ከሁለት ወር በፊት ራሷን ከጡት ካንሰር ለመታደግ ሁለት ጡቶቿን በቀዶ ጥገና ያስወገደችው አንጀሊና ጆሊ፤ለመላው ዓለም ስለ ጡት ካንሰር አስከፊነት ባስጨበጠችው ግንዛቤ ከፍተኛ አድናቆትን እንዳተረፈች ተገለፀ፡፡ ዝነኛዋ የሆሊውድ አርቲስት ህክምናውን ለማግኘት የወሰደችው ፈጣን እርምጃና ለመላው ዓለም ግልፅ መረጃ በማቀበል ባሳየችው ድፍረት የተመላበት ተግባር በህክምና ባለሙያዎች ዘንድ ተወድሶላታል። “ተግባሯ በሙያችን መነቃቃትና ግንዛቤ እንዲፈጠር ከፍተኛ አስተዋፅኦ አበርክቷል” ብለዋል - ባለሙያዎቹ፡፡ የስድስት ልጆች እናት የሆነችው የ37 ዓመቷ አንጀሊና ጆሊ፤ሁለት ጡቶቿን የሚያስወግድ ቀዶ ህክምና ባታደርግ ኖሮ 87 በመቶ ለጡት ካንሰር፣ 50 በመቶ ለማህፀን ካንሰር ትጋለጥ እንደነበር ታውቋል፡፡ አንጀሊና በኒውዮርክ ታይምስ ላይ ባሰፈረችው ፅሁፍ፤ ህክምናውን ለመውሰድ የወሰደችው እናቷ በ56 ዓመታቸው በተመሳሳይ ችግር ለሞት በመዳረጋቸው እንደሆነ ገልፃለች። በመላው ዓለም በየዓመቱ ከ45ሺ በላይ ሴቶች በጡት ካንሰር እንደሚሞቱ መረጃዎች ያመለክታሉ።

“ኤ ሎንግ ዎክ ቱ ፍሪደም” በተሰኘው የኔልሰን ማንዴላ ግለታሪክ መፅሃፍ ላይ ተመስርቶ የተሰራው አዲስ ፊልም ከወር በኋላ በመላው ዓለም መታየት እንደሚጀምር ተገለፀ፡፡ ፊልሙ የደቡብ አፍሪካውያንን የነፃነት ትግል ለመላው ዓለም ለማስተዋወቅ ታልሞ የተሰራ ነው ተብሏል፡፡
በጉበት ኢንፌክሽን በጠና ታመው በሆስፒታል ህክምና ሲደረግላቸው የቆዩት ኔልሰን ማንዴላ፤ ከሳምንት በፊት 95ኛ ዓመት የልደት በዓላቸው የተከበረላቸው ሲሆን አሁን ከህመማቸው ማገገማቸው ታውቋል፡፡
“ማንዴላ፡ ኤ ሎንግ ዎክ ቱ ፍሪደም” በሚል ርእስ በተሰራው ፊልም ላይ የማንዴላን ገፀባህርይ የሚተውነው እንግሊዛዊው ተዋናይ ኤድሪስ ኤልባ እንደሆነ ታውቋል፡፡ የ40 ዓመቱ ኤዲሪስ ኤልባ በፊልሙ ላይ ልዩ የትወና ብቃት እንደሚያሳይ ከወዲሁ የተነበየው ዘ ጋርድያን፤ ይሄም ለኦስካር ሽልማት ሊያሳጨው እንደሚችል ግምቱን አስፍሯል። “ማንዴላ፡ ኤ ሎንግ ዎክ ቱ ፍሪደም” የተሰኘው ፊልም በነፃነት ታጋዩ የልጅነት፤ የአስተዳደግና የትምህርት ሁኔታ እንዲሁም የ27 ዓመታት የእስር ቆይታ እና ደቡብ አፍሪካን በፕሬዝዳንትነት እስከመሩበት ጊዜ ድረስ ያለውን ሂደት የሚተርክ መሆኑን “ዘ ስዌታን” ጠቁሟል፡፡ እ.ኤ.አ በ1994 ዓ.ም በማንዴላ ተፅፎ ለንባብ የበቃው ግለ ታሪክ መፅሃፍ በመላው ዓለም ከ15 ሚሊዮን በላይ ቅጂዎች እንደተሸጡ ለማወቅ ተችሏል፡፡

አጓጊው ዜና ምንድነው?
ዋርነር ብሮስ የተባለው የፊልም ኩባንያ እና ዲሲ ኮሚክስ እ.ኤ.አ በ2015 ባትማንና ሱፐርማንን በማጣመር ልዩ ፊልም እንሰራለን ማለታቸው ነው፡፡ ፊልሙ በሚቀጥለው ዓመት ቀረፃው የሚጀምር ሲሆን እውቆቹ የ“ሱፐርማን ሪተርንስ” ዳሬክተር ዛክ ስናይደር እና የ“ባትማን” ፊልም አካል የሆነው “ዘ ዳርክ ናይትስ” ዳሬክተር ክሪስቶፈር ኖላን በጥምረት ይሰሩበታል ተብሏል፡፡
ፊልሙን ለመሥራት እንዴት ታሰበ ?
የልዕለ ጀግና ጀብደኛ ገፀባህርያትን በመፅሃፍ እና በፊልም በመስራት ስኬታማ የሆነው ዲሲ ኮሚክስ፤ ባትማንና ሱፐርማንን በአንድነት በማጣመር ለመስራት የወሰነው አምና ማርቭል ኮሚክስ፤ የልዕለ ጀብደኛ ገፀባህርያትን ያሰባሰበውን “ዘ አቬንጀርስ” ለእይታ በማብቃት በመላው ዓለም 1.5 ቢሊዮን ዶላር ገቢ መሰብሰቡን በማየት ነው፡፡
እነማን ይተውኑበታል?
ዘንድሮ ለእይታ በበቃው በ“ሱፐርማን ሪተርንስ” ፊልም ላይ በመስራት ባሳየው ብቃቱ የተደነቀው ሄነሪ ካቪል ሱፐርማንን ሲተውን ፤ ባትማንን ለመተወን ደግሞ በ“ዘ ዳርክ ናይትስ” ላይ የተወነው ክርስቲያን ቤል ታጭቷል - ማረጋገጫ ባይገኝም፡፡

ባትማንና ሱፐርማን በንፅፅር
*በካርቱን መፃህፍት ላይ ተመስርተው በመሰራት ትርፋማ ከሆኑት የሱፐርሂሮ ጀብደኛ ገፀባህርያት ባትማንና ሱፐርማን ግንባር ቀደም ናቸው፡፡
የባትማን ገፀባህርይ በመፅሃፍ፤ በፊልም፤ በዲቪዲ ሽያጭ እና ሌሎች ንግዶች በመላው ዓለም 12 ቢሊዮን ዶላር ገቢ ሲያስገኝ የሱፐር ማን ገፀባህርይ ደግሞ በተመሳሳይ ዘርፍ 5 ቢሊዮን ዶላር አስገኝቷል፡፡
ዘንድሮ ለእይታ የበቃው እና በዳሬክተር ዛክ ስናይደር የተሰራው “ማን ኦፍ ስቲል ሱፕርማን ሪተርንስ” 700 ሚሊዮን ዶላር ገቢ ተገኝቶበታል፡፡
ባትማን ሰብዓዊ ፍጡር ያለው ገፀባህርይ ሲሆን ሱፐርማን ግን ከሰብዓዊ ፍጡር የላቀ ተሰጥኦ ያለው ልዩ ፍጥረት ነው፡፡
ባትማን ልዩ ሃይልና ተሰጥኦ ባይኖረውም በሳይንስና ቴክኖሎጂ አጠቃቀም እና ጠቅላላ እውቀት የተገነባ የላቀ አዕምሮ ያለው ጀብደኛ የልዕለ ጀግና ገፀባህርይ ነው፡፡ ባትማን በምርመራ ችሎታው እና በሃብታምነቱም ይለያል፡፡ ሱፐር ማን ደግሞ መብረር የሚችል፤ከፍተኛ ጥንካሬ ያለውና በላቀ ተሰጥኦው የተለያዩ ጀብዶችን የሚያከናውን እንዲሁም ሰብዓዊ ፍጡር ሊያደርጋቸው የማይችላቸውን ተግባራት በቀላሉ የሚሰራ ገፀባህርይ ነው፡፡

• ሚሊዮኖች በንፁህ ውሃ እጦት ሳቢያ ለህልፈት ይዳረጋሉ 
• የተበከለ ውሃ - ለታይፎይድ፣ ኮሌራ፣ የአንጀት ቁስለትና የጉበት ብግነት ያጋልጣል

ሰለሞን ፍቃዱ፤ በተደጋጋሚ እየተመላለሰ የሚያሰቃየው የሆድ ቁርጠት በሽታ፣ ቋሚ መፍትሔ ለማግኘት አለመቻሉ አሳስቦታል፡፡ በሽታው በተነሳበት ቁጥር የሚመላለስባቸው ክሊኒኮች ቁና ሙሉ መድሃኒት እያሸከሙት መመለሱን ለምዶታል፡፡ ታይፎይድ፣ ታይፈስ፣ የአንጀት ቁስለት፣ ጃርዲያና ባክቴሪያ ለበሽታው ከሚሰጡት ስሞች ጥቂቶቹ ናቸው፡፡ የእነዚህ በሽታዎች መነሻ ምክንያቱ ደግሞ ንጽህናው ያልተጠበቀ ውሃና የተበከለ ምግብ እንደሆነ ሐኪሞቹ ደጋግመው ነግረውታል፡፡ በዚህ ምክንያትም በየሆቴሉና በየሬስቶራንቱ መመገቡን እርግፍ አድርጐ ከተወው ሰነባብቷል፡፡
ሆኖም በየጊዜው እያገረሸ አቅል የሚያሳጣው ህመሙ አልተወውም፡፡ ግራ ቢገባው ስለሚጠጣው ውሃ ማሰብ ያዘ፡፡ ከቧንቧ እየቀዳ የሚጠጣው ውሃ ከቅርብ ጊዜ ወዲህ የተለየ ጣዕምና ሽታ ማምጣቱን ሲያስታውስ፣ ችግሩ ምናልባትም ከውሃው ሊሆን ይችላል ሲል አሰበ፡፡ ግን ደግሞ በቧንቧ የሚመጣው ውሃ የተጣራና ንጽህናው የተረጋገጠ እንደሆነ ሲነገር በተደጋጋሚ ሰምቷል፡፡ ታዲያ ውሃው እንዴት ሆኖ እሱ ለገጠመው ችግር መነሻ ይሆናል? ማሰብ ጀመረ፡፡ የአራትና የአምስት ዓመት ዕድሜ ያላቸው ልጆቹም የተሟላ ጤና ካጡ ሰነባብተዋል፡፡ የህፃናቱ ችግር ንጽህናውን ያልጠበቀ ምግብና ውሃ ሊሆን እንደሚችል ሃኪማቸው ሲናገር ሰምቷል፡፡ ጥርጣሬው ከፍ ሲል ውሃውን በብርጭቆ እየቀዳ ማስተዋል ጀመረ፡፡ በብርጭቆ ውስጥ እየዘቀጡ የሚቀሩት ቆሻሻዎች ጥርጣሬውን አባባሱት፡፡ ስለጉዳዩ ለሃኪሙ መንገር እንዳለበት ወሰነና ነገረው፡፡ ሃኪሙም ውሃ በቧንቧ ስለመጣ ብቻ ንፁህ ነው ብሎ መጠቀሙ አደጋ እንዳለውና የቧንቧ ውሃም በተለያዩ ምክንያቶች ሊበከልና ለጤና እጅግ አደገኛ ሊሆን እንደሚችል አስረዳው፡፡
ይህንን ችግር ለማስወገድም የመጠጥ ውሃን በሚገባ አፍልቶና አቀዝቅዞ መጠቀም እንደሚገባ፣ አለበለዚያም በተለያዩ የማከሚያ መድሃኒቶች በማከም መጠቀም ተገቢ እንደሆነ አብራራለት፡፡ በየጊዜው እየተከሰተ ለሚያሰቃየው የጤና ችግር መነሻው፣ የሚጠጣው ውሃ መሆኑን ማወቁ እፎይታ ቢሰጠውም የችግሩ ቋሚ መፍትሔ አለመገኘት አሳስቦታል፡፡ ለማን አቤት ይባላል? በከተማዋ እንዲህ አይነት ችግር ሲከሰት የሚቆጣጠረውና መፍትሔ የሚሰጠው አካል ማነው? ሰለሞን ይጠይቃል፡፡
ችግሩ በኮልፌ ቀራንዮ ክፍለከተማ፣ አለም ባንክ እየተባለ በሚጠራው አካባቢ ነዋሪ የሆነው የሰለሞን ፍቃዱ ችግር ብቻ አይደለም፡፡ በከተማዋ የተለያዩ አካባቢዎች ያሉ በርካታ የአዲስ አበባ ውሃና ፍሳሽ አገልግሎት ደንበኞች የሚያነሱት ችግር ነው፡፡ የከተማዋ ነዋሪዎች በአብዛኛው የሚጠቀሙበትን ውሃ የሚያገኙት ከቧንቧ ነው፡፡ የከተማው ውሃና ፍሳሽ ባለስልጣን 368ሺ ቆጣሪ ያላቸው ደንበኞች ያሉት ሲሆን ከገፈርሳ፣ ለገዳዲና ድሬ ግድቦችና የማጣሪያ ሥፍራዎች እንዲሁም 110 ከሚደርሱ ጉድጓዶች በቀን 374ሺ ሜትር ኪዩብ ውሃ እያመረተ ለነዋሪው እንዲሰራጭ ያደርጋል፡፡ ውሃው ለህብረተሰቡ ከመድረሱ በፊት በተለያዩ ዘመናዊ የውሃ ማጣሪያ መንገዶች ተጣርቶና በአስተማማኝ ሁኔታ ተዘጋጅቶ እንዲሁም በርካታ የማጣራት ሂደቶችን አልፎ እንደሚሰራጭ ቢነገርም አንዳንድ ጊዜ በቧንቧ የሚመጣው ውሃ የደፈረሰና ለጤና አደገኛ የሆነ ውሃ እንደሆነ ይነገራል፡፡ ውሃውን ሳያፈሉ መጠቀም ለበርካታ የጤና ችግሮች እንደዳረጋቸው መሆኑንም የከተማ ነዋሪዎች ይገልፃሉ፡፡ በቧንቧ የሚመጣው ውሃ የተጣራና ለጤና ጎጂ የሆኑ ባክቴሪያዎች እንዳይኖሩበት በቂ ማጣራትና ህክምና እንደሚደረግለት የሚናገሩ የባለስልጣን መ/ቤቱ የሥራ ኃላፊዎች፣ አንዳንድ ጊዜ የውሃ ቧንቧዎች ሲሰበሩና ጉዳት ሲደርስባቸው የቆሸሸና የደፈረሰ ውሃ በቧንቧ ሊመጣ እንደሚችል ይገልፃሉ፡፡
በተለይ አሁን ከመንገድ ሥራ ግንባታው ጋር በተያያዘ በተለያዩ አካባቢዎች የሚገኙ የውሃ ቧንቧዎች በመሰበራቸው ምክንያት በውሃው ንጽህና ላይ ችግር እያስከተሉ መምጣታቸውንም እነዚሁ ኃላፊዎች ይጠቁማሉ፡፡ ይህ ችግር በተለያዩ የመገናኛ ብዙሃን በግልጽ ተነግሮ፣ ሕብረተሰቡ ለመጠጥነት የሚጠቀመውን ውሃ በማፍላትና በማቀዝቀዝ ወይንም በተለያዩ የማከሚያ መድሃኒቶች አክሞ እንዲጠቀም ማድረጉ ተገቢ መሆኑን የጤና ባለሙያዎች ይመክራሉ፡፡ በጥቁር አንበሳ ሆስፒታል የውስጥ ደዌ ስፔሻሊስት ዶ/ር ታደሰ ተስፋዓለም ስለዚሁ ጉዳይ ሲናገሩ፣ የተበከለ ውሃ ለታይፎይድ፣ ኮሌራ፣ የአንጀት ቁስለትና የጉበት ብግነት በሽታዎች እንደሚዳርግ ጠቁመው፣ እነዚህ በሽታዎች በቀላሉና በፍጥነት ከአንዱ ሰው ወደ ሌላው ለመተላለፍ የሚችሉ መሆናቸውን ተናግረዋል፡፡ በወቅቱ ህክምና ካልተገኘም ታማሚውን ለሞት የሚያበቁ ገዳይ በሽታዎች ናቸው ብለዋል፡፡
ንጽህናው ያልተጠበቀና በሚገባ ተጣርቶ ያልታከመ ውሃን መጠቀም ለትንሹ አንጀታችን መቁሰልና ለተቅማጥ በሽታ እንደሚዳርገን የሚናገሩት የህክምና ባለሙያው፣ በንፁህ የመጠጥ ውሃ እጦት ሳቢያ የሚከሰተው የተቅማጥ በሽታ በህፃናት ላይ ጐልቶ የሚታይ መሆኑንም ጠቁመዋል፡፡ የተቅማጥ በሽታ በወቅቱ ህክምና ካላገኘና በተቅማጥ መልክ የሚወጣውን የሰውነታችንን ፈሳሽ ሊተካ የሚችል ንጥረ ነገር ካላገኘ፣ታማሚውን ለህልፈት የሚዳርግ በሽታ መሆኑን የሚናገሩት ዶ/ር ታደሰ፣ እንዲህ እንደአሁኑ የክረምት ወቅት በሚሆንበት ጊዜ ውሃ በተለያየ መንገድ ሊበከል ስለሚችል፣ በተቻለ መጠን በቤት ውስጥ በማጣራት፣ በማፍላትና በማቀዝቀዝ እንዲሁም የውሃ ማከሚያ መድሃኒቶችን በመጨመር መጠቀሙ አማራጭ የሌለው መፍትሔ ነው ሲሉም ያክላሉ፡፡
በክረምት ወራት የሚከሰቱ የጤና ችግሮች በአብዛኛው ከውሃ ጋር ተያይዞ የሚከሰቱ ናቸው ያሉት ዶ/ር ታደሰ፣ በአገራችን በየአመቱ ከግማሽ ሚሊዮን በላይ ህዝብ በንፁህ መጠጥ ውሃ እጦት ሳቢያ በሚከሰቱ የጤና ችግሮች ለህልፈት እንደሚዳረግም ጠቁመዋል፡፡ ለመጠጥነት የሚውለውን ውሃ በማጣራት፣ በማፍላትና፣ በማከም በዚህ ሳቢያ የሚከሰተውን የጤና ችግርና ሞት ማስቀረት እንደሚቻልም ገልፀዋል፡፡ በቀላሉ ልንከላከለውና ልናስወግደው በምንችለው ችግር ሳቢያ፣ ለህመምና ለሞት ከመዳረግ መጠንቀቁ ከሁላችንም የሚጠበቅ ተግባር ነው ሲሉ የጤና ባለሙያው ያሳስባሉ፡፡

