምረው አንድ አዲስ ዐይነት ዶማ ይሰራሉ፡፡ ይህንንም አዲስ መሣሪያ ይዘው ትንንሾቹም ልጆች ቢሆኑ እንክርዳዱን በመንቀላቸው ማለፊያ አድርገው ሥራውን ይረዳሉ፡፡ ሰዎቹ እንደዚህም በመተባበራቸው ትዳራቸው እየሰፋ፤ እነሱም እየበረቱና እየተጠቀሙ ይሄዳሉ፡፡
እንግዲህም በሥራና ባሳብ እየተረዳዱ የጠነከረ መሣሪያ አብጅተዋልና ከተራራው አግድመት በታች ወዳለው ቁጥቋጦ ወደ በዛበት መሬት እርሻቸውን ለማስፋት ይወርዳሉ፡፡ ወርደውም ቁጥቋጦውን በእሳት ያቃጥሉታል። ከዚያም በኋላ ትልልቆቹን ዛፎች በመጥረቢያ ይጥላሉ፡፡ በጊዜም ብዛት ራሳቸው መርምረው በሬውን ለማሰራት ያስባሉ። በሬውም በጉልበቱ እንዲረዳቸው የሚረዳበትን መሣሪያ አስበው ያወጣሉ፤ ይህነንም መሣሪያ በጠረፍ አጋጥመው ከበሬው አንገት በእንጨትና በጠፍር ያስሩታል፤ ከዚያም በኋላ ያርሱበታል፡፡ እንሆ እንደዚህ ያለው መሣሪያ  ባልሰለጠኑት ሕዝቦች እስከ ዛሬ ድረስ ይኖራል፡፡
እንሆም ዱሮ በዶማ ዐስር ሰዎች ሲቆፍሩ ይውሉበት የነበረውን የእርሻ መሬት ኋላ ግን አንድ ሰው በሁለት በሬ አርሶት ይውል ጀመር። እንደዚህም ሲሆን እርሻቸው ከድሮው በጣም የተሻለ እኽል የሰፋም ይሆናል። የሰዎቹም ቁጥር እየበዛ ይሄዳል፡፡ በመሣሪያና በእኽል በልብስም ሀብታቸው ይበዛል፡፡ የሚኖሩበትም ቤት በጊዜ ብዛት የተሻለ ይሆናል፡፡
ያ በደሴት የገባው የመጀመሪያው ሰው ከነሚስቱ እንደ አውሬ በጉድጓድ ወይም በዋሻ ውስጥ ይኖር ነበር፡፡ ከዚያ በኋላ ግን ዐውቆ የወደቀውን ዕንጨት ሰባስቦ አንዲት ጎጆ ሰራ። የመጀመሪያው ቤት መቼም መስኮትና የጢስ መውጫ አልነበረውምና ሰውዬው በብርድ እንዳልሞት ሲል በጢስ ውስጥ ታፍኖ ይኖር ነበር፡፡
ነፍሱም ሲበረታበት መዝጊያውንም ለመዝጋት የግድ እየሆነበት በጢሱ ውስጥ በጨለማ ሥራ እየፈታ ሲቀመጥ ነበር፡፡ ይህ ኑሮ ግን ለጤናው እጅግ የሚስማማው አልነበረም። ልጆቹና የልጅ ልጆቹ ካደጉና ለሥራ ከደረሱ በኋላ ከእነሱ ጋር በህብረት ተጋግዞ ደህና መሳሪያ አውጥቶ ሃይሉ ሲሰፋለት አይቶ፣ ጥዱንና ዝግባውን ቆርጦ ፈልጦ የተሻለ ቤት ሰራ፡፡ የሚኖርበትም ቤት እየተሻለ ስለ ሄደ ቤተ ሰቦቹ እየተመቻቸው ይበዛሉ፡፡
ከመብዛታቸውም የተነሳ ባህሪያቸውና ሞያቸውም ይለያያል። እኩሌቶቹ በእርሻ የሰለጠኑ ይሆናሉ። ያውሬንና የከብትን ቆዳ እየፋቁ ልብስ ያበጃሉ። እኩሌቶቹም መሳሪያውን በማበጀት ይሰለጥናሉ። ከዚህም ስራ መከፋፈል የተነሳ የያንዳንዱ ሰው ድካም እየተቃለለ ይሄዳል፡፡ በዚህ ሥራ ብዛት ገንዘብ እየተረፋቸው ስለ ሄደ ለክፉ ቀን እንዲሆነን እያሉ ትርፉን ያከማቻሉ፡፡
እርሻቸውም ብዙ ፍሬ ከማይሰጠው አግድመት ወደ ፍሬያማው ሜዳና የወንዝ ዳር እየሰፋ ሲሄድ ሰዎቹም ደኑን መንጥረው ረግረጉንም አድርቀው እየዘሩ ከድሮው በጣም የተሻለ መከር ያገኛሉ፡፡ ለከብትም መሰማሪያ የሚሆን አይተው ደህና ግጦሽ ይለያሉ፡፡
እንሆም በጥቂት ድካም ከድሮው የበለጠ ስጋና ወተት፤ ቅቤም ቆዳም ለማግኘት ይሆንላቸዋል፡፡
በበታቹ ያለው ሜዳ የተሻለ የእርሻ መሬት ስለ ተገኘበት ያ ድሮ ሲታረስ የነበረው የተራራው አግድመት የእርሻ መሬት ለፍየልና ለበግ መሰማሪያ እንዲሆን ይለቀቅና ወደ አዲሱ የእርሻ መሬት ይወረዳል፡፡
ይህም ሁሉ ነገር እስኪሆን ድረስ ብዙ ትውልዶች አልፈዋል፡፡
አዲሶቹ ትውልዶች አባቶቻቸውና አያቶቻቸው ባከማቹት ሀብትና ዕውቀት ተጠቅመው ነበርና ለወደፊት የበለጠ ጥቅም እንዲያገኙ ራሳቸው መርምረው ለማግኘት በመጣጣር  ይሆንላቸዋል፡፡
እንሆ ነፍስና ውሃ እንኳ ሳይቀሩ እንዲያገለግሏቸው አድርገው ድካማቸውን ከቀድሞው ያቃልላሉ፡፡ በነፍስ የሚዘወር ወፍጮና በውሃ የሚዘወር የዕንጨት መቁረጫ መጋዝ ያበጃሉ፡፡ የዕንጨት ከሰልም የሚነድበትን የብረት ማቅለጫ ሸክላ ያበጃሉ፡፡
እንሆም ድሮ ብዙ ቀን የሚደከምበትን ጥቅም ባንድ ቀን ለማግኘት ይቻላቸዋል፡፡ ሕዝቡም በዝቶ የደሴቱን ተራራና ሜዳ ሁሉ እያቀና ይመላዋል፡፡
