የሰሜን ኮርያው ፕሬዚዳንት ኪም ጁንግ ኡን፣ ከታዋቂው የአገሪቱ የውትድርና ዩኒቨርሲቲ በማዕረግ መመረቃቸው መዘገቡን ተከትሎ ፕሬዚዳንቱ አንድም ቀን ትምህርታቸውን በቅጡ ተከታትለው እንደማያውቁ እርግጠኞች ነን የሚሉ ውስጥ አዋቂዎች ጉዳዩን መሳለቂያ እንዳደረጉት ቢዝነስ ኢንሳይደር ዘግቧል፡፡
ኪም ጁንግ ኡን በአያታቸው ስም ከተሰየመው ታላቁ የኪም ኢ ሱንግ የውትድርና ዩኒቨርሲቲ በማዕረግ መመረቃቸውን የመንግስት መገናኛ ብዙሃን በስፋት መዘገባቸውን የጠቆመው ቢዝነስ ኢንሳይደር፤ አንዳንድ ውስጥ አዋቂዎች ግን “ወደ ዩኒቨርሲቲው ግቢ ድርሽ ብሎ አያውቅም፤ እንደለመደው ዝና ፍለጋ ያስወራው ወሬ ነው” በማለት ፕሬዚዳንቱን መተቸታቸውን አመልክቷል፡፡
ፕሬዚዳንቱ በዩኒቨርሲቲው ውስጥ መማራቸውን የሚያሳይ ምንም አይነት የፎቶግራፍ፣ የጽሁፍም ሆነ የሰነድ ማስረጃ እንደሌለ የተናገሩት አንድ የአገሪቱ የቀድሞ የጦር ሃይል አባል፤ “እንኳን በማዕረግ ሊመረቁ ዩኒቨርሲቲው ግቢ ውስጥ ገብተው አያውቁም” ሲሉ የምርቃት ዜናውን ማጣጣላቸውን ዘገባው ገልጧል፡፡

በአለማችን 101 አገራት 1.3 ቢሊዮን ያህል ዜጎች በከፋ ድህነት ውስጥ እንደሚገኙ የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የልማት ፕሮግራም ከትናንት በስቲያ ባወጣው አለማቀፍ የድህነት ሁኔታ አመላካች ሪፖርት አስታውቋል፡፡
ድርጅቱ አነስተኛ፣ መካከለኛና ከፍተኛ ገቢ ባላቸው 101 የአለማችን አገራት ውስጥ የዜጎችን ገቢ፣ የጤና አገልግሎት፣ የስራ ዕድልና አጠቃላይ የኑሮ ሁኔታ በተመለከተ የሰራውን ጥናት መሰረት አድርጎ ይፋ ባደረገው ሪፖርት እንዳለው፣ በአገራቱ  የሚገኙ 1.3 ቢሊዮን ዜጎች፣ በተደራራቢ የከፋ ድህነት ውስጥ መዘፈቃቸውን ለማረጋገጥ ተችሏል፡፡
ድህነት በሁሉም አገራት እንደሚታይ የጠቆመው ጥናቱ፤ በአገራት ዜጎች መካከል ሰፊ የኑሮ ደረጃ ልዩነት መኖሩን ያመለከተ ሲሆን፣ ከአጠቃላዩ ድሃ ህዝብ መካከል 84.5 በመቶ ያህሉ ከሰሃራ በታች ባሉ የአፍሪካ አገራትና በደቡብ እስያ አገራት ውስጥ እንደሚገኙም ገልጧል፡፡
ጥናቱ በተደረገባቸው አገራት ከሚገኙት 1.3 ቢሊዮን ያህል ድሃ ዜጎች ውስጥ ከግማሽ በላይ የሚሆኑት ወይም 663 ሚሊዮን ያህሉ ከ18 አመት በታች የሚገኙ ህጻናት መሆናቸውንና ከእነዚህ ህጻናት መካከል 85 በመቶ ያህሉ ከሰሃራ በታች ያሉ የአፍሪካ አገራትና የደቡብ እስያ አገራት ዜጎች መሆናቸውንም ሪፖርቱ አመልክቷል፡፡

  ባለፈው ሳምንት እትም ለንባብ ያልነው እስፖርትንና እርግዝናን የሚመለከት ርእሰ ጉዳይ ነው፡፡ የሴቶች ገጽ የተባለው ድረገጽ ያወጣቸው መረጃዎች በአጭሩ ተቀንጭበው ማለትም ዋና ዋና የተባሉት ቁምነገሮች ተመርጠው እንጂ የቀረቡት ነጥቦች ብቻ አይደሉም ለንባብ የወጡት፡፡ በዚህ እትምም ቀሪዎቹን ጠቃሚ ነገሮች እናስነብባችሁዋለን፡፡
አንዲት ሴት ከማርገዝዋ በፊትና ካረገዘችም በሁዋላ የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ማድረግ የሚጠቅማት ሲሆን እንደ እርግዝናው ወቅት እና እንደ ጤንነትዋ ሁኔታም የምትሰራቸው እስፖርቶች ይለያያሉ፡፡ የእርግዝናው ጊዜ በሶስት ቢከፈልም ባገኘነው መረጃ ግን በሁለት ተከፍሎ እንደሚከተለው ይነበባል፡፡