እንዴት ሰነበታችሁሳ!
ስሙኝማ…መቼም ጉዳችን አያልቅ! ብሎ፣ ብሎ የኬት መውለድና አለመውለድ ‘ጉዳያችን’ ሆኖ ይረፍ! እንደው አሰሳቸውንም፣ ገሰሳቸውንም ስንሰበስብ እያዩ… “እናንተ ብሎ ባለድሪምላይነር…” ቢሉን ምን ይገርማል! ለሶፍትዌር ባለሙያዎቻችን ሀሳብ አለን…ከመከረኛው ኢንተርኔት ላይ ለእኛ የሚሆነውና የማይሆነውን እየለየ ‘ፊልተር’ የሚያደርግ ሶፍትዌር ይሥሩልንማ!
ስሙኝማ…እንግዲህ ጨዋታም አይደል…ይሄኔ እኮ ጎረቤታችን ስትሰቃይ ከርማ የወለደችን ሴት አይደለም “እንኳን ማርያም ማረችሽ!” ልንላት…አለ አይደል… “አንድ ለራስ እንኳን በቀን ሁለቴ መመገብ አስቸጋሪ በሆነበት ጊዜ የምትወልደው… ሙጃ ልታበላው ነው!” ምናምን የምንል እንኖራለን። እናላችሁ… “ገንፎ ብሉ…” ባልተባልንበት… “እልል በሉ፣ ኬት ወንድ ልጅ ከእነቃጭሉ ዱብ አደረገች…” አይነት ነገር አሪፍ አይደለም፡፡
ስሙኝማ…የድሪምላይነሩን ነገር ተከትሎ ኢንተርኔት ላይ እየተሰጡ ያሉ አስተያያቶች…አለ አይደል…ዓለም አሁንም እንዴት ‘እንደሚተረጉመን’ አሪፍ ማሳያዎች ናቸው፡፡ “አንዳንድ የአዲስ አበባ ነዋሪዎች…” የሚሉት አዲስ አበባ ብቻ እንደሚቀር ልብ ይባልማ! በየስፖርቱም፣ በየምናምኑም “ዓለም በጉጉት የሚጠብቀው…” ምናምን የምንለው ሁሉ ‘ሳይንስ ፊክሺን’ እንደሆነ ልብ ይባልልንማ! ቂ…ቂ…ቂ… (በተለይ…ግርም የምትለኝ ነገር ምን መሰላችሁ…የሆነ እኛን የሚመለከት ነገር በሆነ የኤፍ.ኤም. ፕሮግራም ላይ ይጠቀስና ምን ይከተላል መሰላችሁ…“ዓለምን እያነጋገረ ያለ ጉዳይ…” ይባላል። ዓለምማ አይደለም ‘ራዲዮናችን’… የኢትዮዽያ ድሪምላይነር አውሮፕላን… ምናምን ሲባል ምን ይል መሰላችሁ… አንዱ ‘ፈረንጅ’ በመከረኛው ፌስቡክ ላይ እንደለጠፈው… “Dreamliner! Ethiopia! You must be kidding me!” ይላል፡፡ የእኛ ነገር እንዲሁ ነው፡፡
እኔ የምለው…እንግዲህ ጨዋታን ጨዋታ ያነሳው የለ…ዘንድሮ የ‘መሳም’ና የ‘ማቀፍ’ ትርጉሞች እየተለዩላችሁ ነው፡፡ እናማ…በአደባባይ ‘መሳም’… ‘መታቀፍ’…ፍቅር ላይሆን ይችላል፡፡
የምር…ግራ የሚያጋባ ነገር ነው፡፡ ይቺን አገር የሚያሾሯት ነገሮች “አላዩንም፣ አልሰሙንም…” ተብለው የሚሠሩ ነገሮች መአት ናቸው፡፡ እናማ…በአደባባይ “ተሳምኩ” ተብሎ ከመጋረጃ ጀርባ ‘መነከስ’ አለላችሁ!
አንድ የንግድ ሽርክና ተቋቁሞ ተቃቅፈው ከተለያዩ፣ ሻምፓኝ ከተቃመሱ በኋላ… በአምስተኛ ወሩ ከአምስቱ ሸሪኮች ሦስቱ የ“አላዩንም፣ አልሰሙንም…” የመጋረጃ ጀርባ ‘ግዝገዛ’ ይጀምራሉ። እናማ… ደበቅ ይሉላችሁና ሁለቱን ፈንግለው እንዴት ድርጅቱን እንደሚጠቀልሉ ይመክራሉ፡፡ ግን ምን መሰላችሁ…ቆይቶም ቢሆን ‘ነቄ’ መባሉ አይቀርም፡፡
እናማ ምን መሰላችሁ…ዘንድሮ ብዙ ነገራችን በአደባባይ ‘ጉንጭ ላይ’…ከመጋረጃ በስተኋላ ‘ጀርባ ላይ’ ሆኗል፡፡ የምር ቀሺም ነው…አሀ ልክ ነዋ! በኤድዋርድ ስኖውደን ዘመን “አላዩንም፣ አልሰሙንም…” ብሎ ነገር ቀሺም ነው፡፡
እናላችሁ…ሙሉ ኮሚቴው፣ ሙሉ ሥራ አስፈጻሚ…ምናምን ሳያውቃቸው በ“አላዩንም፣ አልሰሙንም…” የሚተላለፉ ውሳኔዎች መአት ናቸው፡፡ ማለት…በ“አላዩንም፣ አልሰሙንም…” የ‘አባባ ገፋ፣ ገፋ’…‘ታክቲክና ስትራቴጂዎች’ የሚተላለፉ፡፡
እኔ የምለው…የ‘አባባ ገፋ፣ ገፋ’ ነገር ካነሳን አይቀር… እንግዲህ ጨዋታን ጨዋታ ያነሳው የለ…ይቺን በከተማችን የሆነ ቦታ የተደረገች እውነተኛ ነገር ስሙኝማ፡፡ እናላችሁ…ባልና ሚስቱ የአራት ዓመት ልጅ አላቸው፡፡ ባል ደግሞ ሥራ ነው የሚውለው። ለካስ ሰውየው ሥራ ሲሄድ አንድ መንደር ውስጥ የሚታወቁና ራሳቸውን ‘ሪቻርጅ’ በማድረግ ተወዳዳሪ የሌላቸው ሰው ቤቱ ብቅ ይላሉ፡፡ እናማ… ልጁ “ህጻን ነው፣ አያየንም፣ አይሰማንም…” ብለው እሳቸውና እሜቲት ሚስት ‘እነሆ በረከት’ ምናምን ይባባሉላችኋል፡፡
አንድ ቀን ታዲያ “አያየንም፣ አይሰማንም…” የተባለው ልጅ እየተኮላተፈ ለአባቱ የሰውየውን ስም እየጠቀሰ “አባዬ፣ አንተ ሥራ ስትሄድ አባባ…..ቤታችን ይመጣሉ” ይላል፡፡ አባትየውም ሰውየው መጥተው ምን እንደሚሠሩ ይጠይቀዋል፡፡ ልጁ ምን አለ መሰላችሁ…“ከእማዬ ጋር ገፋ…ገፋ…ገፋ….ያደርጋሉ፣” ሲል ይመልሳል፡፡ የእንቅስቃሴውንም አይነት ለአባቱ በሚችለው መልኩ ያሳያል፡፡
እናላችሁ… ወሬው መንደር ውስጥ ተዛመተና ሠፈርተኛው መካካል የሰውየው መጠሪያ ማን ሆነ መሰላችሁ…“አባባ ገፋ፣ ገፋ…” አሪፍ አይደል!
እናማ… “እነሱ አያዩም፣ አይሰሙም…” እየተባለ የሚደረገው ‘ገፋ፣ ገፋ’ ሁሉ አንዳችን ባናይ ሌላችን እንደምናይ ይታወቅልንማ!
የባልና ሚስት ነገር ካነሳን ይቺን ስሙኝማ…ባል ሆዬ ሚስቱ በሆነ ባልሆነው እየጨቀጨቀችው ለካስ ነገረ ሥራዋ ‘አፍንጫው ጫፍ’ ደርሶበታል፡፡ ታዲያላችሁ…አንድ ቀን እሷ ለቁርስ እንቁላል እየጠበሰች እያለ ማብሰያ ቤት ዘው ብሎ ይገባና ጮክ ብሎ ትዕዛዞች መስጠት ይጀምራል፡፡ “ተጠንቀቂ… ተጠንቀቂ! ትንሽ ቅቤ ጨምሪበት! ኧረ በእግዜሐር! ይሄን ያህል እንቁላል ለምን ጨመርሽ! ያንን ያህል ቅቤ ከየት እናመጣለን! ይጣበቅብሻል ነው እኮ የምልሽ! ተጠንቀቂ… ተጠንቀቂ! ተጠንቀቂ እያልኩሽ እኮ ነው! ምግብ ስታበስይ እኔን አታዳምጪኝም! ሁልጊዜም አታዳምጪኝም! እንቁላሉን ገልበጥ፣ ገልበጥ አድርጊው እንጂ! አንቺ ሴትዮ ነካ ያደርግሻል እንዴ! ያምሻል! ደግሞ ጨው አታብዢ፡፡ ሁልጊዜ ነው እንቁላል ስትጠብሺ ጨው የምትሞጅሪው! ጨው ጨምሪ! ጨው!”
ይሄን ጊዜ ሚስት ብው ትላለች፡፡ “አንተ ሰውዬ ያምሀል እንዴ! እኔ እንቁላል መጥበስ ያቅተኛል!” ብላ ትጮህበታለች፡፡
ባል ሆዬ ምን አለ መሰላችሁ…“መኪና ስነዳ አጠገቤ ሆነሽ ስትጨቀጭቂኝ የሚሰማኝን ስሜት እንድታውቂው ነው!” አለና አረፈው፡፡
እናማ…በየመሥሪያ ቤቱ እነኚህ የፈረደባቸው ‘ዓላማና’…. ‘ግብ’ ምናምን የሚሉ ነገሮች ግድግዳ ሙሉ ተጽፈው ታያላችሁ፡፡ ታዲያላችሁ…ሁሉም ላይ ደግሞ ‘ግልጽነት’ የምትለዋ ነገር አትጠፋም፡፡ ያው እኛም እያየን “ድንቄም ግልጽነት!” እንላለን፡፡ የ“አባባ ገፋ፣ ገፋ…” ዘመን ነዋ!
እዚህ አገር “አያዩንም፣ አይሰሙንም…” ሳይባል የሚሠራ ነገር ምን መሰላችሁ…መንገድ ላይ ፊኛ ማቃለል! የምር…አሳፋሪ ደረጃ ላይ ደርሷል፡፡ አሀ…ጥግ መፈለግ፣ ከግንብ ጀርባ መዞር ምናምን ቀረ እኮ! (አንዳንዴም እነኚህ ነገሮች ከመረሳታቸው የተነሳ… “ጎጂ ባህል…” ምናምን የተባሉ አይመስላችሁም!) በአደባባይ መጸዳዳት ትክክል አለመሆኑን ለልጆቹ ማስተማር የሚገባው ‘ሱፍ በከረባት ግጥም’ ያደረገው ሰው በጠራራ ጸሀይ ትራፊክ መብራት ላይ ዚፕ ሲፈታ ታገኙታላችሁ፡፡ እናላችሁ… አስቸጋሪ ሁኔታዎች እያየን ነው፡፡ አንዳንዴ ምን ይመስለኛል መሰላችሁ…ከተማዋ በሙሉ ሳንቲም ሳይከፈልባት እንትን መባያ የሆነች ይመስለኛል፡፡
እናላችሁ…በፊት ለፊት ግጥም አድርገን ከሳምን በኋላ ዘወር ሲልሉን ምላሳችንን የምናወጣ አይነት ሰዎች እየበዛን ስንሄድ አሪፍ አይደለም፡፡ እናማ…እንዲህ፣ እንዲህ ሆነን እንዴት መግባባት እንደምንችል…አስቸጋሪ ነው፡፡
ስሙኝማ…የመስማት ነገር ካነሳን አይቀር…ይቺን ስሙኝማ… ሰውየው ምን አለ መሰላችሁ…“ሽማግሌዎቹ ምን ጊዜም ሰርግ ላይ ሲያገኙኝ አጠገቤ ሆነው ጎኔን ነካ ያደርጉና ‘ቀጥለህ አንተ ነህ’ እያሉ ይጨቀጭቁኛል፣” ይላል፡፡
እሱ ምን እንደሚያደርግ ሲጠየቅ ምን አለ መሰላችሁ…“እኔ ደግሞ ቀብር ላይ አጠገባቸው እሆንና ጎናቸውን ነካ እያደረግሁ ‘ቀጥሎ እርሶ ነዎት’ እላቸዋለሁ፡፡”
እናማ…“አያዩንም፣ አይሰሙንም” እየተባለ የሚደረጉ ‘አባባ ገፋ፣ ገፋ…’ ነገሮችን የሚያስቀር ተአምር አንድዬ ይላክልንማ!
ደህና ሰንብቱልኝማ!