የሰዎቹም ቁጥር ሲበዛ ሥራቸውና ሞያቸው ዐይነቱ በጣም የተለያየ ይሆናል፤ አራሾች ሰፊዎች፤ ቤት ሰሪዎች፤ ብረት ሰሪዎች፤ የተባሉ ሞያ ሞያቸውን ይይዛሉ። ረግረጎች በሰው ብልኃት ይደርቃሉ፡፡

 በኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን የተፈጠረው ድርጊት እንዳስጨነቃቸውና በቤተ ክርስቲያኒቱ የተፈጠረው ችግር  በቤተ ክርስቲያኗ የውስጥ ሕግና ስርዓት ብቻ ሊፈታ እንደሚገባ  በኢትዮጵያ የሩሲያ አምባሳደር ኢቭጌኒ ተርኪሂን ገለጹ::
አምባሳደሩ  ከማኅበረ ቅዱሳን ቴሌቪዥን ጋር ባደረጉት   ቆይታ እንደተናገሩት፤ የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን ለኢትዮጵያ ሕዝብ ታሪክ ባህልና አንድነት  መሠረት የሆነችና የሀገሪቱን ታሪክ ሰንዳ ያቆየች ባለውለታ ናት ብለዋል።  
ሩሲያ እና ኢትዮጵያ የረጅም ዓመታት  የቆየ ግንኙነትና ትስስር እንዳላቸው ያስታወሱት አምባሳደሩ፤ ለዚህም ጥንካሬ መንፈሳዊ ትስስሩ ከፍተኛ ሚና እንዳለው ተናግረዋል።
ከአየር ንብረት ለውጥ ጋር ተያይዞ በአሁኑ ሰዓት የሀገሪቱ ጠቅላይ ሚኒስትር ሳይቀር እውቅና ያገኙበት እንቅስቃሴ ቢኖርም፣ በኢትዮጵያ ታሪክ ግን በቤተ ክርስቲያኗ ለዘመናት የተሠራው የአካባቢ ጥበቃ ሥራ ቤተ ክርስቲያኗን “የአረንጓዴ አሻራ እምብርት” ያደርጋታል ብለዋል።
 በአሁኑ ሰዓት  ቤተ ክርስቲያኒቱ ያለችበት ሁኔታ እጅግ  እንዳሳዘናቸውና እንደ ኦርቶዶክስ ሃይማኖት ተከታይነታቸውም  ጉዳዩ በጣም እንዳስጨንቃቸው የተናገሩት   አምባሳደር ኢቭጌኒ ተርኪሂን፤ ይህቺን ቤተ ክርስቲያን ማፍረስ ማለት ሀገር ማፍረስ ማለት  በመሆኑ  ከፍተኛ ጥንቃቄ  ማድረግ ያስፈልጋል  ብለዋል።
በሁለቱ አብያተ ክርስቲያናት ታሪክ በርካታ የፈተና ጊዜያት አልፈዋል ያሉት አምባሳደር ኢቭጌኒ ተርኪሂን፤ የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያንም ይህንን ከባድ ጊዜ እንደምታልፈው እምነታቸው  የፀና መሆኑን ተናግረዋል።
አምባሳደሩ በቆይታቸውም ጥያቄ ያነሳው አካልም “አጥቂ” እርምጃ ከመውሰድና ከመገንጠል ይልቅ ቅሬታውን በቀጥታ ለአባቶችና ለምእመናን ማሳወቅና በቤተ ክርስቲያኗ ሕግና ስርአት  መሄድ ይገባው ነበር ብለዋል። በቀጣይም ጉዳዩ  በራሷ በቤተ ክርስቲያኗ ሕግ መሰረት በውይይት እንዲፈታ ፍላጎታቸው መሆኑን  ተናግረዋል።
ከዚህ ቀደም የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን አስቸጋሪ ጊዜ ላይ በሆነችበት ሰዓት የሩሲያ ኦርቶዶክስ ቤተ ክርስቲያን በቅዱስ ፓትርያርኳ በኩል ሀዘኗን በመግለጽ አጋርነታቸውን ማሳየታቸውን ያስታወሱት አምባሣደሩ፤ ሁለቱ አብያተ ክርስቲያናትም እንደቀደመው ጊዜ በመተባበር እንደሚቀጥሉም አስታውቀዋል።
የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን አባቶችና ምእመናንን ከቀድሞው በበለጠ ሁኔታ  አንድነታቸውን  ማስጠበቅና  በጽናት መቆም ይኖርባቸዋል ያሉት አምባሳደር ኢቭጌኒ፤ ይህ ሳይሆን  ከቀረ ግን በቀጣይ ትውልድ ሁሉ የሚያስጠይቅ ይሆናል፤ ብለዋል። “በዚሁ ሂደትም ከጎናችሁ እንደምንቆም ላረጋግጥላችሁ እወዳለሁ” ሲሉም መልእክት አስተላልፈዋል።

ከትላንት በስቲያ ጥር 25 በኢትዮ ቴሌኮም እና በገቢዎች ሚኒስቴር መካከል የግብር ክፍያዎችን በቴሌብር  ለመሰብሰብ የሚያስችል ስምምነት ተደረገ፡፡
በዚህም ስምምነት፣ የሚኒስቴር መሥሪያ ቤቱ ደንበኞች የተለያዩ የግብር ክፍያዎችን በቴሌብር የዲጂታል ክፍያ ሥርዓት ተጠቅመው በኦንላይን አገልግሎት ክፍያቸውን እንዲፈፀሙ ያስችላቸዋል ተብሏል፡፡
ይህ የአጋርነት ስምምነት በዋናነት ለገቢዎች ሚኒስቴር የገቢ ግብርን እና የግል ሰራተኞች የጡረታ መዋጮ ፤እንዲሁም የፌዴራል ታክስ ክፍያዎችን ለመሰብሰብና ለማሳለጥ ጉልህ ሚና ያለው ሲሆን፤ ከዚህም ባሻገር በየጊዜው እያደገ የመጣውን የግብር ከፋዮች የክፍያ አማራጭ ፍላጎት ቀላልና አስተማማኝ በማድረግ፣ የቴሌብር ተጠቃሚዎች ከግል ወይም ከድርጅት የቴሌብር አካውንታቸው በቴሌብር የሞባይል መተግበሪያ ወይም በአጭር ቁጥር *127# በመጠቀም የግብር ክፍያቸውን ባሉበት ሆነው በቀላሉ ለመክፈል የሚያስችላቸው እንደሆነ ተገልጿል፡፡ በተጨማሪም በቴሌብር ግብይት የሚፈፅሙ ነጋዴዎች ከሚፈፅሟቸው ግብይቶች ከሰበሰቡት ገንዘብ ላይ ለግብር ክፍያ በቀጥታ መክፈል የሚችሉበት ሁኔታም ተመቻችቶላቸዋል ተብሏል፡፡