የመጀመሪያው የእርግዝና ወቅት (ከ1-12) ሳምንታት፤
በዚህ ወቅት የሚሰሩ የእስፖርት አይነቶች ከልክ በላይ ሙቀት የሚያስከትሉ ከባድ የእስፖርት አይነቶች መሆን የለባቸውም፡፡ ይህ ጥንቃቄ ያረገዘችውን ሴት እንዲሁም የጽንሱን ደህንነት ለመጠበቅ ይረዳል፡፡  ስለዚህ…
ከፍተኛ ሙቀት ወይንም ወበቅ ባለበት ሰአት እስፖርት መስራት አያስፈልግም፡፡
ሰውነትን የማያጣብቅ (ለቀቅ) ያለ እና ለእስፖርት እንቅስቃሴው የሚመች ልብስ መልበስ ጥሩ ነው፡፡
እስፖርትን በሚሰሩበት ገዚ ውሀ በአስፈላጊው መጠን መጠጣት ተገቢ ያስፈልጋል፡፡
ሁለተኛው የእርግዝና ወቅት (ከ13-40) ሳምንታት፤
በዚህ ወቅት ጽንሱ አቀማመጡን ወደላይ የሚያደርግበት በመሆኑና የጀርባ አጥንት ሊከላከለው ወይንም ሊጠብቀው የማይችልበት አቀማመጥ በመሆኑ ከበድ ያለ የእስፖርት አይነት ቢሰራ ልጁ በእንቅስቃሴው ምክንያት ሊመታ ይችላል፡፡ ስለዚህ በእርጋታ የሚሰሩ የእስፖርት አይነቶችን መምረጥ ይገባል፡፡
ያረገዘችው ሴት ሰውነት እራሱ በእንቅስቃሴው ምክንያት ወደፊት ወይንም ወደሁዋላ የሚገፋና  ልትወድቅ የምትችልበት አጋጣሚ ሊኖር ስለሚችል ደህንነትን ማረጋገጥና አለመመቸትን ማስወገድ ይገባል፡፡
የሰውነት መገጣጠሚያዎች ጡንቻዎች አቅም ሊያጡና ሊጎዱ ይችላሉ፡፡ ስለዚህም ክብደት ያላቸውን ወይንም ድንገተኛ እንቅስቃሴዎችን፤ አቅጣጫ በድንገት የሚያስለውጡ እንቅስቃሴዎችን ማስወገድ ይገባል፡፡
የአካል ብቃት እንቅስቃሴ በሚደረግበት ወቅት የደም ግፊት የመቀነስ ሁኔታ ሊኖር ስለሚችል በመቀመጥ መነሳት ወቅት መጠንቀቅ ያሻል፡፡
ጽንስ ከተፈጠረ ከ16/ ሳምንታት በሁዋላ በጀርባ ተኝቶ የሚሰራ እንቅስቃሴን ማድረግ አይገባም፡፡ የዚህ ምክንያትም ከእናትየው ወደልጁ የሚሄደውን የደም ስርጭት ሊያውክ እና እናትየውንም እራስዋን መቆጣጠር እንዲያቅታት ሊያደርግ ስለሚችል ነው::
በእርግዝና ወቅት ምን ያህል ጊዜ እስፖርት መስራት ያስፈልጋል?
እርጉዝ ሴት ከሕክምና ባለሙያ ጋር ተመካክራ የምትሰራቸውን የእስፖርት አይነቶች በቀን ለ30 ደቂቃ በሳምንት ለአራት ቀን ማድረግ ትችላለች፡፡ ከእርግዝናው ጋር በተያያዘም ሆነ ያረገዘችው ሴት አስቀድሞውኑ ያሉአት የተለያዩ የጤና እክሎችን መሰረት ባደረገ እና የሕክምና ባለሙያዎች በሚሰጡት ምክር መሰረት እንዲሁም እናቶቹ ያላቸውን የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ልምድ መሰረት ባደረገ የእስፖርት እንቅስቃሴው ፕሮግራም ሊለዋወጥ ይችላል፡፡ ለሁሉም ነገር የሕክምና ባለሙያ ምክር አስፈላጊ ነው፡፡
የሚመከሩ የእስፖርት አይነቶች፤
የእግር ጉዞ፤ የእግር ጉዞ ማንኛዋም እርጉዝ ሴት ልታደርገው የምትችለው ጠቃሚ የእስፖርት አይነት ነው::
የውሀ እስፖርት፤ የውሀ እስፖርት ማለት እንደ ዋና፤ ውሀ ውስጥ ኤሮቢክስ እስፖርት መስራት፤ ውሀ ውስጥ የእግር ጉዞ ማድረግ ማለት ሲሆን እርጉዝ ሴቶች ይህን ቢያደርጉ ምንም ክልከላ የለባቸውም፡፡ በተለይም ዋና ሁሉም ጡንቻዎች በደንብ እንዲሰሩ እና እንዲጠነክሩ ስለሚያስችል እና ከልብ ጋር በተያያዘ የጤንነትን ብቃት ለማረጋገጥ ሲባል መስራት ጠቃሚ ነው፡፡ ውሃ ዋና በእርግዝና ጊዜ ለሚከሰት የጀርባ እና የእግር ሕመም እንደ መፍትሔም ይቆጠራል፡፡