ፕሬዝዳንት የሚሆነው ግለሰብ የሕዝብ ተወካዮች ም/ቤት አባል ብቻ ስለመሆኑ ወይም ማንኛውም ኢትዮጵያዊ ዕጩ ሆኖ መቅረብ የሚችል ስለመሆኑ ግልጽ ባለ ሁኔታ የተደነገገ አንቀጽ በሕገ መንግስቱ ውስጥ አይገኝም፡፡ ይሁን እንጂ፣ አንቀጽ 70 ንዑስ አንቀጽ 3 እንዲህ ይላል “የምክር ቤት አባል ፕሬዝዳንት ሆኖ ከተመረጠ የተወከለበትን ምክር ቤት ወንበር ይለቃል” ይላል፡፡ ይህ ጥቅል አገላለጽ በውስጡ በርካታ ጉዳዮችን የያዘ ይመስለኛል፡፡

 ሰሞኑን በመዲናችን እየተናፈሱ ካሉት የወሬ ቱማታዎች አንዱ፣ በመጪው መስከረም ወር 2006 ዓ.ም የኢትዮጵያ ፕሬዝዳንት ሆኖ የሚመረጠው ሰው ማን እንደሆነ የመተንበይ ጉዳይ ነበር፡፡ በወሬው ሂደት በፕሬዝዳንትነት ዕጩ ሆነው ይቀርባሉ ከተባሉት ግለሰቦች አንዱ እውቁ አትሌት ኃይሌ ገ/ስላሴ እንደሆነም ተደጋግሞ ሲጠቀስ ሰምተናል፡፡ 

ታዋቂው አትሌት ኃይሌ ገ/ስላሴም ይህንኑ ጉዳይ አስመልክቶ በአዲስ አድማስ ጋዜጣ የሐምሌ 13 ቀን 2005 ዓ.ም እትም ላይ ቃለ ምልልስ አድርጓል፡፡ አትሌት ኃይሌ “በመጪው ምርጫ ፓርላማ እገባለሁ፤ ግን ወዲያው ፕሬዝዳንት አልሆንም” በሚል የሰጠውን ቃለ ምልልስ ካነበብኩ በኋላ እነሆ ይህቺን ጽሁፍ ለማዘጋጀት ተነሳሁ፡፡
በዚህ መጣጥፍ በሦስት ጉዳዮች ላይ ትኩረት ማድረግን መረጥኩ፡፡ አንደኛ፤ ከሀገሪቱ ሕገ-መንግስት እና ከሁለቱ ምክር ቤቶች (ከሕዝብ ተወካዮች ም/ቤት እና ከፌዴሬሽን ም/ቤት) የጋራ ስብሰባ መተዳደሪያ ደንብ አኳያ የፕሬዝዳንት አመራረጥን በተመለከተ የፈጻጸም ሂደቱን መቃኘት፣ ሁለተኛ፤ አትሌት ኃይሌ በቃለ ምልልሱ ባነሳቸው አንዳንድ ሃሳቦች ዙሪያ አስተያየት መስጠት እና ሦስተኛ፤ የሀገሪቱ 3ኛ ፕሬዝዳንት ማን ቢሆኑ ይሻላል? በሚለው ላይ የግል እይታዬን ማቅረብ ይሆናል፡፡
የፕሬዝዳንት አመራረጥ፣
ብዙ ሰዎች የሀገሪቱ ፕሬዝዳንት የሚሆነው ሰው በግሉ ተወዳድሮ በማሸነፍ የፓርላማ አባል የሆነ ግለሰብ ብቻ እንደሆነ ሲናገሩ ይደመጣል፡፡ በዚህ ረገድ ያለውን ብዥታ ለማጥራትና ትክክለኛውን ግንዛቤ ለመያዝ የህገ መንግስቱን ድንጋጌ መመልከቱ ጠቃሚ ይመስለኛል፡፡ በህገ መንግስቱ አንቀጽ 70 ንዑስ አንቀጽ 1 መሰረት ፕሬዝዳንት የሚሆንን ሰው ዕጩ አድርጎ የማቅረብ ስልጣን የህዝብ ተወካዮች ም/ቤት ነው፡፡ ይሁን እንጂ፣ ይህ ዕጩ ፕሬዝዳንት የሚሾመው በሕዝብ ተወካዮች ም/ቤት እና በፌዴሬሽን ም/ቤት የጋራ ስብሰባ በተገኙ አባላት በሁለት ሦስተኛ (2/3ኛ) ድምፅ ድጋፍ ያገኘ እንደሆነም፣ በአንቀጽ 70 ንዑስ አንቀጽ 2 ላይ ተደንግጓል፡፡ ፕሬዝዳንት የሚሆነው ግለሰብ የሕዝብ ተወካዮች ም/ቤት አባል ብቻ ስለመሆኑ ወይም ማንኛውም ኢትዮጵያዊ ዕጩ ሆኖ መቅረብ የሚችል ስለመሆኑ ግልጽ ባለ ሁኔታ የተደነገገ አንቀጽ በሕገ መንግስቱ ውስጥ አይገኝም፡፡ ይሁን እንጂ፣ አንቀጽ 70 ንዑስ አንቀጽ 3 እንዲህ ይላል “የምክር ቤት አባል ፕሬዝዳንት ሆኖ ከተመረጠ የተወከለበትን ምክር ቤት ወንበር ይለቃል” ይላል፡፡ ይህ ጥቅል አገላለጽ በውስጡ በርካታ ጉዳዮችን የያዘ ይመስለኛል። እኔ እንደገባኝ ከሆነ፣ የዚህ አንቀጽ መንፈስ ማንኛውም ኢትዮጵያዊ ለፕሬዝዳንትነት እጩ ሆኖ መቅረብ የሚችል መሆኑን፤ ይሁን እንጂ እጩው የሕዝብ ተወካዮች ም/ቤት አባል ከሆነ (የምክር ቤት አባልም ፕሬዝዳንትም መሆን ስለማይኖርበት) መቀመጫውን እንደሚለቅ ያስገነዝባል፡፡
የዚህን አንቀጽ ትርጉም ሰፋ አድርገው የሚያዩ አንዳንድ ሰዎች “የተወከለበትን ምክር ቤት ወንበር ይለቃል” ማለት የፓርቲ አባል ከሆነ ‘የፓርቲ መታወቂያውን ይመልሳል’ ማለት እንደሆነ አድርገው ሲናገሩም የሰማሁበት አጋጣሚ አለ፡፡ በኔ እምነት ይህ አተረጓጎም ግን ትክክል አይመስለኝም፡፡ ያ ቢሆን ኖሮ የመጀመሪያው የኢፌዴሪ ፕሬዝዳንት የነበሩት ዶ/ር ነጋሦ ጊዳዳ፤ እስከ ስልጣን ዘመናቸው ማብቂያ ድረስ የኦህዴድ አባል ብቻ ሳይሆን ከፍተኛ አመራርም ሆነው አይዘልቁም ነበር የሚል መከራከሪያ ማቅረብ የሚቻል መስለኛል፡፡ ከላይ የጠቀስኩት የሕገ መንግስቱ ድጋጌ እንተጠበቀ ሆኖ፤ በሕዝብ ተወካዮች ም/ቤት እና በፌዴሬሽን ም/ቤት የጋራ የአሰራርና የስብሰባ ሥነ-ስርዓት ደንብ ቁጥር 1/2000 ላይ፤ ስለ እጩ ፕሬዝዳንት አቀራረብ፣ አንድ እጩ ፕሬዝዳንት ማሟላት ስለሚገባው መስፈርት፣ ስለ ሌሎችም ጉዳዮችና ዝርዝር የአፈጻጸም ሂደቶች የተብራራበት ሁኔታ አለ፡፡በዚሁ ደንብ አንቀጽ 5 ንዑስ አንቀጽ 3 መሰረት፤በዕጩ ፕሬዝዳንትነት የሚቀርብ ሰው አራት መስፈርቶችን ማሟላት እንዳለበት ተደንግጓል። ይኸውም፤ (1) ለሕገ መንግስቱ ታማኝ የሆነ፣ (2) ሀገሪቱን በርዕሰ ብሔርነት ለመምራት የሚያስችል ብቃትና ሥነ-ምግባር ያለው፣ (3) ዕድሜው 21 ዓመት እና ከዚያ በላይ የሆነ እና (4) ኢትዮጵያዊ ዜጋ የሆነ፣ የሚሉ ናቸው፡፡ ከዚህ በተጨማሪ “ለፕሬዝዳንትነት እጩ ሆኖ የሚቀርብ ማንኛውም ሰው ከማንኛውም የፖለቲካ ድርጅት ወገንተኛነት ነፃ ሆኖ ለማገልገል ፈቃደኛ መሆን አለበት” የሚል ድንጋጌ በዚሁ ደንብ በአንቀጽ 5 ንዑስ አንቀጽ 4 ላይ ተደንግጓል፡፡
አንድ ሰው ለሁለቱ ምክር ቤቶች የጋራ ስብሰባ እጩ ፕሬዝዳንት ሆኖ ለመቅረብ ደግሞ በቅድሚያ በሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት ስብሰባ በአብላጫ ድምፅ እጩነቱ ተቀባይነት ማግኘትና መጽደቅ እንደሚኖርበትና የዚህ አፈጻጸም ሂደትም በጋራ ደንቡ በአንቀጽ 5 ንዑስ አንቀጽ 1 እና 2 ላይ በዝርዝር ተብራርቷል፡፡
የአትሌት ኃይሌ ቃለ ምልልስ፣
አትሌት ኃይሌ ገ/ስላሴ ከላይ በዝርዝር የጠቀስኳቸውን የሕገ መንግስት እና የሁለቱ ም/ቤቶች የጋራ ስብሰባ መተዳደሪያ ደንብ የፕሬዝዳንት አመራረጥ ድንጋጌዎች ይወቃቸውም አይወቃቸው በመጪው ሀገራዊ ምርጫ ተወዳድሮ በማሸነፍ የሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት አባል ለመሆን እና ከዚያም የሀገሪቱ ርዕሰ ብሔር ለመሆን መነሳቱ መልካም ነገር ይመስለኛል፡፡ ባደጉትና በሰለጠኑት ሀገሮች የጎላ የፖለቲካ ተሳትፎ የሚያደርጉት ምሁራንና ባለሀብቶች እንደሆኑ ይነገራል፡፡ የሀገራችን ምሁራን፣ ታዋቂ ግለሰቦችና ባለሀብቶች በስልጣን ላይ ያለውን ገዢ ፓርቲ ፖሊሲዎችና አፈጻጸም በሩቁ ሆነው ከመተቸትና ከማማረር አልፈው ወደ ፖለቲካው መድረክ ብቅ ሲሉ ብዙም አይታይም፡፡ እናም በዚህ ረገድ አትሌት ኃይሌ ያሳየው ተነሳሽነት የሚያስመሰግነው እንደሆነ እገነዘባለሁ፡፡
ይሁን እንጂ፣ አትሌት ኃይሌ ወደ ፖለቲካው መድረክ “ዘው” ብሎ ከመግባቱ በፊት በጥልቀት ሊያያቸውና ሊመረምራቸው የሚገቡ ጉዳዮች ያሉ መሆኑን በዚህ ጽሁፍ መግቢያ ላይ በጠቀስኩት አዲስ አድማስ ጋዜጣ ላይ ከሰጠው ቃለ ምልልስ ለመገንዘብ ችያለሁ፡፡ ለምሣሌ፤ “ፕሬዝዳንት ብትሆን ምን ምን ሥራዎችን እንደምታከናውን ግለጽልኝ” ተብሎ ለቀረበለት ጥያቄ “በስራ አጥነት፣ በመልካም አስተዳደር፣ በኤክስፖርት ላይ ብዙ መስራት ይቻላል…” የሚል መልስ ሰጥቷል፡፡
ይህንን የኃይሌን መልስ ሳነብ፣ አትሌት ኃይሌ ከተራ ሀገር ወዳድነት እና ከሥራ ተነሳሽነት ውጪ “ፖለቲከኛ” የሚያደርገው አቅም የገነባ አለመሆኑን ነው የተረዳሁት፡፡ የፕሬዝዳንቱ የስራ ድርሻ ምን ምን እንደሆነ እንኳ ሕገ መንግስቱን አንብቦ በቅጡ የተገነዘበ አልመሰለኝም፡፡ እንኳን የጠለቀ ግንዛቤ ሳይዙ የመጠቀ ግንዛቤ ተይዞም የኢትዮጵያ ፖለቲካ ዳር ላይ ሆነው እንደሚያዩት ቀላል አደለም፡፡ ሁላችንም እንደምናውቀው በእኛ ሀገር የፕሬዝዳንቱ ስልጣን ውሱን (በእንግሊዝኛው አገላለጽ Ceremonial) ነው፡፡ በሕገ መንግስቱ በተደነገገው መሰረት የፕሬዝዳንቱ የስራ ድርሻ በአጭሩ “በየዓመቱ የሁለቱን ም/ቤቶች የጋራ ስብሰባ በንግግር መክፈት፣ ጠቅላይ ሚኒስትሩ ሲያቀርቡ አምባሳደሮችን መሾም፣ ፓርላማ ያጸደቃቸውን ሕጎች መፈረምና በነጋሪት ጋዜጣ ማወጅ፣ ኒሻንና ሽልማት መስጠት፣ ይቅርታ ማድረግ፣…ወዘተ.” የሚሉ ናቸው፡፡ በሕገ መንግስቱ ከተሰጠው ስልጣን ውጪ መስራት እንደማይቻልም ይታወቃል፡፡
ይሁን እንጂ፣ አትሌት ኃይሌ ይህንን ባለመገንዘብ ይመስለኛል “ሥራ አጥነትን፣ መልካም አስተዳደርን፣ ጠቃሚ ያልሆኑ ባህሎችን፣ ሰርግን፣… ወዘተ.” የመሳሰሉትን በተመለከተ እሰራለሁ የሚል መልስ በቃለ ምልልሱ ያነሳው፡፡ ልክ በአትሌቲክሱ በማራቶን ለመወዳደር የተመዘገበ፣ በመቶ ሜትር ርቀት መወዳደር እንደማይችለው ሁሉ፣ፕሬዝዳንቱ የጠቅላይ ሚኒስትሩን የሥራ ድርሻ ሊሰራ እንደማይችል ወንድሜ ኃይሌ ልብ አላለውም፡፡
እዚህ ላይ አንድ ነገር ለማለት ወደድሁ፡፡ አትሌት ኃይሌ፣ በአትሌቲክሱ መስክ የተዋጣለት ሥራ በመስራት ስኬታማ ሊሆን የቻለው በመስኩ የጠለቀ እውቀትና ግንዛቤ ያለው አሰልጣኝና ማናጀር በሚሰጠው ምክርና አቅጣጫ በመጓዙ ይመስለኛል። ስለሆነም፤ በፖለቲካውም መስክ የተሳካ ውጤት ላይ ለመድረስ በቂ ግንዛቤና ልምድ ያለው አማካሪ ቢኖረው መልካም ነው፡፡ በዚህ ረገድ እኔን ጨምሮ የቀድሞ የተቃዋሚ ወይም የኢህአዴግ አባል የነበርን “የፖለቲካ ጡረተኞች” ስላለን የአማካሪ ችግር የሚኖር አይመስለኝም፡፡ ባይሆን ከእጅህ ፈታ ማለት ነው - ወዳጄ ኃይሌ! (አጋጣሚውን በመጠቀም አዲስ አድማስ ያላወቀው ማስታወቂያ መስራቴ ነው)
ማን ፕሬዝዳንት ይሁን?
ባለፉት አስራ ስምንት ዓመታት ሁለት ፕሬዝዳንቶች በርዕሰ ብሔርነት ተሹመዋል። አሁን በስራ ላይ ያሉት ፕሬዝዳንት ግርማ ወ/ጊዮርጊስ የስልጣን ዘመን በመጪው መስከረም ወር 2006 ዓ.ም እንደሚጠናቀቅና አዲስ ፕሬዝዳንት እንደሚመረጥ ይጠበቃል፡፡ እጩ ፕሬዝዳንቱን መርጦ በማቅረብ ረገድ ደግሞ በሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት አብላጫ መቀመጫ ያለው መሪው ፓርቲ ኢህአዴግ ትልቁን ሚና እንደሚጫወትም ይታመናል፡፡ በመስፈርቱ መሰረት ኢህአዴግ ይህንን “እድል” ለማን እንደሚሰጥ ምንም ዓይነት ፍንጭ አልሰማሁም፡፡ ግን ለማን ቢሰጥ ይሻላል? ከፆታ አኳያ ለወንዶች ወይስ ለሴቶች? ከዕድሜ አኳያ ለወጣት፣ ለጎልማሳ ወይስ ለአረጋዊ? ከሃይማኖት አኳያ ለኦርቶዶክስ እምነት ተከታይ፣ ለሙስሊም፣ ለካቶሊክ፣ ለፕሮቴስታንት ወይስ ለሌላ? ከብሔር ብሔረሰቦች አኳያ ለሶማሌ፣ ለአፋር፣ ለመዠንገር፣ ለሀዲያ፣ ለከንባታ፣ ለኩናማ፣ ለኤሮጵ፣ ለኛጋቶም፣ ለሙርሲ፣ ለሐመር፣…ወይስ? ኢህአዴግ ካለፉት ሁለት የእጩ ፕሬዝዳንት አቀራረቦች ሂደት የተገኙ ተሞክሮዎችን በማየትና ከላይ የጠቃቀስኳቸውን የፆታ፣ የዕድሜ፣ የሃይማኖትና የብሔር ብሔረሰቦች ስብጥር ከግንዘቤ በማስገባት፣ በአንፃራዊነት የኢትዮጵያን ሕዝቦች ሊወክል የሚችል እጩ ቢያቀርብ የተሻለ እንደሚሆን አስባለሁ፡፡ በተለይ ደግሞ ከሀገሪቱ ዜጎች ከግማሽ በላይ ለሚሆኑት ለሴቶች እድሉ ቢሰጥ የተሻለና አስፈላጊም ነው የሚል እምነት አለኝ፡፡ በዚህ ረገድ ይህንን ኃላፊነት ሊሸከሙ የሚችሉ እውቀትም፣ ልምድም ሆነ ችሎታ ያላቸው በርካታ ሴቶች እንዳሉ ቅንጣት ታህል ጥርጣሬ የለኝም፡፡ ከታሪክም አኳያ እንኳን አሁንና በጥንታዊት ኢትዮጵያ እነ ንግስት ሳባ፣ ንግስት እሌኒ፣ ንግስት ሀዲያ፣ ዮዲት ጉዲት (ባኑኤል ሃይሙያ?)፣ ዘውዲቱ እና ጣይቱ የነበራቸውን ሚና ማስታወስ መልካም ነው፡፡