አገልግሎቱን ለማግኘት የሚኒስቴር መ/ቤቱ ደንበኞች ወደ www.mor.gov.et  በመግባትና የኤሌክትሮኒክስ ታክስ አገልግሎት የሚለውን በመምረጥ፣ አስፈላጊውን ሂደት ሲጨርሱ፣ ከገቢዎች ሚኒስቴር የሚሰጣቸውን የሰነድ ቁጥር በመጠቀም በቀላሉ ክፍያቸውን  በቴሌብር አፕሊኬሽን መፈፀም እንደሚችሉ ተጠቁሟል፡፡
በሌላ በኩል፤ ኢትዮ ቴሌኮም የክላውድ፣ የሙዚቃ ስትሪሚንግ እና የቴሌድራይቭ የሞባይል መረጃ ቋት አገልግሎቶችን ባለፈው ሰኞ ጥር 22 ቀን 2015 ዓ.ም ከአጋሮች ጋር ስምምነት በመፈፀም በይፋ አስጀምሯል፡፡
በዕለቱ ይፋ ከተደረጉት አገልግሎቶች መካከል ከቨድሊ ትሬዲንግ ኃ/የተ/የግ/ማህበር ጋር የተፈፀመው ስምምነት አንዱ ሲሆን በዚህ አገልግሎት ደንበኞች በሞባይል ስልኮቻቸው የሚገኙ እንደ ፎቶ፣ ቪዲዮና የመሳሰሉ ከፍ ያለ መጠን ያላቸውን ፋይሎች አስተማማኝ በሆነ የክላውድ መረጃ ቋት በማስቀመጥ በፈለጉ ጊዜ ሁሉ ማግኘትና መጠቀም የሚችሉበት መፍትሄ ነው ተብሏል፡፡
የዚህ አገልግሎት ተጠቃሚዎች የሞባይል ስልኮቻቸው ቢጠፋ ወይም ቢበላሽ ፋይሎቻቸውን ያለ ሃሳብ መልሰው ማግኘት እንደሚያስችላቸው ተነግሯል፡፡
ሌላው ይፋ የተደረገው አገልግሎት ከኩሉ ኔትወርክ ኃ/የተ/የግ/ማህበር ጋር የተፈፀመው ስምምነት ሲሆን ይህም የእልፍ ሙዚቃ መተግበሪያ ነው፡፡ ይኸው አገልግሎትም ሙዚቃዎችን በመተግበሪያው በመግዛት የሞባይል ዳታ ሳይጠቀሙ በፈለጉ ጊዜ ማዳመጥ እንዲችሉ እንዲሁም በአምስት ቋንቋዎች የሚተላለፍ የቀጥታ ሥርጭት ሬዲዮ ፕሮግራም ያለውና አገልግሎቱ በተመጣጣኝ ዋጋ የቀረበበት መሆኑ ተገልጿል፡፡
በአገራችን ከጊዜ ወደ ጊዜ እየጨመረ የመጣውን የግልና የመንግስት ተቋማት ከፍተኛ የመረጃ ክምችትና አጠቃቀም እንዲሁም ተዛማች የክላውድ አገልግሎት ፍላጎትን መሰረት በማድረግ፣ እጅግ አስተማማኝ የክላውድ ማዕከላት መሰረተ ልማትንና አስፈላጊ ግብአቶችን ሁሉ በማሟላት ቴሌክላውድ አገልግሎትን በይፋ ለደንበኞቹ ማቅረቡን ያስታወሰው ኢትዮቴሌኮም፣ ከዚህ በተጨማሪም ከዘረጋው የኢንተርኔት አገልግሎት አቅራቢ ጋር በመተባበር የክላውድ ሶሉሽን አገልግሎቶችን በተለያዩ አማራጮች ማቅረቡን ይፋ አድርጓል፡፡  

ከዕለታት አንድ ቀን አንድ መንገደኛ በፈረስ እየገሠገሠ ሳለ፣ አንድ ምስኪን አንድ እግሩ ጉዳተኛ ሰው ዳገቱን በእንፉቅቅ ሊወጣ አበሳ ፍዳውን ሲያይ ያገኛል። ያ ጉዳተኛ ሰው፤ “ወዳጄ እባክህ አፈናጥጠኝና እቺን አቀበት እንኳ ልገላገል” ይለዋል።
ፈረሰኛውም ከፈረሱ ወርዶ ያን እግረ- ጉዳተኛ ሰው ተሸክሞ ፈረሱ ላይ ያፈናጥጠውና መንገድ ይቀጥላሉ። ብዙም ሳይሄዱ ተፈናጣጩ፤
“ወዳጄ ካዘንክልኝ አይቀር እባክህ በተራ በተራ እንንዳ፤ ጉዳተኛው እግሬ ተቆልምሞ ስቃዬ ጭራሽ በረታብኝ” አለው።
ፈረሰኛውም አዝኖ፤
“ግዴለም! አንተ በፈረስ ዳገቱን ውጣ። እኔ በፍጥነት እርምጃ እየሮጥኩም ቢሆን እደርስብሃለሁ” ብሎ ወርዶ ፈረሱን ሙሉ በሙሉ ለቀቀለት።
በተባባሉት መሰረት ጥቂት ርቀታቸውን ጠብቀው ከተጓዙ በኋላ፣ ፈረስ የተዋሰው ሰው ፈረሱን ኮልኩሎ እንደ ሽምጥ ጋለበ።
ባለፈረሱ በማዘን በሩጫ እየተከተለው፤
“ወዳጄ ግዴለም ፈረሱን ውሰደው። ግን አንድ ነገር ብቻ ስማኝ?” ይለዋል።
ያኛው ተንኮለኛ ነውና እየጋለበ ባለፈረሱ ሮጦ የማይደርስበት ርቀት ጋ ሲደርስ፤
“እሺ፣ አሁን ልትለኝ የፈለግኸውን ነገር ንገረኝ” አለው።
ባለፈረሱም፤
“ወዳጄ ሆይ! ሌላ ምንም ነገር ልልህ አይደለም። አንድ ነገር ግን እለምንሃለሁ። ይኸውም፡-
“ይሄንን ዛሬ እኔን ያደረግኸኝን ነገር፣ አደራ ለማንም አትንገር። አለዛ ደግ የሚሰራ ይጠፋል” አለው ይባላል!!