የማይንቀሳቀስ ብስክሌትን መንዳት፤ ለእስፖርት የተዘጋጀ ብስክሌት ላይ ማለትም መንገድ ላይ ሳይወጡ ባለበት ቦታ መጋለብ ወይንም መንዳት ጠቃሚ ነው፡፡ በተለይም እርግዝናው ወደመጨረሻው ሳምንት ከሆነው ብስክሌት ላይ ለመሆን ሚዛንን መጠበቅ ስለሚያስቸግር የማይንቀሳቀስ ብስክሌትን መጠቀም ጠቃሚ ነው፡፡
ሩጫ፤ እርጉዝዋ ሴት ከማርገዝዋ በፊት ሩጫን የተለማመደች እና ትሮጥ የነበረች ከሆነች  በእርግዝናዋ ወቅት መሮጥ አያስቸግራትም፡፡ ነገር ግን ከእርግዝና በፊት ሩጫን ያልሞከረች ሴት በእርግዝናዋ ወቅት እንድትሮጥ በፍጹም አትመከርም፡፡ ልምምድ ያላት ሴት ለስንት ሰአት እና በሳምንት ምን ያህል ቀን ትሩጥ ለሚለው እንደሴትየዋ ሁኔታ ይወሰናል፡፡
በእርግዝና ጊዜ እስፖርት እንዳይሰራ ከሚከለከሉባቸው ምክንያቶች መካከል፤
የስኩዋር ፣የታይሮይድ፣የደም ግፊት የመሳሰሉት ችግሮች የሚታዩባቸው እርጉዝ ሴቶች እስፖርት መስራት አይመከሩም፡፡
እርግዝናው የመጀመሪያ ካልሆነ በቀደመው ጊዜ የነበረውን ሁኔታ ልብ ብሎ ማስታወስ ይገባል:: ለምሳሌም ባለፈው እርግዝና ምጥ ያለጊዜው በመምጣት አስቸግሮ ከነበረ በቀጣዩ እርግዝና ጊዜ እስፖርት ብትሰራ ተመሳሳይ ችግር ሊያጋጥማት ስለሚችል ካለሐኪም ምክር እንዳትሰራ ትመከራለች፡፡
የተረገዘው ልጅ በክትትሉ ወቅት ሲታይ በጣም ቀጭን ወይንም የጫጨ ከሆነ ምናልባትም እስፖርቱን እናትየው ብትሰራ የበለጠ ሰውነቱ አንዳይጎዳ ሲባል ለእነዚህ ሴቶች  እስፖርት አይመከርም፡፡
በእርግዝና ጊዜ የደም መፍሰስ ካለ ሁኔታው በሐኪም ሳይጣራ እና ሳይፈቀድ ወደ እስፖርት መሄድ አይገባም፡፡
እርግዝናው መንትያ ከሆነ በተለይም ሶስት እና ከሶስት በላይ ከሆነ እስፖርት መስራት ይከብዳል፡፡
ማህጸናቸው ልጅ የመሸከም ችግር ያለባቸው ሴቶች በእርግዝና ወቅት እስፖርት እንዲሰሩ አይመከርም::
‹‹…አንዲት ሴት በምትጸንስበት ጊዜ የሚታዩ የተለያዩ አካላዊ ለውጦች ይኖራሉ፡፡ ከሰውነት መጠቁዋቆር ጀምሮ በእግር እጅና ፊት እንዲሁም ሰውነት የማበጥ ሁኔታዎች ይከሰታሉ፡፡ እብጠቱ የሚከሰትበት ምክንያት እርግዝናው እያደገ ሲመጣ የደም መልስ የሚባለውን ከእግር ወደልብ ደምን የሚመልሰውን የደም ቡዋንቡዋ ስለሚጫነውና የደም ዝውውሩን ሰለሚያውከው ነው፡፡ በእርግዝና ጊዜ ፈሳሽ በሰውነት ውስጥ ይጨምራል፡፡ ያ ፈሳሽ በሚጨምርበት ጊዜ ከደም ቡዋንቡው እየወጣ በቆዳ ስር ይከማቻል፡፡ ይሄ ነገር በብዛት የሚከሰት ሲሆን ከሌሎች ሕመሞች ጋር በተያያዘ ካልሆነ በስተቀር እንደ ችግር አይቆጠርም፡፡ ነገር ግን የደም ግፊት ፣ኩላሊት ከመሳሰሉት ሕመሞች ጋር የሚያያዝ ከሆነ አሳሳቢ ይሆናል፡፡ በህመም ምክንያት ማለትም የልብ የኩላሊት የጉበት የመሳሰሉት በሽታዎች ያሉባት ሴትም በእግሩዋ ወይንም በሰውነትዋ ላይ እብጠት ሊኖራት ይችላል፡፡ በእርግዝናው ምክንያት የሚከሰተው ግን አሳሳቢ አይደለም፡፡ የሰውነት መጠቋቆር የሚከሰተው ደግሞ ኢስትሮጂን እና ፕሮጀስትሮን የተባሉት ሆርሞኖች (ቅመሞች) መጠናቸው ስለሚጨምር ነው፡፡ በእርግዝና ጊዜ የልብ ሕመም፣ የደም ዝውውር ችግር ፣ስኩዋር የመሳሰሉት ሕመሞችም ሊከሰቱ ይችላሉ፡፡ በእርግዝና ጊዜ ሴቶች የደማቸው መጠን ብዛቱ ማለት ነው ሊጨምር ይችላል፡፡ ይህ በሚሆንበት ወቅት ደግሞ ልብ ስራው ይጨምራል፡፡ በደቂቃ የሚተነፈሰው ትንፋሽም በደቂቃ መጠኑ ከፍ ይላል፡፡ በእርግዝና ጊዜ የሰውነት መገጣጠሚያዎች እና የወገብ አጥንት በዳሌ አካባቢ ያሉ አጥንቶችና መገጣጠሚያዎች ልጅ በሚወለድበት ጊዜ ሰውነት እንዳይጠብቅ ለማድረግ ቅድመ ዝግጅት ሰለሚያደርጉ ይላላሉ፡፡ እርግዝናው የሰውነት አቋምን አለመስተካከል፣ድካምን እንዲሁም የተለያዩ የጤና ችግሮችን ሊያስከትል የሚችል ሲሆን እነዚህን ለማቃለልም የአካል ብቃት እንቅስቃሴ ማድረግ በባለሙያዎች ይመከራል፡፡››