ባሳለፍነው ሳምንት የሻቃ ሀይሌ ገ/ስላሴን ፕሬዚዳንት የመሆን ፍላጐትና ያገኘውን ትኩረት በሚመለከት ከአትሌቱ ጋር ቆይታ ማድረጋችን ይታወሳል፡፡ ይሁን እንጂ በተፈጠረ ስህተት ቃለ-ምልልሱ ሙሉ ለሙሉ አልቀረበም፡፡ ለተፈጠረው ስህተት አንባቢያንን ይቅርታ እየጠየቅን ሳምንት የቀረውን ቀጣይ ክፍል እንደሚከተለው አቅርበነዋል፡፡

ሀይሌ አለም አቀፍ ሰው ነው ከፍተኛ እውቅናም አለው ነገር ግን አሁን ሩጫ የሚያቆምበት ዘመን ስለሆነ ላለመረሳት ነው ወደ ፖለቲካው ለመግባት የሰበው ይባላል እውነት ነው?
አቤት አቤት! (በግርምት ጭንቀላቱን እያወዛወዘ) አንድ ነገር ልንገርሽ እኔ እንዳልረሳና ዘላለም እየታወስኩ እንድኖር ከፈለግኩኝ ኢንተርናሽናል ኦሎምፒክ ኮሚቴ ውስጥ ተወዳድሬ መግባት እችላለሁ፡፡ ጓደኛዬ ፖልቴርጋት አሁን እዚያ ሊገባ ነው፡፡ ለዚህ ጥያቄ ከዚህ በላይ ማብራሪያ መስጠት አልፈልግም በቂ ነው፡፡ በአለም አቀፍ ደረጃ እየተከፈለኝ እዚያ መስራት እችል ነበር በቃ ይሄው ነው፡፡
ቀደም ሲል ልጆቼ ሲቪክ ስለሚማሩ ፕሬዚዳንትና ጠቅላይ ሚኒስትር እንዴት እንደሚመረጥ ያውቃሉ ብለሀል ይሁን እንጂ ሃይሌ ልጆቹ አማርኛ መናገር በማይችሉበት ሁኔታ እንዴት አገር ልምራ ይላል የሚሉ አሉ ምላሽህ ምንድነው?
እንዴት ያለ ነገር ነው በናትሽ እንደው በአሉ አሉ ወሬ ስንቱ ገደል ገባ መሰለሽ፡፡

በነገራችን ላይ የኔ ልጆች ይህንን ነገር አለ የተባለው ሰው ጋር ልካተገናኘን ሞተን እንገናኛለን አሉ፡፡ “እሱ እና እኛ ቁጭ ብለን የትኛችን አማርኛ እንደምንችል እንተያይ” ብለው ነበር፡፡ አንድ መጽሔት ላይ ነው ይህ የተፃፈው፡፡ እና እኔ እንዴት እንዳስቆምኳቸው ታውቂያለሽ ይሄ እኮ የቀልድ መጽሔት ነው በቃ ጆክ ነው ብዬ ነው ያሳመንኳቸው፡፡ በነገራችን ላይ በእኔ እምነት አማርኛ ማወቅና አለማወቅ የኢትዮጵያዊነት መገለጫው አይደለም፡፡ እንግሊዝኛ ማወቅም ምሁርነት አይደለም፡፡ እኔ በልጆቼ ከምረካባቸው ነገር አንዱ አገራቸውን መውደዳቸው ነው፡፡ ሁለቱ ትልልቆቹ የ15 እና የ13 ዓመት ናቸው፡፡ (ቢሮው ግድግዳ ላይ ወደተሰቀለው የልጆቹ ፎቶ እያመለከተ) አሁን አንድ ትምህርት ስላላቸው አሜሪካ ነው ያሉት፡፡ አሁን ደውዬ ባሰማሽ “ወደ ኢትዮትያ የምንመለስበት ጊዜ አይደርስም እንዴ” ነው የሚሉት ትላንትና ማታ ለ30 ደቂቃ ነው ያዋራኋቸው ከሄዱ ገና ሁለት ሳምንታቸው ነው፡፡ ይታይሽ እና አንዳንድ ጊዜ መፃፍ ቻልን መድረክ አገኘን ብለው ሃላፊነት የጐደለው ስራ ባይሰሩ ደስ ይለኛል፡፡ የግል አስተያየት በቃ የግል ነው፡፡ ወደ አድማጭና አንባቢ ሲደርስ የሚያመጣውን ችግር መገንዘብ ተገቢ ነው፡፡
ነገሩ የገጠመበት ደግሞ ምን መሰለሽ ሃዋሳ ላይ አንድ ኢንተርቪው ነበረን፡፡ እኔ እየተጠየቅኩ ሳለ በመሃል ሁለቱ ልጆቼ መጡ፡፡ ደንግጠው የሚሉት ሲጠፋባቸው እንግሊዝኛ እየቀላቀሉ ሲያወሩ በቴሌቪዢን ስለታዬ ነው እንዲህ የሚባለው፡፡ ግን ልጆቼ ጥሩ ኢትዮጵያዊያን ናቸው፡፡ ዞሮ ዞሮ ሁሉንም እየዞሩ ማስረዳት አይቻልም የቢግ ብራዘሯ ቤቲ ገና ሁሉንም ዞራ ማስረዳት ስላልቻለች እንደውም ነገሩ ወደ ክስ እየሄደባት ነው ከአዲስ አድማስ ከጋዜጣሽ እንዳነበብኩት በነገራችን ላይ አንድም ዕትም ሳያመልጠኝ እገዛለሁ የማነበው ጋዜጣ ነው አዲስ አድማስ፡፡
ሰው ወደ ሃላፊነት ሲመጣ ነገሮች አልጋ በአልጋ አይሆኑም ፕሬዚዳንት ብትሆን ምን ውጣውረዶች የሚገጥሙህ ይመስልሃል?
እሱማ ቻሌንጅ እንደሚገጥመኝ አውቄ እየተዘጋጀሁ ነው፡፡ አሁንም ወደ ቻሌንጁ እየባሁ ነው፡፡ ለምን እንዴት፣ ገብተህ ምን ትፈጥራለህ፣ እያሉ ቤተሰቦቼና ጓደኞቼ በጥያቄ ሲያጣድፉኝ እኮ ይሄ የቻሌንጅ መጀመሪያ ነው፡፡ ወደ ውድድር ውስጥ ስትገቢ ደግሞ በርካታ ቻሌንጆች አሉ፡፡ እንዲህ ታግሰሽና ተዘጋጅተሽም አለመመረጥ ይመጣል፡፡ ከተመረጥሽ በኋላ ሌላ ከፍተኛ ቻሌንጅ አለ፡፡ እኔ ወደ ፓርላማ ልግባ ወይም ፕሬዚዳንት ልሁን ስል ላገልግል እንጂ ልገለገል አይደለም፡፡ ምንድነው የምታገለግለው ካልሽኝ በርካታ ነገሮች አሉኝ ልሠራቸው የማስባቸው፡፡
ወደዚያ እንድትገባ የሚፋፋህና አንገብጋቢ የምትላቸው ጉዳዮች ወይም ፓርላማ ብገባ እቀርፋቸዋለሁ ፕሬዚዳንት ብሆን እልባት እሰጥባቸዋለሁ የምትላቸው ችግሮች ምንድን ናቸው?
በጣም በርካታ ጉዳዮች አሉ፡፡ ለምሳሌ በኢኮኖሚው ላይ ማድረግ ያለብን ነገሮች አሉ፡፡ በስራ አጥነት ላይ ከፍተኛ ሥራ መሠራት አለበት፣ አሁንም ኢትዮጵያ ውስጥ ያለ የኤክስፖርት ከሶስትና ከአራት ቢሊዮን ዶላር ያልዘለለ ነው፡፡ መልካም አስተዳደር ላይ ሁሌ እናወራለን፡፡ ግን መልካም አስተዳደር በአንድ ምሽት የሚመጣ አይደለም፡፡ ሂደት ነው በዚያ ላይ ትኩረት ሰጥቼ እሰራለሁ፡፡ እኛ ኢትዮጵያ ነን እያሰብን ያለነው መካከለኛ ገቢ ያለን ዜጐች ስለመሆን ነው ይሄ እንዴት ይመጣል እነማን ናቸው መካከለኛ ገቢ ያላቸው አገራት እከሌ እከሌ፣ እኔ ብዙ አገሮችን በመጐብኘት ባገኘሁት ልምድ የእነዛን አገሮች የማደግ ምስጢር በአገራችን ተጨባጭ ሁኔታ ላይ ተመስርተን ተግባራዊ በማድረግ ለውጥ ማምጣት ላይ መስራት ይቻላል፡፡ በአጭሩ ለመናገር ወደ ፓርላማ የምገባው ተሞክሮዬን ለማካፈል ነው፡፡ ልምዴን ሳካፍል ግን በፖለቲካም በይው በማህበራዊም በይው በኢኮኖሚው በሁሉም ረገድ ጠቃሚ ነው የሚል እምነት ስላለኝ ነው፡፡ ለምሳሌ ማህበራዊ ነገሮችን እናውራ ቢባል ጠቃሚ ባህል እንዳለን ሁሉ ጐጂም ባህል ሞልቶናል፡፡
ምሳሌ እየጠቀስክ ብትነግረኝ …
ለምሳሌ ኢትዮጵያ ውስጥ እንነጋገር ከተባለ የኢትዮጵያ የሠርግና የሀዘን ሁኔታ አስቸጋሪ ነው፡፡ ሰርጋችንም ሀዘናችንም ከአንድ ሳምንት በላይ ይወስዳል ሰርግም ሀዘንም አያስፈልግም እያልኩ አይደለም በዓላት አከባበር ላይ ብታይ ጊዜ የሚድል ነገር ነው የምታይው ይህ ሁሉ ካልተስተካከለና ጊዜ አጠቃቀማችን ላይ ( ) ካለመድን ለውጥ ማምጣት አይቻልም በዚህ ላይ እሠራለሁ የሚል እምነት አለኝ፡፡ ለዚህ ደግሞ ራሴ ምሳሌ ሆኜ መገኘት አለብኝ፡፡ ሠርቼ ነው ማሳየት ያለብኝ
ሰርግን በተመለከተ ላነሳኸው አንተ በሠርግ ነው ያባኸው መልስም እንደነበረህ አልጠራጠርም በዚህ እንዴት ሌላውን ማስተማር ትችላለህ?
እኔ ሰርጌ የዛሬ 16 ዓመት ነበር፡፡ ሠርግ ነበር ግን ይህን ያህል ቀን የፈጀ አይደለም አላደረግኩትም፡፡ ከሰርጌ በኋላ በማግስቱ ልምምድ ላይ ነበርኩ፡፡ መልስ ሄደሃል ወይ አዎ ሄጃለሁ፡፡ ነገር ግን ልምምድ ሰርቼ ስጨርስ ነው መልስ የሄድኩት፡፡ ይሄው ነው፡፡ እነዚህ እነዚህ ነገሮች ላይ መስራት አለብን፡፡ ይሄ ያሳስበኛል እሠራበታለሁ፡፡
አንተ በግልህ ይህቺን አገር ፕሬዚዳንት ሆኖ ለመምራት አንድ ሰው ምን ምን ነገሮችን ሊያሟላ ይገባል ትላለህ?
ከበርካታ ነገሮች ውስጥ አንቺ ጣል ጣል ያደረግሽው እውቅና ቢኖር ጥሩ ነው፡፡ ካለኝ እውቅና እና እንደ ኢትዮጵያዊ አትሌቲክስ በውጭው ያሉ የአለም መሪዎችን የማግኘት እድል ገጥሞኛል መሪ ስትሆኚ ደግሞ የዛን ሁለትና ሶስት እጥፍ ነው ስለዚህ እውቅና አንዱ ሊሆን ይችላል ማለቴ እውቅና ካለ ያግዛል ግን ግድ አይደለም በተረፈ ዋናው ግን ልምድ “Experience” የሚባለው ወሳኝ ነው፡፡ ለምሳሌ የአሁኑን ፕሬዚዳንት አቶ ግርማን እያቸው ልምዳቸው የትናየት እንደሆነ፡፡ በተለያየ ዘርፍ የካበተ ልምድ አላቸው፡፡ እንዲህ አይነት ሰው ያስፈልጋል በተረፈ አገሪቱን እና ህዝቧን በደንብ ማወቅ ወሳኝ ነው፡፡ አዲስ አበባ ብቻ አይደለችም ኢትዮጵያ የህዝቡን ስነ - ልቦና የዝቅተኛውን ህብረተሰብ ኑሮ ማወቅ መረዳት ለአንድ መሪ ወሳኝ ነው እነዚህን ማሟላት ያስፈልጋል፡፡ በዋናነነት የምትመሪውን ህዝብ ማወቅ አለብሽ ማወቅ ያለብሽ በከፊል ሳይሆን ሙሉ ለሙሉ ነው፡፡ ለሁሉም አባት ሆኖ ነው መሪ የሚመረጠው አንዱ ሀብታም ነው ሌላው ደሀ ነው ያልተማረነው የተማረነው የሚል የለም፡፡ ሁሉንም እኩል ማየት ይጠበቅበታል፡፡ ይህን ሁሉ የምነግርሽ የእኔ የራሴ የግሌን አስተያየት ነው፡፡
ካነሳሀቸው ሀሳት አንፃር አንተ እነዚህን ጉዳዮች አሟላለሁ ብለህ ታስባለህ በእውቅናስ ብቻ አገር ይመራል የሚል እምነት አለህ?
እሱማ እግር ነቃ ማለት ጭንቅላት ነቃ ማለት አይደለም ነገር ግን የተሻለ የብዙ አገር ልምድ አለኝ ብዬ አስባለሁ፡፡ እውቅና ብቻ ሳይሆን በተዘዋወርኩባቸው በርካታ አገራት የተለያዩ ለአገር የሚበጁ ልምዶችን አካብቻለሁ መስፈርቶቹን ከሞላ ጐደል አሟላለሁ የሚል እምነት አለኝ፡፡
አሁን ስንት አመትህ ነው
አርባ አመት ሞላኝ
እድሜም ለመሪነት ወሳኝ ነው አይደለም እንዴ?
በትክክል ወሳኝ ነው አሁን ስለፕሬዚዳንት “ስላወራን ነገ ዘልዬ ፕሬዚዳንት ልሆን አልችልም፡፡ አሁን ፕሬዚዳንት የተዘጋጀ ይመስለኛል ከመስከረም ጀምሮ በአዲስ ፕሬዚዳንት እንመራለን የሚል እምነት አለኝ፡፡ እኔ ፓርላማ እገባለሁ፡፡ አዲሱ ፕሬዚዳንት ስድስት አመት ይመራሉ እስከዛ እኔ ፓርላማ እቆያለሁ እድሜዬም ያን ጊዜ ይታያል፡፡