*        *            *
ዱሮ በየሰው ቤት ግድግዳ ላይ በስክርቢቶም በፓርከርም በከረርም ተፅፋ የምትለጠፍ ጥቅስ ነበረች፡
“ጽድቅና ኩነኔ፣ ቢኖርም ባይኖርም
ከክፋት ደግነት ሳይሻል አይቀርም!”
ዛሬም ውሃ  የምታነሳ ጥቅስ ናት!
በሌላ አቅጣጫና ገጽታውን ስናየው ደግሞ የፖለቲካ ክፋትና ደህንነት፤ የኢኮኖሚ ክፋትና ደህንነት፤ እንዲሁም የማህበራዊ ክፋትና ደህንነት የሚል ትርጓሜን እናገኝበታለን ማለት ይሆናል። በፖለቲካው ረገድ የጭካኔያችንን፣ የጦርነታችንን፣ የደም መፋሰሳችንን መጠን እንለካበታለን። በተቃራኒው ደግሞ የልግስናችንን፣ የሰብዕናችንን ስፋት እናመዛዝንበታለን፡፡ የሰብዓዊ እርዳታ ወደ ህዝብ እንዳይደርስ “አገቱ” የሚባለውን አይነቱን ዜና መመርመር ነው። ለማን ነው የሚታገሉት?  ለምን  አገቱት? ምን ይጠቀማሉ? ወዘተ እያሉ መጠየቅ ነው። የተቃውሞ እንቅስቃሴ በአጠቃላይ የኢኮኖሚ መስኩ ላይ የሚያደርሰውን  ጉዳት ለማስተዋል መቼም ጭንቅላትን ይዞ ማሰብን አይጠይቅም። በባህሉም ረገድ እንደዚያው ነው። አብያተ ክርስቲያናቱ እንደምሽግ እንዳገለገሉ አይተናል።
አያሌ የፖለቲካ፣ የኢኮኖሚና የባሕል ፍጭቶችንና ደም-መፋሰሶችን በምስክርነት አይተን ስናበቃ፣ የተለመደው የሰላምና የድርድር ወቅት ሲከሰትም ማየታችን የማይታበል ሀቅ ነው! ድግግሞሹ አቋም እስከምናጣ ድረስ ለቋሳ አደረገን እንጂ ክስተቱንስ እንደ ፀሀይ መውጣትና መግባት ተዋህደነዋል። “ጣሊያን ሊማሊሞን በመድፍ ሲደበድበው አደረ” ቢለው፤ “ተወው ይበለው፣ እሱም መገተሩን አብዝቶት ነበር” አለው እያልን የምንሸሙር ሰዎች ያለንባት አገር ናት! መንግሥቱ ፀጥታውንና ሰላሙን ማስከበሩ ግዴታውና የሚያስጠይቀውም መሆኑ እንደተጠበቀ ሆኖ፤ በሌላ በኩል ግን ሌላው የህብረተሰብ ወገን ተገቢውን እገዛና ተሳትፎ ሊያደርግለት ይገባል የሚለውን እሳቤ በአግባቡ ማጤን የማንኛውም ወገንና ዜጋ ኃላፊነት መሆኑንም ማስተዋል ያባት ነው።
በሌላ መልኩ የሀገራችንን ሁኔታ ስናስተውል አሳሳቢውና አላባራ ያለው ሙስና ነው። በየመንግሥት መዋቅሩ ታማኝ ሰው መጥፋቱን የተሻለ ተብሎ የሚመደበው ሹም፤ “የምበላው ሳጣ፣ ልጄ ጥርስ አወጣ” እያሰኘን መምጣት ነጋ ጠባ እየመሰከርን ነው። የቀድሞው ቀድሞ ጠ/ሚኒስትር መለስ ዜናዊ፤ “እኛን ያስቸገረን የአማራ ተረትና የሶማሌ ባጀት ነው” ብለው ነበር ይባላል። አይ ዛሬ ባዩ!... የኢትዮጵያ ጠቅላላ ባጀት ራስ የሚያዞር መሆኑን በይፋ ይነግሩን ነበር። በጀቱ በራሱ ወንጀል የለበትም። ወንጀለኛው በጀት ያዡና ተቆጣጣሪው ነው። ገንዘብ  ሚኒስቴር፣ ፋይናንስ ቢሮ፣ አገር ውስጥ ገቢ፣ የፖሊስ ጣቢያዎችና ፍትሕ አካላት… ማን ከማን ይመረጣል። በጠቅላላ ሽንፍላ ማጠብ ነው! አሁንም ሰው መቀያየሩ፣ ሹም- ሽሩ፣ እርምጃና እሥሩ፣ ተግባራዊ መፈክር ነው። እስኪጠራ ድረስ  ሂደቱ መቋረጥ አይችልም። ዛሬም፡-
“… አገርህ ናት በቃ
 አብረህ እንቀላፋ፣ ወይ አብረሃት ንቃ!” እንላለን።
የውጪ አገር መንግስታት በእኛ ጉዳይ ውስጥ እጃቸውን ከማስገባት መቼም ቦዝነው አያውቁም- በቀጥታም በተዘዋዋሪም። “ብርድ ወዴት ትሄዳለህ?” ቢሉት “ወደለበሱት።” “የተራቆቱትስ?” ቢሉት፣ “እነሱማ የኔው ናቸው!” አለ አሉ። የምዕራብ አገሮች ብድር ራሳችንን እስክንችል ድረስ አይፋታንም። ስለዚህ ከገዛ ሕዝባችን ጋር በጽንዓት መቆም፣ በራስ መተማመንና መታገል ቁጥር አንድ ተግባራችን ነው - “አገባሽ ያለ ላያገባሽ፣ ከባልሽ ሆድ አትባባሽ!” የምንለው ለዚህ  ነው።

 የዳንስ ፈቃድ ለማግኘት 4ሺህ ብር ይጠየቃል!  