ዶ/ር ደሴ እንግዳየሁ
በአንድ ወቅት የሰጡት ማብራሪያ

 ከዕለታት አንድ ቀን ሁለት እጅግ እንዳሚዋደዱ የሚነገርላቸው ጓደኛሞች ረዥም መንገድ መሄድ  ይጀምራሉ፡፡
በመንገዳቸው ላይም ዕቅድ ለማውጣት ይመካከራሉ፡፡ የዕቅዶቻቸው አንኳር አንኳር ነጥቦችን እንደሚከተለው ነጠቡ፡-
1ኛ- ቆራጥነት
2ኛ- ጠላት ከመጣ በጋራ ማጥቃትና በጋራ መከላከል
3ኛ- ከወዲሁ መንቂያ ምልክቶችን መሰዋወጥ
4ኛ- በፍጥነት የማምለጫ አቅጣጫ መለየት
5ኛ- ካልተቸገሩ በስተቀር መሣሪያ አለማውጣት
6ኛ- ወደ ጫካ ገብቶ መደበቅ ካስፈለገ፣ በያሉበት ሆኖ የጭስ ምልክት ማሳየት
7ኛ- ጨርሶ ከተጠፋፉ ከአንድ ሰዓት ተኩል በኋላ ወደ መኖሪያ ቀዬ መመለስና እዚያ መገናኘት የሚሉ ናቸው፡፡
ከዚህ በኋላ ለጥቂት ሰዓታት እንደተጓዙ፣ ከየት መጣ ሳይባል፣ ጅብ ከተፍ አለና ተፋጠጣቸው፡፡
አንደኛው፤ በደመ- ነብስ ረዥም ዛፍ ላይ ወጥቶ አመለጠ፡፡
ሁለተኛው፤ እዚያው ባለበት ወድቆ የሞት መስሎ ተኛ፡፡
ጅቡም የሞተ መሆኑን እንደማረጋገጥ፣ በጣም ተጠግቶ፣ አሽትቶት መንገዱን ቀጠለ፡፡
አንድ ሰዓት ያህል እንዳለፈ ጅቡም እንደማይመለስ ተረጋገጠ፡፡ ዛፉ ላይ የወጣውም ወረደ፡፡የሞተ የመሰለውም ተነሳ፡፡
ዛፍ ላይ የነበረው እንደ ወረደ ተንደርድሮ መጥቶ፤
“ስማ ስማ፤ ጅቡ ወደ ጆሮህ ተጠግቶ ምን ነበር ያለህ ?” አለና ጠየቀው፡፡
ጓደኝየውም፤
“ምን አለኝ መሰለህ ? ክፉ ጊዜ ሲመጣ የሚሸሽ ጓደኛ አትያዝ!”
*   *   *
የማይታመንን ወዳጅ እንደ ሁነኛ ጓደኛ አድርጎ መያዝ፣ የቁርጡ ቀን ሲመጣ በጉዴ ወጣሁ ያሰኛል፡፡ ከቶውንም ሲጀምሩት ቀላልና ቀና የሚመስል ጓደኝነት፣ ወንዝ ሊያሻግር እንደማይችል ለማየት ዓይንን ማሸት አይጠይቅም፡፡ ይህ እውነታ ደግሞ  በግለሰብና በግለሰብ መካከል ብቻ ሳይሆን፣ በቡድንና በቡድን፣ በፓርቲና በፓርቲ፤ በሀገርና በሀገር መካከል ክሱት ነው፡፡ እያደገም ሂያጅ ነው፡፡ ከዚህ ቀደም ደጋግመን እንዳልነው፤ “change is incremental” - ለውጥ አዳጊ ሂደት ነው፡፡ ይህ ማለት ግን አንዳንዱ ለውጥ አይነጥፍም፤አንዳንዱ አይጨነግፍም፤አንዳንዱ ሰው ሳይሰማው ሳያውቀው ከናካቴው አይመክንም ማለት አይደለም፡፡ ለውጥ በድንገቴ ክስተት ሊመጣ ይችላል፡፡ ሥር በሰደደ፣ መሠረት በያዘ መንገድም ውል ሊይዝ ይችላል፡፡ በግርግር ተጀምሮ በለብ ለብ ሂደትም ሊከሰት ይችላል፡፡ እንደ “ለብ ለብ ፍቅር” ማለት ነው፡-
እሳት ያልገባው ልብ
ሚሚዬን ጠየኳት፣
“ሁልጊዜ አረንጓዴ ፣ለምለም ፍቅር አለ
ትወጃለሽ ሚሚ ይሄን የመሰለ
ወይስ ያዝ ለቀቅ ጭልጥ አንዴ መጥቶ
 አፍ ጠራርጎ መሄድ ያገኙትን በልቶ
 ሚሚዬ. እንዲህ አለች ሳስቃ መለሰች
የምን እኝኝ ነው ዕድሜ ልክ ካንድ ሰው
 ቋሚ ፍቅር ይቅር ለብ ለብ እናርገው
ትምርቷ ለብ ለብ
ዕውቀቷ ለብ ለብ
ነገር ዓለሟ ግልብ
እንዴት ይበስል ይሆን እሳት ያልገባው ልብ!