በቅርቡ በደሴ ከተገደሉት የሃይማኖት አባት ጋር ተያይዞ መንግስት በተደጋጋሚ መግለጫዎችን እያወጣ ሲሆን ተቃዋሚዎች በበኩላቸው መንግስት ከሃይማኖት ጉዳዮች እጁን እንዲያወጣ እየጠየቁ ነው፡፡ በሃይማኖትና በአክራሪነት እንዲሁም በተቃዋሚዎች አቋም ዙርያ የአዲስ አድማስ ጋዜጠኛ አለማየሁ አንበሴ ከፌዴራል ጉዳዮች ሚኒስቴር ሚኒስትር ዶ/ር ሽፈራው ተክለማርያም ጋር የሚከተለውን ቃለ ምልልስ አድርጓል፡፡

መንግስት በተከታታይ ከሀይማኖት አክራሪነት ጋር የተያያዙ መግለጫዎችን መስጠቱ ለምን አስፈለገ? ጉዳዩን የበለጠ ማጋጋል አይሆንም?
ጥሩ ነጥብ ነው የተነሳው፡፡ በሃገራችን፣ ሁሉም አይነት የእምነትና ሃይማኖት ችግሮች የተከሰቱባቸው ጊዜያት እንደነበሩ ይታወቃል፡፡ አሁን ከሃይማኖትና እምነት ጋር ተያይዞ ያለንበት ምዕራፍ አዲስ ነው፡፡ እነዚያ ችግሮችም አሁን የሉም ብለን ነው የምናስበው፡፡ ህገ መንግስታችንም የሚለው ይህን ነው፡፡ ባለፉት ሁለት አስርት አመታት መሪ ድርጅቱም ይሁን ተጨባጭ ተግባሩ ይሄው ነው። ይህ እንዳለ ሆኖ ሁላችንም እንደምናውቀው የሃይማኖቶች አብሮ በሰላም ተቻችሎ የመኖር እሴት ያለን ሃገር ነን፡፡ የተዛቡ ግንኙነቶች በህገ መንግስታችን የተስተካከሉበት ሁኔታ ነው ያለው፡፡ እንዲህ አብሮ በሰላም የመኖር እሴት ባለበት ሃገር ላይ የሚመጡ ዝንባሌዎች ሃይማኖታዊ ሊሆኑ አይችሉም፡፡ በሌላ በኩል ግን የሃይማኖት አጀንዳ በሚነሳበት ጊዜ ሚዛናዊ የሆነ አረዳድ ለመያዝ ሰው ሊቸገር ይችላል፤ ምክንያቱም ከሃይማኖቱ ጋር ተጣብቆ ሊነሳ ስለሚችል፡፡

ትክክለኛ መረጃ ሳይያዝ በእርግጥም በሃይማኖታችን ላይ ያነጣጠረ ሰው አለ የሚል አይነት አዝማሚያና ዝንባሌ ሊፈጥር ይችላል፡፡ አክራሪነት አንዱ ጥቅም ላይ የሚያውለው ይህንን ነው፡፡ ይህ ደካማ ጎን ነው እኛን ወደ ፊት ሊያራምድ የሚችለው የሚል አመለካከት ነው የሚኖረው፡፡ እኛ አክራሪነትና ፅንፈኝነትን ከህገ መንግስታችን ተነስተን ነው የምንፈርጀው ብለናል። ከመፅሃፍት ወይም ከመዝገብ ቃላት ተነስተን አይደለም፡፡ ከዚህ በፊትም ደጋግመን እንደምናነሳው የዜጎችን የእምነት ነፃነት ህገ መንግስታችን ሰጥቷል። እንደዚህ ያልኩት በአንዳንድ ሃገሮች የተወሰኑ ሃይማኖቶች ተዘርዝረው ከዚህ ውጪ የምናውቀው ሌላ ሃይማኖት የለም ይባላል፤ እንዲያም ሆኖ ነፃነት አለ ተብሎ ይወሰዳል። የሃይማኖት እና የእምነት ነፃነት የተከበረና የተጠበቀ ነው ተብሎ ሲባል ዋነኛ መስፈርቱ ሁሉም የሚፈልገውን የኔ ነው የሚለውን እንዲያመልክ ሊፈቀድለት ይገባል፡፡ ተፈጥሮአዊ ስለሆነ እውቅና ሊሰጠው ይገባል፡፡
የአክራሪነትና ፅንፈኝነት ሂደት ግን ከዚህ ተቃራኒ ነው፡፡ እኛ ትክክለኛ ነው ያልነውን ብቻ ከመከተል ያለፈ ሌላ አማራጭ የለም ብሎ የሚዘጋ ነው፡፡ ሌላው የሃይማኖት እኩልነትን መቃረን፣ መንግስታዊ ሃይማኖትን መፈለግ የሚሉት ናቸው፣ የአክራሪነትና የሃይማኖት ፅንፈኝነት ማጠንጠኛ ነጥቦች፡፡
ለምንድነው ተከታታይ መግለጫዎች በሼህ ኢማም ኑር እና በአክራሪነት ዙሪያ ላይ እንዲሰጥ የተፈለገው የሚለውም ይህን ጉዳይ ግልፅ ለማድረግ ነው፡፡ መንግስትና ሃይማኖት የተለያዩ ናቸው ሲባል፣ ዜጎች በሃይማኖት ምክንያት በደል ሲፈፀምባቸው ምናልባትም አሁን እንዳየነው አይነት ግድያ ሲፈፀምባቸው ዝም ብሎ ያያል ማለት አይደለም፡፡ መንግስት እንደዚህ አይነት ሁኔታ ሲያጋጥም ህዝቡን መጀመሪያ በደንብ ማስተማር አለበት፡፡ ይህ ጉዳይ ሃይማኖታዊ አይደለም፤ ህገመንግስታችንን የሚጥስ ነው፡፡ ከዚህ በፊት ስንለው የነበረው በተጨባጭ እየመጣ ነው የሚለውን በተደጋጋሚ መግለጫዎች ማሳየት ከዚህ አንፃር ተገቢ ነው፡፡
እነዚህ አካላት ከኔ ሌላ መኖር የለበትም በሚለው አመለካከታቸው የራሳቸውን ሃሳብ በሌሎች ላይ በግድ ለመጫን የሚንቀሳቀሱ ናቸው፡፡ ይህን ለማስፈፀም ከሚጠቀሙት ስልት አንዱ እንግዲህ የሰሞኑ የሼክ ኢማም ኑሩ ግድያ ማሳያ ነው፡፡ አልፎ ተርፎ መንግስት ነው የገደላቸው እያሉ እያስወሩም ነው፡፡ እንግዲህ ይህ የከፋ ህዝብን የመናቅ ደረጃ ላይ መድረሳቸውን ነው የሚያሳየው፡፡ ህዝቡን በተለይም ለሃይማኖቱ ቀና የሆነውን ወጣቱን ህብረተሰብ እንደፈለግን እናሽከረክረዋለን ከሚለው አመለካከት የመጣ ነው፣ ገድለው ሲያበቁ “ይህን ድራማ የሰራው መንግስት ነው” ያሉት፡፡ መንግስት እዚህ እንካ ሰላንቲያ ውስጥ የሚገባበት ምክንያት የለም፡፡ በማህበራዊ ድረገፆችም ሆነ በተለያዩ መድረኮች ይህ ያልተገባ እንካ ሰላንቲያ እንዲካሄድ እየፈለጉ ነው፡፡ ይህን ብዥታ ለማጥራት ደግሞ… በመንግስት በኩል ህዝባችን ግልፅና የጠራ ግንዛቤ እንዲኖረው ማድረጉ በጣም አስፈላጊ ነው፡፡ ጉዳዩን አጉልቶ ማሳየትም አስፈላጊ ነው፡፡
የምናምነው ደግሞ አክራሪነትና ፅንፈኝነት መጨረሻው አሸባሪነት መሆኑን ነው፡፡ ይህንን ነው ስንለው የነበረው፤ በተጨባጭም የታየው ይሄው ነው፡፡ ይህ ደግሞ ሁሉንም ህዝበ ሙስሊምም ሆነ የሀገራችንን ህዝቦች የሚወክል አይደለም፡፡ ዝም ብሎ ቢተውም ድራማውን እውነተኛ አድርገው ማስወራታቸው ስለማይቀር ነው አጉልቶ ማውጣት ያስፈለገው፡፡ ለምንድን ነው መንግስት ልዩ ትኩረት የሰጠው ለሚለውም፣ በጉዳዩ ላይ መንግስትም ሆነ ህገመንግስታዊ ስርዓቱን እጅግ የሚፈታተን ሁኔታ ነው የተፈጠረው፡፡ የህግ የበላይነትንና ህገ መንግስታዊ ስርዓትን የማፃረር ስራ ነው የተሰራው። ህገመንግስታዊ ስርዓታችንን የሚፃረር ስራ በሚሰራበት ጊዜ መንግስት ዝም ብሎ ቀላል አድርጎ ሊያይ አይችልም፡፡
አሁን ሼህ ኢማም ኑሩ የመኖርና፣ በፈለጉት ሴክት የእምነት ክፍል ውስጥ የመሆን መብታቸው ተደፍሯል፡፡ መንግስት እንዲህ አይነት ህገመንግስታዊ የመብት ጥሰት በሚያጋጥምበት ጊዜ፣ የዜጎችን ሰላም የማስጠበቅና ጥቃቶችን የመከላከል ሃላፊነት አለበት፡፡ በአንድ የሃይማኖት ምሁር/አባት/ የተፈፀመው ብቻ አይደለም መታየት ያለበት። በዚህ አይነት መንገድ የተሟላ የህግ የበላይነት ሳይከበር ቢታለፍ፣ የዚህ አይነት ነገሮች ይለመዳሉ። በቁጥጥር ስር የዋሉ ሰዎች እንደገለፁትም፣ በብዙ ሰዎች ላይ ተመሳሳይ ድርጊት ሊፈፀም ሲቀነቀን ነበረ፡፡ በዚህ ዙሪያ ላይ ለህብረተሰቡ የተሟላ መረጃ አቅርቦ፣ በቂ ግንዛቤ ፈጥሮ፣ ህዝቡ በደንብ ተወያይቶ፣ ትክክለኛው መደምደሚያ ላይ መድረሱ እጅግ በጣም አስፈላጊ ነው፡፡
እንደዚህ ጉዳይ ለምን ይጦዛል የሚሉ አካላት ሁለት አይነት መልክ ይኖራቸዋል ብዬ አስባለሁ። አንደኛውና የመጀመሪያው በአክራሪነት ላይ የተሟላ ግንዛቤ አለመያዝ ሊሆን ይችላል፡፡ አሁንም ከሃይማኖት አጥባቂነት ጋር አያይዘው እያዩ፣ ሃይማኖትን ባጠበቁት ላይ እየመሠላቸው፣ በቅንነት “መንግስት ለምን በእዚህ መልኩ ይሄዳል” የሚሉት ሊሆኑ ይችላሉ፡፡ ሁለተኛው ክፍል ግን ሆን ብሎ እና አውቆ አሁንም የተሰራውን እና ያጀበውን ስራ በማድበስበስ እንዲታለፍ ፈልጎ ሊሆን ይችላል፡፡ እነዚህ ዋና አላማቸው ጉዳዩ ተሸፋፍኖ እንዲታለፍ የሚሹ ናቸው፡፡ በሌላ በኩል ከህገመንግስታዊ ስርዓታችን ጋር የማይታረቅ ቅራኔ ያላቸው ናቸው፡፡
መንግስት ጉዳዩን በጥንቃቄ አልያዘም፤ ወደ አንድ ወገን ያደላ አቋም አለው ይባላል፡፡ በዚህ ላይ የመንግስት ምላሽ ምንድነው?
በጥንቃቄ መያዝ አለበት የሚሉ ወገኖች አገላለፃቸው ጥሩ ሊሆን ይችላል፡፡ እኛም አክራሪነትና ፅንፈኝነት በጥንቃቄ ነው መያዝ ያለበት ብለን፣ ላለፉት ሁለት አመታት ከሃምሌ 2003 ጀምሮ በሰፊው ህገ መንግስታችንን ለማስተማር፣ የሃይማኖት ተቋማትን በክርስትናውም በእስልምናውም ከራሳቸው ቅዱሳን መፃህፍት መነሻ አድርገው፣ ሃይማኖቶቹ ስለምን እንደሚሰብኩ ለማስተማር ሰፊ እንቅስቃሴ ተደርጓል፡፡ በጥንቃቄ መያዝ አለበት ሲባል እንግዲህ ይሄ ነው፡፡ ሌላው የማይመለከታቸው ሌሎች ወገኖች በዚህ ጉዳዩ ውስጥ እንዳይገቡ ማድረግ ነው፡፡ ከዚህ ባለፈ በጥንቃቄ መያዝ አለበት ሲባል፣ በምንም አይነት መንገድ ከዚህ ተግባር የማይመለሱ መንግስታዊ ሃይማኖት ለመመስረት አቅደው የሚንቀሳቀሱትን ለይቶ ማስቀመጥ ነው፡፡ በዚህ ላይ ከህዝባችን ጋር ሆነን እኛም ሰዎች በአዕምሯቸው ላይ ባሰቡት ሳይሆን በተጨባጭ የሚገኝ ማስረጃን ይዘን ነው የምንቀሳቀሰው፡፡ ሰዎች እንደቀድሞ ስርዓት ስለተጠረጠሩ ብቻ አይፈረድባቸውም። ይህ አይነቱ ስርአት ዛሬ የለም፡፡ ሠዎች ፍትህን ከትክክለኛው የፍትህ አደባባይ ማግኘት ይችላሉ፡፡ ስለዚህ በጥንቃቄ መያዝ ሲባል አንዱ ማስተማርና ግንዛቤ ማስጨበጥ ነው፡፡ ይህ እንግዲህ ላለፉት ሁለት አመታትም ይሁን አሁን የተኬደበትና እየተኬደበት ያለ ነው፡፡ የህግ የበላይነትን የማስከበር ስራ ሲከናወን ግን መንግስታዊ ስርአት በስርአት አልበኞች እንዲጣስ እየተፈቀደ በሄደ ቁጥር፣ ስርአት አልበኝነት አንደኛው አንደኛውን እየወለደ የሃገራችንን ሠላምና መረጋጋት አደጋ ውስጥ የሚከትበት ሁኔታ ይፈጠራል፡፡ ስለዚህ የሆነ ቦታ ላይ የህግ የበላይነትን የማረጋገጥ ስራ ሲሠራ ጥንቃቄ የጐደለው ነው ተብሎ ሊፈረጅ አይችልም፡፡
መንግስት በጥንቃቄ ጉዳዩን አልያዘውም ከሚያስብሉት አንዱ ወሃቢያን በግልፅ እንደሚቃወም መግለፁ ነው፡፡ በእርግጥስ ይህ ውሣኔ ወገንተኛ አያስብለውም?
የመንግስት ፍረጃ መስፈርቱ አንድ ነው። ህገ መንግስታዊ ስርአትን ተቀብሎ የሚሄድ ነው አይደለም ነው፡፡ ወሃቢያ ነው፣ ሠለፊያ ነው የሚለው አገላለፅ ምናልባት በዚህ ውስጥ ተደራጅተናል የሚሉ ሠዎች በአዕምሯቸው ውስጥ ስለያዙ አይደለም፡፡ በተጨባጭ ከላይ ያስቀመጥነውን ነጥብ ሠዎች ሲጥሡ፣ የዚያ ሃይማኖት ወይም (ሴክት) አባላት ስለሆኑ ሣይሆን ህገ መንግስትን እየጣሱ ስለተገኙ ሊጠየቁ ይገባል፡፡ ይህ መንግስት አንዱን ሴክት ደግፎ ሌላውን ተቃውሟል የሚያሠኝ ነገር ሊያመጣ አይችልም፡፡ መንግስት ሃይማኖቱን ወይም ሴክቱን አይደለም የሚቃወመው፤ ድርጊቱን ነው፡፡ ድርጊቱ ህገ መንግስቱን የሚቃረን ሆኖ እስካልተገኘ ድረስ መንግስት አይመለከተውም፡፡ ለምሣሌ ሠዎች “ወሃቢያ ነኝ” “ሠለፊያ ነኝ” ብለው ቢያምኑ ለምንድን ነው ወሃቢያ የሆናችሁት የሚል ክርክር አናነሣም፡፡ ሠዎች የፈለጉትን የማመን መብታቸው የተረጋገጠ ነው” ለእርምጃዎቻችን መነሻ የምናደርገው ፀረ-ህገ መንግስት የሆነን አክራሪነት ነው፡፡ ይሄ ደግሞ ለሁሉም ሃይማኖቶች ሲባል ነው፡፡ በእነዚህ ሴክቶች ለሚያምኑት ጭምር፡፡
ማንኛውም ዜጋ ህገ መንግስቱን ማክበርና ማስከበር ይጠበቅበታል፡፡ ይህን ህገ መንግስት አለማክበርን አንዳንዴ የደረቅ ውይይት አካል ያደርጉታል፡፡ ህገ መንግስት ባይከበር እኮ ሁላችንም በሠላም መኖር አንችልም፡፡ የእለቱ ጐበዝ በመጣ ቁጥር ሊያስተዳድረን ይሞክራል ማለት ነው፡፡ ስለዚህ የወሃቢያን አስተምሮ መንግስት ይቃወማል ለሚለው የምንቃወመውን ክፍል እንቃወማለን፤ የማንቃወመውን ክፍል ግን አንቃወምም፡፡ በወሃቢያ ውስጥ ሆኖ ህገ መንግስቱን ለመናድ የሚሄድ አካል ካለ፣ ወሃቢያ በመሆኑ ብቻ ሣይሆን እያራመደ ያለውን አስተሣሠብ እንቃወማለን፡፡ ያ ፀረ-ህገ መንግስት ነው፡፡ ስለዚህ ተቋሞቹ የፈለገ ስም ቢኖራቸው እኛ ጉዳያችን አይደለም፡፡ ተቋማቱ ውስጥ ሆነው ፀረ-ህገ መንግስት ተግባር የሚፈፅሙ ካሉ፣ መንግስት ህገ-መንግስታዊ ስርአቱን የማስጠበቁን ሃላፊነት እንዲወጣ ይገደዳል፡፡ ህዝቡ እኮ መንግስት አድርጐ ሲመርጠው፣ ህግና ስርአትን ያስከብርልና ብሎ ነው፡፡ ይህ ጉዳይ በእስልምና ውስጥ ብቻ ያለ ተደርጐ መወሠድ የለበትም፡፡ በክርስትና ውስጥም ተመሣሣይ ነገሮች ይካሄዳሉ፡፡