እንግዲህ የትኛውም መንግስት በተፈጥሮው የመከልከልና የመቆጣጠር አባዜ እንዳለበት ይታወቃል፡፡ በተለይ ደግሞ አምባገነን መንግስት ሲሆን ይብሳል፡፡ በዓለም ላይ የኮቪድ ወረርሽኝ መከሰቱን ተከትሎ፣በርካታ መንግሥታት “የበሽታውን ሥርጭት ለመግታት” በሚል ሰበብ ዜጎች ከቤታቸው እንዳይወጡ፣ ከቦታ ቦታ እንዳይንቀሳቀሱ፣ ወደ መዝናኛ ተቋማት ድርሽ እንዳይሉ ጥብቅ ህግና መመሪያ አውጥተው ነበር - በገንዘብና በእስር የሚያስቀጣ፡፡ ቤተ አምልኮ ለመሄድ ሁሉ መንግስት  ካልፈቀደ አይሞከርም ነበር፡፡   
ከሰሞኑ ከወደ ስዊድን የተሰማው ዜና ያልተለመደ ነው፤ ግራ የሚያጋባ። “በስዊድን ለዳንስ ፈቃድ መጠየቅ ሊቀር ነው” ይላል። ለመሆኑ ለምንድን ነው ለዳንስ ፈቃድ የሚጠየቀው? ያውም በሰለጠነችውና በበለፀገችው አገረ ስዊድን!
አሶሼትድ ፕሬስ እንደ ዘገበው፤ በስዊድን ሬስቶራንቶች፣ የምሽት ክለቦችና ሌሎች የመዝናኛ ተቋማት ከመንግስት ፈቃድ ሳያገኙ የዳንስ ፕሮግራም ማዘጋጀት አይችሉም- ከባድ ቅጣት ይጣልባቸዋል፡፡ የመዝናኛ ተቋማት ደንበኞቻቸው እንዲደንሱ ከመፍቀዳቸው በፊት ራሳቸው ከመንግስት  ፈቃድ ማግኘት አለባቸው - የዳንስ ፈቃድ! (አይገርምም!?)
አሁን ታዲያ የስዊድን ወግ አጥባቂ ጥምር መንግስት፣ ለዳንስ ፈቃድ ማውጣት የሚጠይቀውን ለአስርት ዓመታት የዘለቀ አሰራር ሊያስቀር መሆኑ ተዘግቧል፡፡ ባለፈው ሳምንት ሐሙስ የተቀረጸው ፕሮፖዛል እንደሚለው፤ ለዳንስ ከመንግስት ፈቃድ መጠየቅ አያስፈልግም፡፡ ለፖሊስ ማስመዝገብ በቂ ነው - ያውም በቃል! ለምዝገባው የሚከፈል ገንዘብም አይኖርም - በፕሮፖዛሉ መሰረት፡፡
እስካሁን ባለው አሰራር በስዊድን ማንኛውም ሬስቶራንት፣ የምሽት ክበብ፣ የመዝናኛ ተቋምና ሌሎችም የዳንስ ፈቃድ እንዲሰጣቸው ለማመልከት ቢያንስ 67 ዶላር (4ሺህ ብር ገደማ) መክፈል ይጠበቅባቸዋል፡፡  
የዳንስ ፈቃድ ሳያወጡ ደንበኞቻቸውን ሲያስደንሱና ሲያስጨፍሩ የተያዙ የመዝናኛ ተቋማት ባለቤቶች  የንግድ ፈቃዳቸውን ሊነጠቁ ሁሉ ይችላሉ፡፡
የስዊድን ፍትህ ሚኒስትር ጉናር ስትሮመር  በሰጡት መግለጫ፤ “መንግስት የሰዎችን ዳንስ መቆጣጠሩ ተገቢ አይደለም፡፡” ብለዋል፡፡
አክለውም፤ “የዳንስ ፈቃድ ማውጣት የሚጠይቀውን አሰራር በማስቀረት፣ ቢሮክራሲውን እንዲሁም የንግድ ተቋም ባለቤቶችን ወጪ እንቀንሳለን፡፡” ሲሉ ተናግረዋል፡፡  
የስዊድን ሚዲያዎች ይህን “ጊዜ ያለፈበትና ሞራላዊ” ሲባል የቆየ የዳንስ ፈቃድ  የመጠየቅ አሰራር ለማስቀረት የተወሰደውን እርምጃ በአዎንታዊነት እንደተቀበሉት ተጠቁሟል፡፡  
መንግስት፤ አዲሱ አሰራር ከመጪው ጁላይ 1 ቀን 2023 ዓ.ም ጀምሮ በሥራ ላይ እንደሚውል ጠቁሟል፡፡ በእርግጥ ከዚያ በፊት ረቂቅ ፕሮፖዛሉ በፓርላማው መጽደቅ ይኖርበታል። ያኔ በስዊድን ምድር ፈቃድ ሳይጠይቁ  እንደ ልብ መደነስ ይቻላል፡፡  ዳንስም ከመንግስት ቁጥጥር ነጻ ትወጣለች ማለት ነው፡፡

በአንጀት ካንሰር ተይዞ በሽታው ወደ ጉበቱ ተሰራጭቶ የነበረው የ42 ዓመቱ ጎልማሣ፣ የሕመም ስሜት የሚሰማቸው ሰዎች በፍጥነት ሃኪም እንዲያዩ ይመክራል
በብሪታንያ ከ1980ዎቹ ወዲህ፣ በአንጀት ካንሰር የሚጠቁ ከ50 አመት በታች የሆኑ ዜጎች ቁጥር በየጊዜው እየጨመረ ነው

  በ40ዎቹ የእድሜ ክልል ውስጥ የሚገኘው ብሪታኒያዊ ጎልማሳ ባጋጠመው ተደጋጋሚ ሸርተቴ ምክንያት ሃኪም ዘንድ ሲቀርብ ነበር፣ የአንጀት ካንሰር ታማሚ መሆኑ የተነገረው፡፡
ቶም ማክኬና ለእንግሊዙ “ኢንሳይደር”  ጋዜጣ በኢሜይል እንደገለፀው፤ እ.ኤ.አ. በ2020 ዓ.ም ለመፀዳጃ ከተጠቀመበት ወረቀት ላይ በተመለከተው ያልተለመደ  ነገር ነበር ወደ ሃኪም ዘንድ ለመሄድ የተገደደው፡፡
ማክኬና የድካም ስሜት አዘውትሮ ቢሰማውም፤ ጉዳዩን ተደራራቢ ከሆነው ሥራውና በቂ እንቅልፍ ካለማግኘቱ  ጋር ነበር በቀጥታ ያገናኘው፡፡  