የዛሬው ወጣት እሳት የገባው ልብ ሊኖረው ይገባል፡፡ ለብ ለቡ ጥብስ ጉዳቱ፣ እኛ በለብ ለብ ያለፍነው ለውጥ፣ ወራሾቻችንን በማይተካ መልክ ዋጋ ማስከፈሉ ነው! ይህን ከልብ ማስተዋል ተገቢ ነው፡፡ትምህርት ቤቶቻችን በዚህ ረገድ በአያሌው ተጠያቂዎች ናቸው፡፡ ጤና ጣቢያዎቻችን በቀጥታም ባይሆን ተጠያቂዎች ናቸው፡፡ ማህበረሰቦቻችንም በተቀዳሚ ወላጆች፣ ቀጥሎ ሁሉም ተቋማት ባለዕዳዎች ናቸው፡፡ ዞሮ ዞሮ መከራው የሁላችንም ነው፡፡ ማ ተጠይቆ ማን ይቀራል ማለት ያባት ነው፡፡
ሁሉም ነገር እየተመቻቸልን ከከፋን፣ ሁሌ በወርቅ አልጋ በእርግብ ላባ ላይ ካልተኛን ካልን፣ የመጨረሻ የዋህያን ነን ማለት ነው፡፡ የኖህነት አንድ ነገር ነው፤ ጅልነትና ሞኝነት ግን ጎጂም ነው:: ከራስ አልፎ ሌላውን ያሰቃያል፡፡ ከዚህ እንጠንቀቅ!
የተሰጠንን በደስታ መቀበል፤ የተበረከተልንን በፀጋ መያዝና የተሻለ ፀጋ መሻት የወቅታችን ሂደት ነው ብንል ማጋነን አይሆንም፡፡ ዋናው ሁሉን አቻችሎ  የመጓዝን ክህሎት ማጣጣም ነው:: “አንድ ወደፊት ለመጓዝ አራት ወደ ኋላ” የሚለውን  የጥንት ሊቃውንት ስልት ማሰብም ኋላ ቀርነት አይሆንም፡፡ ሁሉ እየሆነልን፣ እንዳልሆነ ካሰብን ተሳስተናል ፡፡ አበው፡- “የበላን አብላላው፤ የለበሰን በረደው” የሚሉት ለዋዛ እንዳልሆነ መገንዘብ ያለብን ይሄኔ ነው!!

             በተለያዩ የኦሮሚያ አካባቢዎች አመራሮቹና አባላቱ በሰበብ አስባብ እየታሠሩበት መሆኑን የገለፀው የኦሮሞ ፌደራሊስት ኮንግረስ፤ በየአካባቢው ህዝባዊ ውይይት ለማካሄድ መቸገሩንም አስታውቋል፡፡
በነቀምት የዞኑ የአፌኮ ጽ/ቤት አደራጅና ሰብሳቢ፣ በሆሮ ጉዳሩ የጽ/ቤት ኃላፊን ጨምሮ በኢሊባቡር፣ በምዕራብ ሀረርጌ፣ በምስራቅ ሸዋ፣ በቄለም ወለጋና በተለያዩ አካባቢዎች ከ20 በላይ አመራሮችና አባላት ከሰሞኑ እንደታሠሩበት ለአዲስ አድማስ አስታውቋል፡፡
እስሩ እየተፈፀመ ያለው የተለያዩ ሰበብ አስባቦችን በመፈለግ ነው ያሉት የኦፌኮ ም/ሊቀመንበር አቶ ሙላቱ ገመቹ፤ አመራርና አባላቶቻችን ለምን ታሠሩ ብለን ስንጠይቅ፤ “ግማሾቹ በቤታቸው የጦር መማሪያ አከማችተው ተገኝተዋል፣ ግማሾቹ በመኖሪያ ቤታቸው ህገ ወጥ ስብሰባ አድርገዋል፤ በህገ ወጥ መንገድ አባላትን አደራጅተዋል” የሚል ምላሽ ይሠጠናል ብለዋል፡፡
የለውጥ ሂደቱን ተስፋ በማድረግ የኦሮሞ ፌደራሊስት ኮንግረስ በመላ ኦሮሚያ በሚገኙ 20 ዞኖች ውስጥ ጽ/ቤት መክፈቱንና በየወረዳዎቹም በርካታ የወረዳ ጽ/ቤቶችን በአንድ አመት ጊዜ ማደራጀቱን የገለፁት፤ አቶ ሙላቱ፤ ጽ/ቤቶቹን ብናደራጅም በየዞኖቹና በወረዳዎቹ ህዝባዊ ውይይቶችን ማድረግ ተቸግረናል ብለዋል፡፡
በኛ የፓርቲ ስብሰባ ላይ የተገኙ ግለሰቦች በወረዳና አካባቢ አመራሮች ወከባና እስር እየተፈፀመባቸው መሆኑን ያስታወቁት ም/ሊቀመንበሩ፤ በተለይ በምዕራብ ሀረርጌ ዞን ጽ/ቤታችንም በሃይል እንዲዘጋ ተደርጐብናል ብለዋል፡፡