ሌላውን እምነት “እምነት አይደለም” ብሎ የመፈረጅ፣ “ከኔ ጋር እኩል የሆነ ሃይማኖት መኖር የለበትም” የሚሉ አመለካከት ያላቸው አሉ፡፡ “መንግስታዊ ሃይማኖት ካልሆንን፣ ሃይማኖታችን ተዋርዷል፤ ክብርና ሞገሡ ቀንሷል” የሚሉ በክርስትና ሃይማኖት ሽፋንም አለ፡፡ ፍረጃው ተመሣሣይ ነው፡፡ በአንዳንድ የክርስትና ማህበራት ጥላ ስር ያሉ ግለሠቦች ተመሣሣይ አላማና ፍላጐት አላቸው፡፡ ይህን ፍላጐት ለማሣካትም ግንባር ሲፈጥሩም ይስተዋላል፡፡ አንደኛው እስላማዊ መንግስት ለማቋቋም ሲፈልግ፣ አንደኛው ክርስቲያናዊ መንግስት አቋቁማለሁ ነው የሚለው፤ ግን ግንባር ፈጥረው ለመንቀሣቀስ ሲሞክሩ ይስተዋላል፡፡ ይህ እንግዲህ ለሠሚው ግራ ነው። እንዴት አድርጐ ነው የጋራ አላማ ሊኖራቸው የሚችለው፡፡ የጠላቴ ጠላት ጠላቴ ነው በሚል አይነት ፍረጃ የሚሄዱበት ሁኔታ ነው ያለው፡፡ ስለዚህ የመንግስት አቋም ሃይማኖቶቹ ምንድናቸው ሣይሆን፣ በነዚህ ተጠልለው ከህገ መንግስቱ የተቃረነ ድርጊት ይፈፅማሉ አይፈፅሙም የሚለው ላይ ትኩረት ማድረግ ነው፡፡ በሞት የተለዩን የቀድሞ ጠቅላይ ሚኒስትር አቶ መለስ ዜናዊ፤ በተወካዮች ምክር ቤት በግልፅ ተናግረዋል፡፡ እኛ እያልን ያለነው እንዲከበርላቸው የሚሹትን መብት ለሌላውም እንዳይነፍጉ ነው፡፡ እነሡ ግን እያሉ ያሉት ከዚህ መርህ የተቃረነ ነው፡፡ እስቲ አሁን በኛ ሃገር የትኛው መብት ነው የተከለከለው? መፀለይ ነው? የሃይማኖት ተቋም መገንባት ነው? ሃይማኖት ማስፋፋት ነው? የፈለከው ቦታ ተንቀሣቅሠህ አጀንዳህን ማሣካት ነው? የትምህርት ተቋማት እየገነባህ የሃይማኖት ትምህርት ህፃናትና ወጣቶችን ማስተማር ነው? የትኛው ነው የተከለከለው ተብሎ ሲጠየቅ መልስ የለውም፡፡
አንዳንድ ተቃዋሚዎች ከሃይማኖት ጋር የተያያዙ ጉዳዮችን ማንሳታቸው “በእሣት መጫወት” ነው ተብሏል፡፡ መንግስትስ በግልጽ አቋሙን ለይቶ በማስቀመጥ እንዲህ አይነት እንቅስቃሴዎችን ማድረጉ ተገቢ ነው?
አንዱ ህገመንግስታችን ላይ በግልጽ የተቀመጠው፣ ሃይማኖትና መንግስት የተለያዩ ናቸው የሚለው መርህ ነው፡፡ በህገመንግስቱ አንቀጽ 11 ላይ ይህ በማያወላዳ መንገድ የተቀመጠ ነው፡፡ መንግስት በሃይማኖት ጉዳይ፣ ሃይማኖትም በመንግስት ጉዳይ ጣልቃ አይገባም የሚል ነው፡፡ እነዚህ ግለሰቦችና ቡድኖች ከሚያነሷቸው ነጥቦች መካከል አንደኛው፣ “መንግስት በሃይማኖት ላይ ጣልቃ ገብቷል፤ እጁን ያውጣ” የሚል መፈክር ነው፡፡ ሁለተኛው፣ “የታሰሩ ይፈቱ” የሚል ነው፡፡ እንግዲህ ፓርቲዎች መንግስት ለመሆን ነው የሚወዳደሩት፡፡ መንግስት ሲሆኑ የመጀመሪያው ተልዕኮ፣ ህገመንግስትን ማክበርና ማስከበር ነው፡፡ ይህ ማለት ለአንድ ሀገር ህልውና በጣም አስፈላጊና ወሳኝ ነው በሚባለው በህገመንግስት ማዕቀፍ ውስጥ የሚታይ የህግ የበላይነት ነው፡፡ ተቃዋሚዎች እያደረጉ ያሉት ለነዚህ ሃይማኖቶች ተቆርቋሪ በመምሠል፣ በሃይማኖቶቹ ተሸፍነን የፖለቲካ ፍላጐታችንን እናሣካለን የሚል ነው፡፡ ትልቅ ስህተት እየሠሩ ነው፡፡ መንግስት በሃይማኖት ጉዳይ ጣልቃ መግባቱ ቢረጋገጥ፣ ይህን የሚያርመው ራሱ መንግስታዊ ስርአቱ ነው። ገዢው ፓርቲ ለምሣሌ እከሌ ጣልቃ ገብቷል ብሎ ሲያስብ፣ የሌላ ሠው አስታዋሽ ሣይፈልግ ራሱን በራሱ ነው የሚያርመው፡፡ መንግስት ህገ መንግስቱ ተጥሷል ብሎ የሚወስዳቸው እርምጃዎች ከሃይማኖት ጋር ግንኙነት የላቸውም፡፡ ምክንያቱም ያ ፀረ-ህገ መንግስታዊ የሆነ እንቅስቃሴ ሃይማኖታዊ አይደለም፡፡ ስለዚህ መንግስት ጣልቃ ገብቷል የሚለው አገላለፅ አንድም ተራ የሆነ ተወዳጅነትና ተቀባይነት እናተርፋለን ተብሎ የሚቀርብ ዜና ነው፤ በሌላ በኩል የህግ መሠረት የሌለውና እነዚህ ፓርቲዎት መድረሻቸውም መነሻቸውም ህገ መንግስታዊ ስርአትን የማክበርና የማስከበር ሣይሆን ሌላ ፍላጐት እንዳላቸው የሚያሣይ ነው፡፡
እዚህ ላይ የሚታየው አንዱ “የታሠሩ ይፈቱ” የሚለው መፈክር ነው፡፡ በመግለጫችንም በተለያዩ አጋጣሚዎችም አንስተነዋል “የታሠሩ ይፈቱ” የሚል ፍላጎት በግለሠቦቹ አዕምሮ ውስጥ ሊኖር ይችላል፤ ነገር ግን አባባሉ በቀጥታ ከህግ የበላይነት ጋር የሚጋጭ ነው፡፡ “የሠማያዊ ፓርቲን” አጅበውና አሣጅበው ይህን ጥያቄ ለተወሠኑ አካላት አቅርበው ሲሄዱ፣ በቀጥታ እንዳሉት በዚህች ሃገር ውስጥ የዳኝነት ስርአት የሚባል ነገር በግለሠቦች ቅስቀሣ ይደፈቃል ማለት ነው፡፡ ለዚህም ሊያደራጅ የሚችል በሙሉ “ይፈታ” እያለ የሚያስፈታ ከሆነ፣ የህግ የበላይነት በአጃቢው ፅንፍ የሚወድቅበት ሁኔታን ነው እያሣዩ ያሉት፡፡ ስለዚህ ፓርቲዎች ህገመንግስታዊ ስርአቱንም ህጋዊ ስርአቱን እንዲሁም የዳኝነት ስርአቱንም ጭምር የሚጥስ ስራ ላይ ነው የገቡት፡፡ እነሱ ፓርቲ እንዲሆኑ በር የከፈተላቸውን ህገመንግስት ጭምር ነው እየደፈቁ ያሉት፤ በዚህ አይነት መንገድ ፓርቲ ሊሆኑ አይችሉም ማለት ነው፡፡ በዚህ መንገድ ለመሄድ የሚያስቡት ሙከራም እግሩ በጣም አጭር ነው፡፡ በራሳቸው ህልውናም ጭምር ፈተና የሚደቅንም ይመስለኛል፡፡ ምክንያቱም ከሃይማኖቶቹ ገለጥ አድርገህ ስታያቸው ባዶ ናቸው ማለት ነው፡፡ እነዚህ ተቃዋሚ ፓርቲዎች፣ ከአክራሪና ከጽንፈኛ ሃይሎች ጋር አብረው የሚሰለፉ ከሆነ የመጀመሪያው ጉዳይ የሚሆነው አክራሪነትንና አሸባሪነትን እየደገፉ ነው ማለት ነው፡፡ ሰውን በእምነቱ ምክንያት በጠራራ ፀሐይ ከሚገድሉ ጋር ፓርቲው የሚያብር ከሆነ፣ በአለማቀፍ ህግም በሃገራችን ህጐችም፣ በፀረ ሽብር ህጉም ጭምር እነዚህ ሰዎች የማይጠየቁበት ምክንያት የለም፡፡ አሸባሪነትን “ጐሽ፤ አይዞህ በርታ” ማለት በፀረ ሽብር ህጉ የሚያስጠይቅ ነው፡፡
ተቃዋሚዎች “የፀረ-ሽብር ህጉ አፋኝ ነው” በሚል ተደጋጋሚ ቅሬታ ያቀርባሉ፡፡ አንዳንዶችም ለማሰረዝ እየተንቀሳቀሱ ነው፡፡ መንግስት በህጉ ላይ ለምን ከተቃዋሚዎች የሚቀርቡለትን ማስረጃዎች ተመልክቶ በጉዳዩ ላይ ከነዚህ አካላት ጋር አይወያይም?
በፀረ-ሽብር ህጉ ላይ በአመለካከት ምክንያት የሚጠየቅ ሰው የለም፡፡ የአመለካከት ነፃነት በህገመንግስታችን ዋስትና የተሰጠው ተፈጥሯዊ እውነት ነው ተብሎ የሚወሰድ ነው፡፡ በአመለካከት ምክንያት ተጠያቂ ሆነናል የሚሉ ሰዎች አቀራረብ አታላይነት ነው፡፡ በየመጽሔቱ፣ በየጋዜጣው ስንት ነገር ይባላል እኮ፤ ግን እንደዚህ አይነት አመለካከት ይዘሃል ተብሎ የሚጠየቅ ሰው የለም። ሆኖም በየትኛውም መንገድ ህዝብን ወደ ሽብርና አለመረጋጋት እንዲሁም እምቢተኝነት መምራት የተከለከለ ነው፡፡

ይሄ ሃገራችንም ከተቀበለቻቸው አለማቀፍ ህጐች ጋርም ተያይዞ የሚታይ ነው፡፡ ፀረ ሽብር ህጉ ሰውን ተጠያቂ የሚያደርገው፣ በተግባር በዚህ ውስጥ ግለሰቦች ተሳትፈው ሲገኙ ነው፡፡ በሀገራችን በየቀኑ ቦምብ ስለማይፈነዳና ሠላማዊ ዜጐች ሰለባ ስለማይሆኑ፣ ይህን ሃሳብ የሚያቀርቡ ግለሰቦች ጭምር በሰላም ውለው ስለሚገቡ፣ ምንም ስራ ሳይሰራ እንዲሁ መሽቶ እንደሚነጋ ስለሚያስቡ ነው፡፡ ይህን ሰላምና ደህንነት ለማስከበር ብዙ የሀገራችን ዜጐች ሌት ተቀን እንደሚሰሩ አይገነዘቡም ማለት ነው፡፡ የሽብርን አደጋ ቀድሞ የመከላከል ስራ በመሠራቱ፣ ሠላም ማግኘታቸውን አይረዱም ማለት ነው፡፡
ስለዚህ የፀረ ሽብር ህጉ፣ በተለየ መንገድ ሰዎችን ለማጥቃት የተዘጋጀ ነው የሚሉ ሰዎች መጀመሪያውኑ በሽብር ላይ ለመሳተፍ ካላቸው ፍላጐት የሚመነጭ ካልሆነ በስተቀር፣ የሚጠብቃቸው ህግ እንጂ ሽብርተኛ ሆናችኋል ብሎ የሚያስራቸው ህግ አይደለም፡፡ ይህ ደግሞ የኢትዮጵያ ህዝብ ፍላጐት አይደለም፡፡ ይህ ህግ እኮ ደጋግመን እንደምንለው አሉ ከተባሉ አለማቀፍ ህጐች የተቀዳ ነው፡፡ በሌላ በኩል የአንድ ሚሊዮን ሰዎችን ፊርማ እናሰባስባለን ብለው የሚንቀሳቀሱ ግለሰቦች በአደባባይ ከአክራሪነትና ጽንፈኛነት መፈክሮች ጀምሮ፣ በአሸባሪዎች ይፈፀሙ የነበሩ ድርጊቶችን ሳያወግዙ ግን በሌላ በኩል የአክራሪነትና ጽንፈኝነት ተዋንያኖች ሆነው ታይተዋል፡፡ ስለዚህ እነሱ በዚህ አይነት ሲንቀሳቀሱ ህዝባችን ይዳኛቸዋል ብለን እናስባለን፡፡ ዙሪያችን በሙሉ ምን እንደሆነ እናውቃለን ግን ከውጭ ፖሊሲያችን ተነስተን፣ ጨለማ ነው ብለን አናስቀምጥም፤ ብርሃን ነው ብለን ነው የምናስቀምጠው፡፡