“ፍፁም ደህና ነበርኩ” ይላል  ማክኬና፡፡
ተደጋጋሚው ሸርተቴ አሳስቦት ወደ ሆስፒታል በሄደ ጊዜ ሃኪሞቹ፤  የcolonoscopy (በካሜራ የአንጀትን የውስጥ ክፍል ማሣየት የሚችል የህክምና መሣሪያ) ምርመራ አደረጉለት፡፡ በምርመራ ውጤቱም፣ የአንጀት ካንሰር እንዳለበት አረጋገጡ፡፡ ከዚሁ ጋር ተያይዞ በተደረገለት ቀጣይ ምርመራ፣ ካንሰሩ  ወደ ጉበቱ የተሰራጨ መኾኑ ተነገረው፡፡ ይህም ማለት በሽታው “ደረጃ 4” ላይ ደርሷል ማለት ነው፡፡  
ከ1980ዎቹ አጋማሽ ወዲህ፤ በአሜሪካና በሌሎች  ከፍተኛ ገቢ ባላቸው አገራት የአንጀት ካንሰር ስርጭት እንደ ብሪታኒያ ሁሉ በእጅጉ ቀንሷል፡፡ ይኽም የኾነው በአሜሪካ ከ45 ዓመት በላይ፣ በብሪታኒያ ደግሞ ከ50 ዓመት በላይ የሆናቸው ጎልማሶች፣ ቅድመ ምርመራ ስለሚያደርጉና  በሽታው ሥር ሳይሰድ በፊት ስለሚደርሱበት ነው ተብሏል፡፡
ነገር ግን  በፊንጢጣና በአንጀት ካንሰር የሚጠቁ ዕድሜያቸው ከ50 ዓመት በታች የሆኑ ሰዎች ቁጥር  ከ1980 ወዲህ እየጨመረ መምጣቱ ይነገራል፡፡
የሆድ እቃ መቆጣትን የሚፈጥረው ከፍተኛ የኾነ የቀይ ሥጋ ፍጆታ ለበሽታው መንስኤነት በዋናነት ይጠቀሳል፡፡   
የሚሰጠው ሕክምና ሕመሙ እንዳለበት ደረጃ ይወሰናል፡፡ በዚሁ መሠረት ኬሞቴራፒ፣ ሬዲዮቴራፒ እና ቀዶ ጥገና  በጥምረት ወይንም በተናጠል ሊከናወኑ  ይችላሉ፡፡ ማክኬና የጉበቱ 60 በመቶ ያህሉ በመስከረምና የካቲት 2020 ዓ.ም በተደረጉለት ተከታታይ ቀዶ ሕክምናዎች ተወግዷል፡፡ ከዚህ በተጨማሪ፣ ግማሽ ያህሉ የትልቁ አንጀቱ ክፍልና  የሃሞት ከረጢቱ፣ በግንቦት 2021 ዓ.ም በተደረገለት ቀዶ ጥገና ተወግዷል፡፡
የቀዶ ጥገና ህክምናው የፈጠረው ጠባሳ  አካባቢ፣ ሕመም እንደሚሰማው የሚናገረው ጎልማሳው፤ ቅባት ያላቸው ምግቦችና አልኮል  መጠጥ እርግፍ አድርጎ መተዉን፤ እንዲሁም ፋይበር ያላቸው ምግቦችን እንደሚያዘወትር  ገልጿል፡፡
በታህሳስ  2021 ዓ.ም በተደረገለት ምርመራ፣ ምንም ዓይነት ካንሰር በሰውነቱ ውስጥ ለአንድ ዓመት ያህል እንዳልተገኘ የተረጋገጠ ሲኾን፤ በመጪው ግንቦት ወር ድጋሚ ምርመራ ይደረግለታል፡፡ ካንሰሩ ዳግም ላለማገርሸቱ እርግጠኛ ለመሆን በቀጣዮቹ አምስት ዓመታት፣ በየስድስት ወሩ ተመሳሳይ ምርመራ እንደሚያደርግም ለኢንሳይደር  ጋዜጣ  ጠቁሟል፡፡
የአሜሪካ የካንሰር ማህበር፤ በ2023 ዓ.ም  106,970 ገደማ ሰዎች በአንጀት ካንሰር ሊጠቁ እንደሚችሉ  ግምቱን አስቀምጧል፡፡
በአንጀት ካንሰር የተጠቃ ሰው ሕመሙ ከታወቀ በኋላ ከ5 ዓመት በላይ በሕይወት የመቆየት እድሉ የሚወሰነው እንደ በሽታው  የስርጭት መጠን ነው፡፡  
“የአንጀትና የፊንጢጣ ካንሰር ሳይታወቅ ለረጅም ጊዜ ሊቆይ ይችላል” የሚለው ማክኬና፤ ጥርጣሬ ያላቸው ሰዎች ሳይዘገዩ  ምርመራ እንዲያደርጉ  ይመክራል፡፡
ማክኬና ከተሰማው የሕመም ስሜት በተጨማሪ፤ በሽታው ከሚያሳያቸው የተለመዱ ምልክቶች መካከል፡ ከተፀዳዱ በኋላ የሆድ መክበድ፣ የክብደት መቀነስ፣ በሆድ አካባቢ የሕመም ስሜት ይገኙበታል፡፡ እኒህ ስሜቶች  የሚሰማው ሰው፣ በፍጥነት ሃኪም ማንገር አለበት፡፡  
ከአዘጋጁ፡- ጸሃፊውን በኢሜይል አድራሻው This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. ማግኘት ይቻላል፡፡

ከዕለታት አንድ ቀን፣ በአንድ ትልቅ ከተማ ውስጥ ከፍተኛ የፈረሰ ግልቢያ ውድድር ይካሄድ ነበር፡፡
የውድድሩ ዓይነት ግን ለየት ያለ ነበር፡፡ እንደተለመደው ፈጥኖ ቀድሞ በገባ ሳይሆን ተንቀርፍፎ ኋላ በመቅረት ነው፡፡ አራት ጋላቢዎች ነበሩ ለፍፃሜ የደረሱት፡፡
ጨዋታው አስደሳች ቢሆንም፣ ውጤቱ ግን እንደተለመደው አስደናቂ አልሆነም፡፡ ፍየል ወዲህ ቅዝምዝም ወዲያ ሆነ!