አባሎቻችንና አመራሮቻችን ለምን ይታሠራሉ ብለን መንግስትን ስንጠይቅ፤ ህግን የማስከበር እርምጃ ነው የተወሰደው” የሚል ምላሽ ይሰጠናል ያሉት አቶ ሙላቱ፤ ማጣራት ሳይደረግ በስመ ህግን ማስከበር ዜጐችን በጅምላ ማሰር፣ ለሀገር ሠላም ጠቃሚ አይደለም፤ በመንግስት በኩል አስቸኳይ እርምት ሊደረግበት ይገባል ብለዋል፡፡
የቀድሞውን አካሄድ በሚያስታውስ መልኩ ፖለቲከኞች በሰበብ አስባቡ መታሠራቸው በታችኛው የመንግስት መዋቅር ላይ ባሉ አመራሮች ዘንድ የአስተሳሰብም ሆነ የአሠራር ለውጥ ባለመፈጠሩ የተከሰተ ነው ብለዋል - አቶ ሙላቱ፡፡
በአሁኑ ወቅት አብዛኛው የኦሮሚያ አካባቢ በመከላከያ ቁጥጥር ስር መሆኑን የጠቆሙት አቶ ሙላቱ፤ መከላከያ ወጥቶ በመደበኛ የፀጥታ ሃይል ሠላም መረጋገጥ አለበት ይላሉ፡፡
ከኦፌኮ አባላትና አመራሮች በተጨማሪም “የኦነግ ደጋፊ ናችሁ” በሚል ሰዎች እየታሠሩ መሆኑንም ተናግረዋል፡፡
በክልሉ መገናኛ ብዙሃን በጉዳዩ ላይ ማብራሪያ የሰጠው የክልሉ ፀጥታ ቢሮ በበኩሉ፤ በህግ ማስከበር ሂደት ሰዎች እየታሠሩ ያሉት በወንጀል ብቻ ተጠርጥረው ነው ብሏል፡፡   

 ባለፈው ቅዳሜ ተማሪዎቹን ያስመረቀው አርሲ ዩኒቨርሲቲ በምረቃ ስነስርዓቱ ላይ ሂውማን ብሪጅ የተባለው አለማቀፍ ግብረሰናይ ድርጅት በአገሪቱ ለሚገኙ ዩኒቨርሲቲዎች፣ ሆስፒታሎችና ክሊኒኮች የህክምና ቁሳቁሶችን በመለገስ ላበረከተው አስተዋጽኦ እውቅና ለመስጠት የዋንጫና የምስክር ወረቀት ያበረከተ ሲሆን፣ ለሂውማን ብሪጅ የኢትዮጵያ ዋና ዳይሬክተር ለአቶ አዳሙ አንለይ የክብር ዶክትሬት ሰጥቷል፡፡
ተቀማጭነቱ በስዊድን የሆነው ሂዩማን ብሪጅ በቅርቡ በጠቅላይ ሚኒስትር አቢይ አህመድ፣ በኤርትራው ፕሬዚዳንት ኢሳያስ አፈወርቂና በሶማሊያው ፕሬዚዳንት መሃመድ ፎርማጆ ተመርቆ ስራ የጀመረውን የባህር ዳር ዩኒቨርሲቲ ጥበበ ግዮን ስፔሻላይዝድ ሆስፒታልና የሃዋሳ ዩኒቨርሲቲን ጨምሮ ላለፉት ረጅም አመታት ለበርካታ የህክምናና የትምህርት ተቋማት በመቶ ሚሊዮኖች ብር የሚገመቱ የህክምና መሳሪያዎችንና ቁሳቁሶችን በመለገስ በጤናውና በትምህርቱ ዘርፍ ከፍተኛ እገዛ እያደረገ እንደሚገኝ በምረቃ ስነስርዓቱ ላይ ተነግሯል፡፡

 በ‹‹ሰሎሜ›› ቶክሾው የታዘብኩት!


           የኢትዮጵያ ቴሌቪዥን ሥራ አስኪያጅ የነበረችውና በጣቢያው ላይ አስደማሚ ሥር ነቀል ለውጥ ያመጣችው ሰሎሜ  ታደሰ፤ በፋና ቴሌቪዥን እያዘጋጀች የምታቀርበውን ‹‹ሰሎሜ›› የተሰኘ ቶክሾው ሁሌም በፍቅርና በጉጉት ነው የምመለከተው:: በፕሮግራሙ የምትዳስሳቸው ርዕሰ ጉዳዮችና የምትጋብዛቸው እንግዶች (ብዙ ጊዜ ወጣቶችና ታዳጊዎችም ይሳተፋሉ) እንዲሁም የፕሮግራሙ አቀራረብ ይማርከኛል፡፡ ለኔ ዘና የሚያደርግም ትምህርት የሚሰጥም ነው የሰሎሜ ቶክሾው፡፡ ስለ አዘጋጇና ፕሮግራሟ ወደፊት በስፋት እመለስበታለሁ፡፡ ለዛሬ ግን ባለፈው ረቡዕ በቀረበው ሳምንታዊ ፕሮግራሟ ላይ ብቻ አተኩሬ ትዝብቴን እገልጻለሁ፡፡