ግን ጥንቃቄ የሚሻ ብርሃን ነው ያለው፡፡ ሶማሊያ ያለውን እናውቃለን፣ በኤርትራ ገዢ ፓርቲ በኩል ያለውን ፍላጐት እናውቃለን፤ ሌሎችም በተለያዩ ምክንያቶች የጀመርናቸውን ልማቶች ለማደናቀፍ ምን አይነት ስልቶችን ሊጠቀሙ እንደሚችሉ መገመት ይቻላል። እነዚህን እኩይ ስልቶችን ለማክሸፍ የውስጥ ተጋላጭነትን ማስወገድ ያስፈልጋል፡፡ ይህን ለማድረግ ድህነትን ማጥፋት ዋናው ተግባር ነው፡፡ በሚገባ የሚበላ የሚጠጣ ሰው በትንሹ አይደለልም። ኋላ ቀርነታችን ለእንደዚህ አይነት ጉዳይ ተጋላጭ ያደርገናል፡፡
የራሳቸውን ሃገር መልሰው የሚወጉ ባንዳዎችም አይጠፉም፡፡ መንግስት ለምንድን ነው ማሳያዎችን አምጡ ብሎ ጉዳዩን የማያጤነው ለሚለው፣ በእርግጥም የተወሰኑ ብዥታዎች ላላቸው ሰዎች እንደዚህ አይነት አገላለጽ ሊጠቅም ይችላል። ለህዝባችን በዚህ ዙሪያ ላይ ግልጽ ማድረግ ያስፈልጋል፡፡ እነዚህ አካላት ግን ኑ ተብለው ብታስረዳቸውም የሚቀበሉ አይደሉም፡፡ መነሻቸውን ስለሚያውቁ የሚያመቻቹት የገቡባትን ቀዳዳ መሸፈኛ የሚሆናቸውን ብቻ ነው፡፡ በዚህም ውይይት እየተደረገ ቢዋል ቢታደር አሳምነው ወይም አምነው የሚሄዱ አይደለም፤ ስለዚህ ጉዳዩን በተለያዩ ብዥታዎች ተሸፍኖ እንዳይሄድ በውይይት ግልጽ መደረግ አለበት የሚለው ሊያስኬድ የሚችል ቢሆንም፣ እነዚህ ሃይሎች ለዚህ ያላቸው ፍላጐት አነስተኛ ነው፡፡
መንግስት፤ ለምን አስቀድሞ አክራሪዎች የሚላቸውን ወገኖች ጥያቄ በአደባባይም ይሁን በሌላ መንገድ ነፃ ሆነው እንዲያቀርቡ እድል አልሰጣቸውም? ለምንስ አይሰጣቸውም?
እንደዚህ አይነት ሃሳብ የሚያቀርቡ ወገኖች ካሉ መረጃ ስለሌላቸው ነው፡፡ አስቀድሜ ሳነሳው እንደነበረው፣ አክራሪዎቹና ጽንፈኞቹ ባለፉት 30 እና 40 አመታት የአክራሪነትና ጽንፈኝነት ስራ ሲያስተምሩ ቆይተዋል፡፡ አክራሪነትና ጽንፈኝነትን ሲያስተምሩ በነበረበት ወቅት “ለምን ይህን ታደርጋላችሁ” ብሎ ያስቆማቸው ሰው አልነበረም። አሁን ለምንድን ነው ጉዳዩ ገንፍሎ የወጣው ሲባል፣ የኢትዮጵያ እስልምና ምክር ቤት ይህን አክራሪነትና ጽንፈኝነት ማጋለጥ የሚችልበትን ትምህርት ማስተማር መጀመሩ ነው፡፡ ይህን ትምህርት “መንግስት ከመጅልሱ ጋር ሆኖ መበቲ ሃይማኖትን አምጥቶብናል” በሚል በከፍተኛ ደረጃ አብጠልጥለውት ነበር፡፡ አንዳንድ ቦታዎች ላይም “አህባሽ የሚባል ሃይማኖት መንግስት አምጥቷል” በሚል ሰፊ ቅስቀሳ ተደርጓል፡፡ ህገመንግስታችን ማንም የፈለገውን ማስተማር እንደሚችል በግልጽ ያስቀምጣል፡፡ አክራሪው ሃይልም ባለፉት 30 እና 40 አመታት የፈለገውን ትምህርት ሲያስተምር ቆይቷል። ለዚያ የሚሆኑትን ተቋማት ሲገነባ ቆይቷል፡፡ ሃምሌ 2003 ዓ.ም አካባቢ መጅሊሱ ትክክለኛው የሃገራችን የእስልምና ሃይማኖት አስተምህሮ ምንድን ነው በሚል ማስተማር ሲጀምር፣ የአክራሪውና የጽንፈኛው ቡድን ማንነት መጋለጥ ጀመረ፡፡ ይህ መጋለጥ ሲጀምር እጅግ በሰፊ መንገድ መጅሊሱን መቃወም ጀምረዋል፡፡ መጅሊሱ የሚወክለን አይደለም፤ በበር ሳይሆን በመስኮት ነው የመጣው በሚል ማለት ነው፡፡ በዚህ እንግዲህ አክራሪነቱ በግላጭ እየመጣ ሄደ፡፡
የመጅሊሱ አስተምህሮ በዚህ ከቀጠለ የኛን ህልውና ጥያቄ ውስጥ ያስገባዋል፤ ስለዚህ በምንችለው ሁኔታ ይህ እንዳይሆን መፍጨርጨር አለብን የሚል ሃሳብ አመጡ፡፡ ይህን ሲያነሱ የተለያዩ የራሳቸውን አደረጃጀት እየፈጠሩ በተለይ አርብ ጁምአ በመጣ ቁጥር፣ እጅግ በጣም ሰፊ የሚባል ህዝብን እያንቀሳቀሱ ለመሄድ ይሞክሩ ነበር፡፡ ይህን ሲያደርጉ በጣም ብዙ መድረኮች ተከፍተው “ጥያቄያችሁ ምንድነው” ተብለው ተጠይቀዋል። ስለዚህ መንግስት በተለይም አስተባባሪዎችና መፍትሔ አፈላላጊዎች ነን የሚሉ ቡድኖችን ከሦስት ጊዜ በላይ አግኝተን አነጋግረናቸዋል፡፡ የተለያዩ መዋቅሮቻችንም በየራሳቸው አግኝተው አነጋግረዋቸዋል፡፡ በራሳችን መዋቅር ግን መፍትሔ አፈላላጊ የተባሉትን ቡድን ለማነጋገር ተሞክሯል፡፡ “ከአሸባሪ ድርጅቶች ጋር ትሠራላችሁ፤ ከኦነግ ጋር ከአልሸባብ፣ ከግንቦት 7 ጋር ትሠራላችሁ፤ የናንተን ድምጽ እነዚያ ያስተጋባሉ፤ የእነሱን ድምጽ እናንተ ታስተጋባላችሁ፤ ይህ ሃይማኖት ጥያቄ አይደለም” ብለናቸዋል፡፡ መጨረሻ አካባቢ እንደውም ከአልሸባብና ከአልቃኢዳ ህዋስ ጋር የመተሳሰር ነገርም ነበር፡፡

ያም ሆነ ይህ ሃይማኖታዊ ጉዳይ የምትሏቸውን አምጧቸው፤ እኛ እንደመንግስት የሚያገባን ነገር ካለ እንወያይባቸው ብለን ነበር። አንደኛው ያነሱት የስልጠና ጉዳይ ነው፡፡ አህባሽ የሚባለው ስልጠና ላይ የተነሳ ጥያቄ ነው፡፡ እኛ የትኛውም አስተምህሮ ይቅረብ፤ ህገመንግስቱንና ህገመንግስታዊ ስርአቱን አደጋ ላይ የሚጥል እስካልሆነ ድረስ ግድየለንም፣ ስለዚህ ማን ምን አስተማረ የሚለው ህገመንግስትን የሚጥስ ነው የማይጥስ ነው በሚለው መስፈርት ነው፣ የሚጥስ ትምህርት ስታስተምሩ እንኳ አቁሙ አልተባላችሁም ብለናቸው፡፡ በዚህ ጉዳይ በግልጽ ተወያይተናል፡፡
ሁለተኛው መጅሊሱ የሚወክለን ተቋም አይደለም የሚለው ነው፡፡ መጅሊሱ የማይወክላችሁ ከሆነ የሚወክላችሁን ተቋም ማቋቋም የእናንተ መብት ነው፡፡ በዚያ ጉዳይ ላይ የምናግዛችሁ ካለ እናግዛችሁ፡፡ ለምሣሌ አዳራሾችን በመፍቀድ ፀጥታና ሠላም በማስጠበቅ ልናግዛችሁ እንችላለን፡፡ ይህን ስታደርጉ ደግሞ ብይን የሚሰጠው የኢላማ ምክር ቤት በሚሠጠው ውሣኔ መሠረት መሄድ አለብን በሚል ተነጋገርን፡፡ ምርጫው ተካሄደ፡፡ ከ8 ሚሊዮን በላይ መራጭ የተሣተፈበት ነበር፡፡ ነገር ግን እነዚህ ሃይሎች ይህንንም ምርጫ የማብጠልጠል ነገር ውስጥ ተዘፍቀው ተገኙ፡፡ እንግዲህ የዚህ ሁሉ ምክንያት ሠዎች መነሻቸውን ስለሚያውቁ፣ የሌላው ማብራሪያ ስለማያሣምናቸው ነው፡፡ መሃል ላይ ተግባብተናል ብለው በተግባቡት መንገድ ለመሄድ አይፈልጉም፡፡ ሌላው ከአውሊያ ትምህርት ቤት ጋር ተያይዞ የተነሣው ነው፡፡ አወሊያ ት/ት/ኮሌጅ በውጭ የእስልምና እርዳታ ተቋማት ድጋፍ የተቋቋመ ነው፡፡ መነሻው ላይ ኢትዮጵያውያን ሙስሊሞች ለበጐ ጉዳይ አቋቋሙት ነው የሚባለው። ኋላ ግን አንዳንድ ነገር ማስኬድ ሲቸግራቸው ይመስለኛል እነዚህ አለማቀፍ ተቋማት ይገባሉ። ይገቡና አጠቃላይ ከሚመለምሏቸው መምህራን ጀምሮ፣ በአረቢኛ ቋንቋ ሽፋን የሚያስተምሩት ትምህርት የአክራሪነት እና ፅንፈኛነት ትምህርት ነው፡፡ ይህንንም ለማስተካከል ተሞከረ፤ እንደዚህ እያለ ይቀጥልና መጨረሻ ላይ የተነሣው “የታሠሩ ይፈቱ” ነው፡፡ “የታሠሩ ይፈቱ” የሚለው ከህግ የበላይነት ጋር የሚፃረር ነው፡፡ እንግዲህ በእነዚህ ጉዳዮች ሁሉ ይመለከታቸዋል ከተባሉት ጋር ሁሉ ውይይት ተደርጓል፡፡ ስለዚህ መንግስት በር ዘግቶ፣ “ከእናንተ ጋር ውይይት አላደርግም” አላለም፡፡ የአክራሪው ቡድን ግን ለምሣሌ የዛሬ አመት እንደ ነገ የአፍሪካ ህብረት ስብሠባ ሊካሄድ ሆኖ እያለ፣ አንድ ሚሊዮን ህዝብ ሠልፍ ጠርተናል ብሎ አዲስ አበባን ለማመስ ተንቀሣቅሠዋል፡፡ እኩለ ለሊት ላይ የአዛን ደውል አስደውለው፣ “አሁን እያንዳንድህ ጐረቤትህን ማጥቃት ያለብህ ጊዜ ነው” የሚል ጥሪ አስተላልፈዋል፡፡

ይህ ማለት በጣም አደገኛ ሴራ ማለት ነው፡፡ እዚህ አይነት ደረጃም ደርሠው ነበር። ኋላ ላይ ግን እነዚህ ሠዎች ፍላጐታቸው የህዝብ መተላለቅ መሆኑን ህዝብ ሙስሊሙ እየተረዳ ሲመጣ፣ ባዶአቸውን ትቷቸው ሄዷል፡፡ አሁን የእነሡ ደጋፊዎችና አጫፋሪዎች ያሉት ኢትዮጵያ ውስጥ ሣይሆን ከኢትዮጵያ ውጪ ናቸው። በማህበራዊ ሚዲያዎች (ፓልቶክ፣ ፌስቡክ) ብዙ ሲያወሩና ሲያስወሩ ይሠማል፡፡ አሁን ላይ እንደውም ኢትዮጵያ ውስጥ የአርብ ፀሎት የለም የሚል እያስወሩ ነው፣ ሴቶች ሃይማኖቱ የሚያዘውን አለባበስ ተከልክለዋል፣ የስግደት አካሄድ ተቀይሯል የሚሉ የፈጠራ ወሬዎችንም እያስወሩ ነው፡፡ የእነዚህ ሠዎች አላማ እንግዲህ በሃገራችን የታየውን ብርሃን መልሶ የማጨለም ነው፡፡ እንግዲህ አስቀድሜ እንዳልኩት፤ በፌደራል ጉዳዮች ለውይይት የተዘጋ በር የለም፡፡ ሁለት አመት ሙሉ የውይይት ጊዜ ነበር፤ አሁንም መንግስት በሩ ክፍት ነው፡፡ ነገር ግን እነዚህ ሠዎች የማይታረቅ ቅራኔ ነው ያላቸው፡፡