ውድድሩ ከመቆም እኩል መስሎ ቀጭ አለ፡፡ ይሄኔ አንድ ጮሌ የአወዳዳሪው ኮሚቴ አባል አንድ ሀሳብ ሰነዘረ፡፡ ይሄውም፡-
“አራቱ ተወዳዳሪዎች ፈረሶቻቸውን ይቀያየሩ፡፡ ያኔ ሁላቸውም በሰው ፈረስ አንደኛ ለመውጣት መጭ ማለታቸው አይቀርም፤ ለየፈረሰኞቹም ቲፎዞው ህዝብ ጩኸቱን በእጅጉ ማስተጋባቱ አያጠያይቅም፡፡ ጃልሜዳ ሙሉ ህዝብ አለ! ሁሉም በሀሳቡ ተስማሙና ውድድሩ ሽምጥ ግልቢያ ሆነ፡፡ ፈረስ ከኮለኮሉት ሥራው መጋለብ ነው፡፡ መንቀርፈፍማ በምን ዕድሉ!
ቀጣዩ ስነሥርዓትም፣ የውጤትና የማዕረግ መንጋ ማወጃ ሆነ፡፡ የየፈረሱ ደጋፊ የሆኑ ሹማምንትም ጮኸው አይናገሩ እንጂ፣ ክቡር ትሪቡኑ ላይ ተሰይመዋል! የየራሳቸውን ድጋፍ በሆዳቸው ይዘዋል! ጋላቢው ሁሉ ከሰው ፈረስ ወርዶ የየራሱን ፈረስ ጋማ እያሻሸ ቆመ፡፡ ሁሉም ጋላቢ ፊት ላይ በፈረሱ የመኩራት ስሜት ይነበብ ነበር፡፡
በውድድር ዓለም እንዲህም ዓይነት ውድድር አለ! ግጥሚያው የፈረሰኞቹ ብቻ ሳይሆን የፈረሶቹም ጭምር የሆነ፡፡ ውጤቱም የዚሁ ፍሬ ነው!
የእኛ ተወዳዳሪ ፓርቲዎችስ፣ ፈረስ ቢለዋወጡ እንዴት ይሆኑ ይሆን? ብሎ ለመጠየቅ ይቻላል። በእውነት የተለያዩ ፈረሶች አሏቸውን? ፓርቲዎቹ ከአርማና ቀለም የተለየ ምን ልዩነት አላቸው? ጋላቢዎቹስ ምን ያህል የክህሎት፣ የልምድ ፣ የዕውቀት፣ የትግል ልምድ አላቸው? መንቀርፈፍን ትተው ዋናውን እሽቅድድም እንዴት ይወጡት ይሆን? የሚያቋርጥ ይኖር ይሆን? በመካከል  ከፈረሱ የሚወርድ ይኖራል? በእሽቅድምድሙ መጠላለፍስ? ዳኞችስ አያዳሉም ? …ዘርፈ ብዙ   ጥያቄዎችን ማንሳት ይቻላል፡፡ ከሁሉም በላይ ግን ድምፅ መስጠት ቢኖር እጅግ አሳሳቢ በሆነ ነበር! ሳይደግስ አይጣላም ! በታሪክ በሀገራችን የተካሄዱ ምርጫዎች ሰርተው የሚሄዱት የድምፅ አሰጣጥን ሁኔታ ዞሮ መመልከት ይበቃል! ለየ ትውልዱ የሚበቃና የሚዳረስ መዝገብ ትተውልናል፤ አንብቦ መረዳት የየባለጉዳዩ ፋንታ ነው፡፡
ከልምዱ መማርም እንደዛው (የተቀደደና የጠፋ ሊኖር ቢችልም እንኳ!) ይሁን፤ ከታሪክ የማይማር ፈንጅ መርማሪ ብቻ ነው! ተብሏልና እንቀበለው፡፡
ተስፋ መቁረጥን ወደ ጎን በመተው፣ እረጅም እርቀት የሚጓዙ ንፁሀን ናቸው! በአጭር ጊዜ ድል የሚሹ ደግሞ ዘላቂ አይሆኑም፡፡ የትግል ውስብስብነትና ረቂቅነት፤ በአንድ በኩል ግልፅና የሚጨበጥ፤ በሌላ በኩል ደግሞ ህቡዕና ግራ ገቢ መሆኑ ላይ ነው፡፡ በዚያ ላይ እንደጥንቱ አባባል “ረጅምና መራራ መሆን አለበት” በሚሉ ይብሱን ዝግጁነትና ጥንቃቄ የሚጠይቅ ያደርገዋል፡፡ ዞሮ ዞሮ የሁሉም መጠቅለያ ግን መሰዋዕትነትን መሻቱ ነው የጊዜ፣ የገንዘብ፣ የንብረትና የህይወት ዋጋን ማስከፈሉ ነው፡፡ ከዚህ በተጨማሪ እንደኛ አገር ምዝበራና ጦርነት የማይሰማው ሲሆን ደግሞ “ከእቅርት ላይ ጆሮ ደግፍ” የሚባለውን ስዕል ያመጣል፡፡ የታሪካችን ድግግሞሽ ከላይ የጠቀስነውን መሰረተ ጉዳይ ሁሉ አሻራውን አሳርፎበታል፡፡ በዚህም ሳቢያ ሁሌም ጀማሪዎች ሆነን እንገኛለን። ጥናቱን ይስጠን!
“ምንግዜም ስንል እንደኖርነው ዛሬም አረፈደም!” እንላለን፤ ምነው ቢሉ፤ (all that had gone before was a preparation to this, and this , only a preparation to what is this to come.) (እስካሁን ያሳለፍነው ሁሉ ወደዚህ የሚያመጣን ነበር፡፡ ይሄኛውም ነገ ወደ ሚመጣው የሚወስደን ነው)  
ስለዚህ እኛም  መንገድ እንድንጀምር አስበን እንዘጋጅ!