ፕሮግራሙ ላይ የደረስኩት ከጀመረ በኋላ ቢሆንም የዕለቱ ርዕሰ ጉዳይ በትምህርት ላይ የሚያጠነጥን መሆኑን ተገንዝቤያለሁ:: በትምህርት ፍኖተ ካርታው፣ በትምህርት
ጥራት፣ በማስተማር ዘዴ፣ በኩረጃ ባህል… ወዘተ ስማቸውን ከማላስታውሰው፣ አንድ የዩኒቨርሲቲ ፕሮፌሰር ጋር ሁነኛ ውይይት እያደረገች ነበር፡፡
እንደተለመደው መሃል ላይ እሳት የላሱ የዘመኑ ታዳጊዎችና ወጣቶችን በማስገባት፣  ከዕድሜያቸው በላይ የበሰለና የጠለቀ አስተያየት አስደምጣናለች - በኩረጃና በትምህርት ዙሪያ፡፡ እስከዚህ ድረስ የታዘብኩት የለም፡፡
በፕሮግራሙ መገባደጃ ላይ፣ ፕሮሰፌሰሩ በሰጡት ምላሽ ላይ ነው ትዝብቴ፡፡ ሰሎሜ የኤሊት (Elife) ት/ቤቶች የሚል ነገር አንስታ ማብራራት ጀመረች፡፡ እነ ዊንጌትን፣ ተፈሪ መኮንን… ወዘተ ለአብነት ጠቀሰች፡፡ ባህር  ማዶም ተሻግራ እነ ሃርቫርድን የመሳሰሉ ዩኒቨርሲቲዎችን በምሳሌነት አቀረበች:: የኤሊት ት/ቤት ስትል፣ የ‹ሃብታም ወይም ወድ› ት/ቤትን ሳይሆን ምርጦችንና የላቁ ተማሪዎች ማዕከል (Center & excellence) ማለቷ እንደሆነ በቅጡ በማስረዳት… በአሁኑ ዘመን ተማሪዎች የላቀ ብቃትና አቅም ያላቸው ተማሪዎች ለማፍራት፣ ተመሳሳይ የኤሊት ት/ቤት ወይም ተቋሙ ቢኖርስ…? የሚል አስተያየት አቀረበች ጥያቄው ቀላልና ይመስላል፡፡ በተለይ እንደ ፕሮፌሰሩ ላሉ የቀለም ቀንዶች!! ግን ተሳስቼአለሁ፡፡
ፕሮፌሰሩ የሰጡት ምላሽ አስገርሞኛል፡፡ የኤሊት ት/ቤት የሚለውን ነገር…  የተቀበሉት አይመስልም፡፡ ልብ ብሉ! የኤሊት የሚለውን ‹‹የልህቀት ማዕከል›› ስትል ሰሎሜ በግልፅ አብራርታዋለች፡፡ ፕሮፌሰሩ ግን በአሁኑ የአገሪቱ ተጨባጭ ሁኔታ የኤሊት ት/ቤት (ተቋም) የሚለው ሀሳብ… የሚተገበር ወይም የሚቻል እንዳልሆነ ነው የገለጹት፡፡ ይልቁንም በመንግሥት የትምህርት ተቋማት ውስጥ ተመሳሳይ ሙከራ እየተደረገ መሆኑን በመግለጽ  ከጉዳዩ ለመሸሽ ሞከሩ፡፡
እንግዲህ የትምህርት ፖሊሲን እንዲቀየር ወይም ሥር ነቀል የሥርዓተ ትምህርት ለውጥ እንዲደረግ… ሀሳብ፡፡ ጎበዝ ተማሪዎች የሚበራከቱበትና የሚበረታቱበት የልህቀት ማዕከል ቢቋቋምስ? ነው የተባለው፡፡
በመጨረሻ ላይም ፕሮፌሰሩ በዚህ ርዕሰ ጉዳይ ላይ በሌላ ጊዜ በስፋት ተዘጋጅተው እንደሚወያዩ ቃል ገብተዋል።  
ፕሮፌሰሩ፤ ይህን ሀሳብ ለምን ሸሹት? ለምንስ እንደ ከባድ ነገር ለሌላ ጊዜ አስተላለፉት? ለእኔ አሁንም እንቆቅልሽ እንደሆነብኝ ነው፡፡
የአገራችንን እንቆቅልሽ ይፈቱልናል ብለን የምንጠብቃቸው ምሁራን ጭራሽኑ ተጨማሪ እንቆቅልሽ እየፈጠሩብን ነው ልበል? ከእንቆቅልሽ ያውጣን!!
ትዕግስቱ ከአብነት      

 በ‹‹ሰሎሜ›› ቶክሾው የታዘብኩት!