ባለፈው ደሴ ላይ ሠው ተገድሏል፡፡ ባሌ ውስጥም የአንደኛው የታወቁ አሊም መቃብር ቆፍረው አስክሬናቸውን ሲያቃጥሉ ነበር፡፡ በነገራችን ላይ ከነዚህ ግለሠቦች አንዳንዶቹ በዚህ ሽፋን ምንም ሣይኖራቸው በማግስቱ ሚሊየነር የሆኑ ናቸው። ስለዚህ ይህ አጀንዳ ተዘጋ ማለት፣ ለአንዳንዶቹ የመኖር ህልውናቸው አከተመ ማለት ነው፡፡
እርሶም እንዳሉት በአንድ በኩል በማህበራዊ ድረገፆች የሚካሄዱ ቅስቀሣዎች አሉ፡፡ በሌላ በኩል ከተቃዋሚዎች ጥያቄ ጋር ተያይዞ የሚነሣ አለ፡፡ በአንድ ወገን ደግሞ የመንግስት አቋም አለ፡፡ እነዚህ ሶስት አካላት የያዙት የተካረረ የሚመስል አቋም የዚህችን ሃገር መፃኢ እድል አስጊ አያደርገውም? መጨረሻውስ ምንድን ነው የሚሆነው?
የሚሆነው የሚመስለኝ ውሸት እግሩ አጭር ነው፡፡ የአንድ ሠሞን ግርግር አካል ሊሆኑ ይችላሉ። ከዚያ ባለፈ ግን ለህዝባችን ህይወቱን የሚቀይር ነገር እንደሌላቸው በሂደት እየተጋለጡ ነው፡፡ ህዝባችን ከማህበራዊ ድረ ገፅም ከተቃዋሚ ፓርቲም የሚፈልገው፣ “እንዴት ሆኖ ከድህነት እንወጣለን” የሚለውን የሚያሣየውን እንጂ የተመለሡ ጥያቄዎችን ያልተመለሡ አድርገው ከበሮ መምታትን አይደለም፡፡ ለዚህም ተባባሪ አይሆንም፡፡ በመጨረሻ ፈራጅ የሚሆነው ህዝቡ ነው፡፡ ህዝቡ ከበሮ ስለተመታ ይሁንታ አይሰጥም፡፡ ማነው ለልማት ደፋ ቀና እያለ ያለው? ማነው ልማትን ለማደናቀፍ የሚተጋው? የሚለው ሁሉም ሠው እየለየው ሊሄድ ይችላል፡፡ ሁሉንም ተቃዋሚዎች የሚመለከት ባይሆንም፣ የተቃዋሚዎች በዚህ አይነት መሄድ ግን መጨረሻቸው የማያምር ነው፡፡ እነዚህ ሃይሎች መንግስት ለመሆን ፍላጐት የላቸውም ማለት ነው። አንዳንድ ልሂቃን የሚያስቀምጡት ነገር አለ። አንድ ሃይማኖት ሲኖር አምባገነንነት ነው፣ ሁለት ሃይማኖት ሲኖር ጦርነት ነው፣ ብዙ ሃይማኖት ሲኖር ሠላም ነው፤ የኛን ሃገር የሚገልፀው ሶስተኛው ነው። በዚህች ሃገር ውስጥ አንደኛው ካለ አንደኛው እኖራለሁ ብሎ የሚያስብበት ሁኔታ የለም፡፡ ስለዚህ እነዚህ አካላት የሃሣብ ልዩነት ቢኖራቸው እንኳ የህዝባችንን ይሁንታና ፍርድ አክብረው መሄዳቸዉ የሚመከር ነው፡፡ ይህ ካልሆነ ያለፈው ትውልድ ድህነትና ኋላቀርነት እንዳስተላለፈልን ሁሉ ይሄኛው ትውልድ ደግሞ አክራሪነትንና ፅንፈኛነትን ለቀጣዩ ትውልድ ሊያስተላልፈው ነው ማለት ነው፡፡ ስለዚህ ያ እንዳይሆን ሁላችንም በየራሣችን ድርሻ መጪውን ጊዜ ከግምት ያስገባ ስራ መስራት አለብን፡፡
የአውሮፓ ህብረት በቅርቡ የሠጠውን መግለጫ ጨምሮ ከተለየዩ አለማቀፍ ተቋማት እየወጡ ያሉ ሪፖርቶች ኢትዮጵያ ከሃይማኖት ጋር የተያያዘ የመብት ጥሠት ትፈፅማለት የሚሉ ናቸው፡፡ ሚ/ር መስሪያ ቤቱ እነዚህን ሪፖርቶች እንዴት ነው የሚገመግማቸው በሃገራችን ገፅታ ላይስ አሉታዊ አስተዋፅኦ አይኖረውም?
የአውሮፓ ህብረት እንዲህ ያለ መግለጫ መስጠቱን አልሠማሁም ሠጥተው ከሆነ ሃገራችንን የማይገልፅ ነው፡፡ ስለ ሃገራችን ሃይማኖቶች እና እምነቶች ባለፉት 20 አመታት የነበሩ ተጨባጭ እውነታዎች የሚመክሩት ነው፡፡ ሌላ መስካሪ ሣያስፈልገን የኛ ዋነኛ መስካሪ ህዝባችን ነው። ይህ ደግሞ በየእለቱ በሚያከናውነው ተግባሩ የሚገለፅ ነው፡፡ በየአርቡ፣ ቅዳሜ እና እሁድ በየራሱ አምልኮ ላይ በነፃነት የሚሣተፈው ህዝብ ነው የሚመሠክረው፡፡ መናገርና ሆኖ መገኘት የተለያዩ ነገሮች ናቸው፡፡ የራሣቸውን ፍላጐት ለማሣካት ካልሆነ በስተቀር የሃገራችንን ነባራዊ ሁኔታ የሚገልፅ አይደለም፡፡

ተነደን ጠንተነ ጋዳኔ መራ ወሮፐ (የወላይትኛ ተረት)
ከኤዞፕ ታሪኮች ውስጥ ጃክዶ ስለሚባል አንድ መጠኑ መካከለኛ የሆነ ቁራ - መሳይ ወፍ የሚከተለው ይገኛል፡፡
ጃክዶ በአውሮፓም በእስያም የሚገኝ ወፍ ነው፡፡ መልኩ የጥቁርና የግራጫ ቀለም ድብልቅ ነው፡፡ የሚያብረቀርቅ ነገር መልቀምና መስረቅ የሚወድ ለፍላፊ የወፍ ዘር ነው፡፡
ጃክዶ እርግቦችን ባየ ጊዜ በጣም አድርጐ ይቀናል፡፡ ከዕለታት አንድ ቀን አንዲት እርግብ ያገኝና ወዳጁ ሊያደርጋት ይጠጋታል፡፡
ጃክዶ - “እመት እርግብ” ይላታል
እርግቢት - “አቤት” ትላለች
ጃክዶ - “የእናንተ ቤተ - እርግብ (ቤተሰብ) እኮ በጣም የታደለ ነው”
እርግቢት - “እንዴት?”
ጃክዶ - “የሰው ልጅ ስለሚመግባችሁ የትም የትም ምግብ ፍለጋ አትንከራተቱም”
እርግቢት - “ዕውነትክን ነው - በሱስ እግዜር አድሎናል፤ ገላግሎናል”
ጃክዶ - “የሰው ልጅ የቤቱን ጣራ፣ የመስኮትና የበር ደፍ ሳይቀር ለመኖሪያ ቤት ሰጥቷችኋል።
እኛን ተመልከቺ፡፡ የምንኖረው በየቋጥኙ ሽንቁርና በየጭስ ማውጫው ጥላሸት ላይ ነው፡፡”
እርግቢት - “አዎን፡፡ የሰው ልጅ ባለውለታችን ነው”
ጃክዶ - “በዛ ላይ ከሶስት መቶ በላይ ዝርያ ስላላችሁ ጠላት ቢመጣባችሁ ለመከላከል ትችላላችሁ፡፡ ሐዘን ቢደርስባችሁ ትስተዛዘናላችሁ፡፡ ብትፈልጉ ትመሣጠራላችሁ፡፡ ማሕበር ቢያሻችሁ ማሕበር መሥርታችሁ ትተጋገዛላችሁ፡፡ እኛ የጃክዶ ዝርያዎች እንደዛ ዓይነት መረዳዳት አናቅም፡፡ ስለዚህ በጣም ታስቀኑኛላችሁ፡፡
እርግቢት - “ልክ ነህ ብዙዎች የወፍ ዝርያዎች እንደሚቀኑብን ይነግሩናል፡፡ የተፈጥሮ ነገር ስለሆነ ምን ታደርገዋለህ” ትለዋለች፡፡
ጃክዶ በእርግቢቱ በኩል የእርግቦችን አኗኗር ሲያጠና ይቆያል፡፡ ከዚያም አንድ ቀን፤
“ቅርፄንና ቀለሜን እንደነሱ አድርጌ ከነሱ ተቀላቅዬ፤ የእነሱን ጥቅምና ምቾት ማግኘት አለብኝ” ብሎ ያስባል፡፡ ከዚያም መላ አካሉን የነጭ እርግቦች ቀለም ይቀባል፡፡ ድምፁን በተቻለ መጠን በእነሱ ቅላፄ ለመቅረጽ ይለማመዳል፡፡ ሆኖም ብዙ ላለመናገር ይወስናል፡፡
አንድ ቀን በግሪሣ ከሚበርሩት እርግቦች ጋር ይቀላቀልና ይበርራል፡፡ ለብዙ ጊዜ እርግቦችን መስሎ፤ እርግቦችን አክሎ ኖረ፡፡ ሆኖም ከእነሱጋር ብዙ በኖረ ቁጥር ምቾት እየተሰማው፤ እንደጉራም እየተሰማው፤ የባለቤቱ ልጅ የሆነ መሰለው፡፡ ብዙ እርግቦች በተሰበሰቡበት ሸንጐ ላይ ንግግር አደረገ፡፡ ብዙ በተናገረ ቁጥር የድምፁ ቅላፄ ወደ ጃክዶዎች ቅላፄ መምጣት ጀመረ፡፡
እርግቦቹ ተያዩና የነሱ ዝርያ እንዳልሆነ ለዩት፡፡ ወዲያው በአንድ ቅጽበት ሰፈሩበትና እንዳይሞት እንዳይሽር አርገው ተክትከው ተክትከው አባረሩት፡፡
ጃክዶውም አዝኖና ቆሳስሎ ወደዘመዶቹ ሄደ፡፡ ዘመዶቹ ግን ነጭ ቀለሙን ሲያዩ “የእኛ ዝርያ ቤተሰብ አይደለህም ዞር በል ከዚህ” ብለው አባረሩት፡፡ ከዚያ ጊዜ ጀምሮ ያ ጃክዶ ቤት አልባ ሆኖ፣ ማረፊያ አጥቶ ይንከራተታል፡፡
* * *
መምሰል ክፉ በሽታ ነው፡፡ ለጥቅምም ሆነ ለአንዳች ግላዊ ዒላማ ብሎ ሌሎችን መስሎ፣ የሌሎችን ማሊያ ለብሶ፣ የሌሎችን ዜማ አጥንቶ፤ እንደሌሎች እሆናለሁ ብሎ ማሰብ፤ “የባዳ ሞኝ ከልጅህ እኩል አርገኝ” አለ፤ እንደሚባለው ነው፡፡ የተቀቡት ቀለም መደብዘዙ፣ ያጠኑት ዜማ መፍዘዙ እና የራስ ማንነት የማታ ማታ በዚህም ቢሉት በዚያ ብቅ ማለቱ አይቀሬ ነው፡፡ በሥነ - አዕምሮ ጠበብት እስስታዊ ባህሪ የሚሉት ነው፡፡ ፖለቲከኞች አድር - ባይነት የሚሉት ነው፡፡
ገጣሚዎች ደሞ፤
“ያካባቢ ቀለም ብትለብስም፣ እስስት የኖረች መስሏት
የማይወላውል ባላንጣ፣ አድብቶ ለቀም አረጋት!
ቀን የተመቸን መስሎን፣ የኛ ካልሆነ መጠጋት
የጅሎች አጉል ብልጠት
ለ”አስብቶ - አራጅ” እጅን መስጠት
የሰው ቀለም ፍለጋ፣ የራስን ቀለም ማጣት!
የዛም የዚህም ሳይሆኑ፣ ምላስ አርዝሞ መቅረት (Extensile Tongue) –
ሀምሌ 19/2005 ዓ.ም (ለረዣዥም ምላሶችና ለልበ እስስቶች)
ረዣዥም ምላሶችና ልበ - እስስቶች የትም አሉ፡፡ በቢሮክራሲ ውስጥ፡፡ በፓርቲ ውስጥ፡፡ በኩባንያ ውስጥ፡፡ በንግድ ውስጥ፡፡ በወጣት ውስጥ፡፡ በአዋቂ ውስጥ፡፡ በሴት ውስጥ፡፡ ነቅተው ካልጠበቋቸው ለግንዱም ለቅርንጫፉም አስጊ የሚሆኑበት ጊዜ ይመጣል፡፡
ከላይ የተጠቀሰው የተረቱ ጃክዶ “በጳጳሱ ዙፋን ላይ በኩራት ይቀመጣል፡፡ ካህኑም፣ አባውም፣ ዲያቁንም ቢኖሩ ግድ የለውም” ይላሉ ፀሐፍት በምፀት፡፡ ለዚህም ነው የዱሮ ፖለቲከኞች “አድርባዮች ያሉበት አብዮት ከመቦርቦር አይድንም” የሚሉት፡፡
ጥንት የሀገራችን መሪ ባለስልጣናቱን ሰብስበው፤
“ከዚህ ከዚህ ክፍለሀገር በሀገር ውስጥ ገቢ ያልተሰበሰበ ይሄን ያህል ሚሊዮን አለ ተብሏል። እሺ የክፍለ ሀገሩ አስተዳዳሪ ምን ትላለህ” ብለው ጠየቁት አሉ፡፡ አስተዳዳሪውም ወታደር ነበረና ተነስቶ ግጥም አድርጐ ሰላምታ ከሰጠ በኋላ፤
“አለ ጌታዬ! አመጣለሁ!” አለ ይባላል፡፡
ቢሮክራሲና ካፒታሊዝም ቀለበት ካሰሩ ሰነባብተዋል፡፡ ሥልጣንና ንግድ ከተጋቡ ውለው አድረዋል፡፡ አሁን ጥያቄው Who guard the guards? ጠባቂዎቹንስ እነማን ይጠብቋቸዋል? የሚለው ነው፡፡ አንድ የዘመኑ ማስታወቂያ አከል መልዕክት፡- “ማፍረስ ቀላል ባይሆንም፤ መገንባት የበለጠ ከባድ ነው!” (የደርግ መፈክር)
ዛሬ በንግድ የሚተዳደሩ ቢሮክራቶች፣ የድርጅት መሪዎች እየበዙ ነው፡፡ የፖለቲካ መሪዎች ብዛትማ አይጣል! አስተዋይ ዐይን ተከፍቶ ቢያያቸው ይበጃል፡፡ “እንደኔ አጠባለሁ ብለሽ ጥጃሽን አትግደይ!” የሚለው የወላይትኛ ተረት ጡታቸው ላይ ማነጣጠር አለበት፡፡

• ለአንድ አመት የታሰሩት እንዲፈቱ ጠይቀዋል  
•    የሼኩ ግድያ ድራማ ነው ብለዋል

በአዲስ አበባ አንዋር መስጊድ “የታሰሩ ይፈቱ” የሚል ተቃውሞ ባለፈው ሳምንት አርብ መካሄዱ የሚታወስ ሲሆን፣ በትናንትናው እለት በበኒ መስጊድ ብዙ ህዝብ በተገኘበት ሰፊ ተቃውሞ ታይቷል፡፡ ተቃውሞው፤ ታሳሪዎች አንድ አመት እንደሞላቸው ምክንያት በማድረግ የተካሄደ ነው ተብሏል፡፡ መፍትሔ አፈላላጊ በሚል ስያሜ ሲንቀሳቀሱ የነበሩ የኮሚቴ አባላት፤ በሽብርተኝነት ክስ ቀርቦባቸው ከታሰሩ አንድ አመት የሞላቸው ሐምሌ 14 እንደሆነ የገለፁት ተቃዋሚዎቹ፤ “በአንድነታችን እንቀጥላለን” ከሚል መልዕክት ጋር በኢንተርኔት የተቃውሞ ጥሪ አስተላልፈው እንደነበር ተናግረዋል፡፡

ትናንት ቀትር ላይ ወደ ተክለሃይማኖትና ወደ ኩርቱ ህንፃ አቅጣጫ እንዲሁም ባንኮ ዲሮማ ድረስ ባሉት መንገዶች በርካታ ህዝብ በመስጊዱ ዙሪያ ተሰብስቦ ተቃውሞ ተስተጋብቷል፡፡ የታሳሪዎችን ፎቶ ያነገቡ ተቃዋሚዎች “ድምፃችን ይሰማ”፣ “የታሰሩት ይፈቱ”፣ “የዘገየ ፍትህ እንደተነፈገ ይቆጠራል”፣ “የሼሁ ግድያ ድራማ ነው” ብለዋል፡፡ ትላንት በተካሄደው ተቃውሞ በርካታ አድማ በታኝ ፖሊሶች በአንዋር እና በበኒ መስጊድ የነበሩ ሲሆን የሃይማኖት ስርዓቱ ያለ እንከን እንደተካሄደና ተቃውሞውም በሰላም እንደተጠናቀቀ ገልፀዋል፡፡