 እየተጠናቀቀ በሚገኘው የታላቁ የኢትዮጵያ ህዳሴ ግድብ ላይ ተቃውሞ እንደሌላት፤ የግድቡንም ሆነ የድንበር ጉዳዮችን በተመለከተ በጋራ መግባባትና ንግግር መፍትሔ ለመስጠት ዝግጁ መሆኗን ሱዳን አስታወቀች። አገሪቱ ይህንን ያስታወቀችው ጠቅላይ ሚኒስትር ዶ/ር ዐቢይ አሕመድ በሱዳን ያደረጉትን የአንድ ቀን የስራ ጉብኝነት ተከትሎ በጋራ ባወጡት መግለጫ ላይ ነው።
የሱዳን ሽግግር ሉአላዊ ምክር ቤት ሊቀመንበር ጀነራል አብደልፋታህ አል ቡርሃ ከሁለቱ አገራት መሪዎች ውይይት በኋላ በሰጡት መግለጫ ላይ እንደተናገሩት፤ በህዳሴ ግድብ ዙሪያ ሰፋ ያለ ውይይት መደረጉንና ሱዳንና ኢትዮጵያ የታላቁ ህዳሴ ግድብን በሚመለከት ሁሉም ጉዳዮች ላይ እንደሚስማሙና እንደሚደጋገፉ አስታውቀዋል።
በዚሁ በጠቅላይ ሚኒስትሩ ጉብኝት ማጠቃለያ ላይ በጋራ በወጣው መግለጫ፤ ሁለቱ አገራት የታላቁን ህዳሴ ግድብንም ሆነ የድንበር ጉዳይን በተመለከተ የህዝቦቻቸውን ጥቅም በሚያስከብር ሁኔታ በንግግርና በመግባባት መፍትሔ ለመስጠት መስማማታቸውን አመልክተዋል።
ይህ አሁን በሁለቱ አገራት መሪዎች መካከል የተደረገው ውይይትና የተደረሰበት ስምምነት ቀደም ሲል ሁለቱ አገራት ድንበራቸውን በአግባቡ ለመለያየት፣ ለአወዛጋቢ አካባቢዎች መፍት ለመፈለግ በጋራ አቁመውት የነበረውና ከሁለት ዓመት በፊት በሰሜኑ የአገራችን ክፍል ጦርነት ሲቀሰቀስ የሱዳን ሃይሎች በሃይል በመያዛቸው ሳቢያ የተቋረጠው የድንበር ኮሚሽን ስራውን እንዲጀምርና ለድንበር ይገባኛል ጥያቄ መፍትሄ ሊያበጅ ይችላል የሚል ተስፋ ተጥሎበታል።
የህዳሴ ግድብን በተመለከተ ሱዳን ተቃውሞ እንደሌላትና ግድቡን በሚመለከት ሁሉም ጉዳዮች ከኢትዮጵያ መንግስት ጋር በመደጋገፍና በመግባባት ለመስራት እንደምትፈልግ ማሳወቋ ተቋርጦ የቆየው ንግግር እንዲጀመር ሊያደርግ የሚችልበት እድል እንደሚኖረው ተጠቁሟል።

በኢትዮጵያ ሲቪል ማህበረሰብ ድርጅቶች ምክር ቤት አስተባባሪነት የተመራ የአገር በቀልና የውጭ ሲቪል ማህበረሰብ ድርጅቶችን ያካተተ ቡድን ጥር 15 ቀን 2015 ዓ.ም በመቀሌ የሥራ ጉብኝት ማድረጉ ተገለጸ።
ጉብኝቱ በትግራይ ያለውን ወቅታዊ የሰብዓዊ እርዳታ አቅርቦትና በቀጣይ ስለሚከናወኑ የመልሶ ማቋቋምና መሰል ተግባራት ላይ በክልሉ ከሚገኙ የሲቪል ማህበረሰብ ድርጅቶች ጋር በጋራ መስራት በሚቻልበት ሁኔታ ላይ ግንዛቤ  ለመፍጠር ያለመ ነበር ተብሏል፡፡
ከዚሁ ጋር ተያይዞ በተካሄደው የምክክር መርሃ ግብር ላይ መልዕክታቸውን ያስተላለፉት የምክር ቤቱ ዋና ዳይሬክተር አቶ ሄኖክ መለሰ፤ “እውነተኛ ማህበረሰባዊ ሽግግር እና ዘለቄታዊ ሰላምን ማረጋገጥ የሚቻለው ህዝብን በማዳመጥና ህዝብ ያለውን ሃብትና እሴት ከግንዛቤ ያስገቡ የችግር መፍቻ አካሄዶችን በመቀየስ ነው” ብለዋል።
ዋና ዳይሬክተሩ አክለውም፤ “ግጭትና አለመግባባቶችን በሰለጠነ መንገድ በውይይት መፍታት የማንችል ከሆነ ችግሮቹ እንዲቀጥሉ እድል ከመስጠት ባለፈ ለመጪውም ትውልድ እዳንና የተደራረቡ ችግሮችን የሚያወርስ መሆኑን ምክር ቤታችን በተለያዩ አጋጣሚዎች ሲገልጽ ቆይቷል”  በማለት ሰላማዊ የግጭት አፈታት አማራጭን መጠቀም አይተኬ ሚና እንዳለው በአጽንኦት ገልጸዋል።
የትግራይ ሲቪል ማህበረሰብ ድርጅቶች ህብረት ዋና ዳይሬክተር አቶ ያሬድ በርሄ በበኩላቸው፤ “ባለፉት ሁለት ዓመታት ለብዙ ህይወት መጥፋት፣ ከቤት ንብረት መፈናቀልና  ሰቆቃ የተዳረጉ ወገኖችን የሲቪል ማህበረሰብ ዘርፉ መታደግ ባይችልም፣ ከምንጊዜውም በላይ አሁን ከተለያዩ አቅጣጫዎች ጥምረትን በመፍጠር  ጉዳት ላይ ለወደቁ ዜጎች በአፋጣኝ ዕርዳታና ድጋፍ የሚደርስበትን ሁኔታ በመረባረብ ማሳካት ይጠበቅበታል” ብለዋል።
ቡድኑ የተፈናቃዮች መጠለያ ጣቢያን የጎበኘ ሲሆን፤ በጣቢያው ተጠልለው የሚገኙት ተፈናቃይ ዜጎች አሁንም ከፍተኛ ችግር ላይ ስለሚገኙ አፋጣኝ ድጋፍ እንዲደረግላቸው ጠይቀዋል። የትግራይ ሲቪል ማህበረሰብ ድርጅቶች ህብረት የቦርድ ሰብሳቢ አቶ ተስፋዬ ገ/እግዚአብሄር፤ "ስለደረሰብን ስብራት አብዝተን በማውራት የምንቀይረው ብዙ አይኖርም። በትንሹ ከተግባባን፣ በብዙ ከሰራን  ለህዝባችን ልንደርስለት እንችላለን” ብለዋል። የጉብኝት መርሃ-ግብሩ የተዘጋጀው በኢትዮጵያ ሲቪል ማህበረሰብ ድርጅቶች ምክር ቤት እና በትግራይ ሲቪል ማህበረሰብ ድርጅቶች ህብረት የጋራ ትብብር መሆኑ ታውቋል፡፡