           የኢትዮጵያ ቴሌቪዥን ሥራ አስኪያጅ የነበረችውና በጣቢያው ላይ አስደማሚ ሥር ነቀል ለውጥ ያመጣችው ሰሎሜ  ታደሰ፤ በፋና ቴሌቪዥን እያዘጋጀች የምታቀርበውን ‹‹ሰሎሜ›› የተሰኘ ቶክሾው ሁሌም በፍቅርና በጉጉት ነው የምመለከተው:: በፕሮግራሙ የምትዳስሳቸው ርዕሰ ጉዳዮችና የምትጋብዛቸው እንግዶች (ብዙ ጊዜ ወጣቶችና ታዳጊዎችም ይሳተፋሉ) እንዲሁም የፕሮግራሙ አቀራረብ ይማርከኛል፡፡ ለኔ ዘና የሚያደርግም ትምህርት የሚሰጥም ነው የሰሎሜ ቶክሾው፡፡ ስለ አዘጋጇና ፕሮግራሟ ወደፊት በስፋት እመለስበታለሁ፡፡ ለዛሬ ግን ባለፈው ረቡዕ በቀረበው ሳምንታዊ ፕሮግራሟ ላይ ብቻ አተኩሬ ትዝብቴን እገልጻለሁ፡፡
ፕሮግራሙ ላይ የደረስኩት ከጀመረ በኋላ ቢሆንም የዕለቱ ርዕሰ ጉዳይ በትምህርት ላይ የሚያጠነጥን መሆኑን ተገንዝቤያለሁ:: በትምህርት ፍኖተ ካርታው፣ በትምህርት
ጥራት፣ በማስተማር ዘዴ፣ በኩረጃ ባህል… ወዘተ ስማቸውን ከማላስታውሰው፣ አንድ የዩኒቨርሲቲ ፕሮፌሰር ጋር ሁነኛ ውይይት እያደረገች ነበር፡፡
እንደተለመደው መሃል ላይ እሳት የላሱ የዘመኑ ታዳጊዎችና ወጣቶችን በማስገባት፣  ከዕድሜያቸው በላይ የበሰለና የጠለቀ አስተያየት አስደምጣናለች - በኩረጃና በትምህርት ዙሪያ፡፡ እስከዚህ ድረስ የታዘብኩት የለም፡፡
በፕሮግራሙ መገባደጃ ላይ፣ ፕሮሰፌሰሩ በሰጡት ምላሽ ላይ ነው ትዝብቴ፡፡ ሰሎሜ የኤሊት (Elife) ት/ቤቶች የሚል ነገር አንስታ ማብራራት ጀመረች፡፡ እነ ዊንጌትን፣ ተፈሪ መኮንን… ወዘተ ለአብነት ጠቀሰች፡፡ ባህር  ማዶም ተሻግራ እነ ሃርቫርድን የመሳሰሉ ዩኒቨርሲቲዎችን በምሳሌነት አቀረበች:: የኤሊት ት/ቤት ስትል፣ የ‹ሃብታም ወይም ወድ› ት/ቤትን ሳይሆን ምርጦችንና የላቁ ተማሪዎች ማዕከል (Center & excellence) ማለቷ እንደሆነ በቅጡ በማስረዳት… በአሁኑ ዘመን ተማሪዎች የላቀ ብቃትና አቅም ያላቸው ተማሪዎች ለማፍራት፣ ተመሳሳይ የኤሊት ት/ቤት ወይም ተቋሙ ቢኖርስ…? የሚል አስተያየት አቀረበች ጥያቄው ቀላልና ይመስላል፡፡ በተለይ እንደ ፕሮፌሰሩ ላሉ የቀለም ቀንዶች!! ግን ተሳስቼአለሁ፡፡
ፕሮፌሰሩ የሰጡት ምላሽ አስገርሞኛል፡፡ የኤሊት ት/ቤት የሚለውን ነገር…  የተቀበሉት አይመስልም፡፡ ልብ ብሉ! የኤሊት የሚለውን ‹‹የልህቀት ማዕከል›› ስትል ሰሎሜ በግልፅ አብራርታዋለች፡፡ ፕሮፌሰሩ ግን በአሁኑ የአገሪቱ ተጨባጭ ሁኔታ የኤሊት ት/ቤት (ተቋም) የሚለው ሀሳብ… የሚተገበር ወይም የሚቻል እንዳልሆነ ነው የገለጹት፡፡ ይልቁንም በመንግሥት የትምህርት ተቋማት ውስጥ ተመሳሳይ ሙከራ እየተደረገ መሆኑን በመግለጽ  ከጉዳዩ ለመሸሽ ሞከሩ፡፡
እንግዲህ የትምህርት ፖሊሲን እንዲቀየር ወይም ሥር ነቀል የሥርዓተ ትምህርት ለውጥ እንዲደረግ… ሀሳብ፡፡ ጎበዝ ተማሪዎች የሚበራከቱበትና የሚበረታቱበት የልህቀት ማዕከል ቢቋቋምስ? ነው የተባለው፡፡
በመጨረሻ ላይም ፕሮፌሰሩ በዚህ ርዕሰ ጉዳይ ላይ በሌላ ጊዜ በስፋት ተዘጋጅተው እንደሚወያዩ ቃል ገብተዋል።  
ፕሮፌሰሩ፤ ይህን ሀሳብ ለምን ሸሹት? ለምንስ እንደ ከባድ ነገር ለሌላ ጊዜ አስተላለፉት? ለእኔ አሁንም እንቆቅልሽ እንደሆነብኝ ነው፡፡
የአገራችንን እንቆቅልሽ ይፈቱልናል ብለን የምንጠብቃቸው ምሁራን ጭራሽኑ ተጨማሪ እንቆቅልሽ እየፈጠሩብን ነው ልበል? ከእንቆቅልሽ ያውጣን!!
ትዕግስቱ ከአብነት      

 ከአሜሪካ የተሰረቀውን ሚስጥራዊ ወታደራዊ መረጃ በድብቅ ለቻይና አሳልፎ ሰጥቷል የተባለው ቻይናዊ ፕሮፌሰር፤ በ200 አመታት እስር መቀጣቱን ዘ ኢንዲፔንደንት ዘግቧል፡፡
የኤሌክትሮኒክ የጦር መሳሪያዎችና የተዋጊ ጄቶች አፕሊኬሽኖችን እንደያዘ የተነገረለትን የኮምፒውተር ቺፕስ በድብቅ ወደ ቻይና ለመላክ በተደረገው እንቅስቃሴ ውስጥ ተሳትፏል በሚል ባለፈው አመት ጥር ወር ላይ በቁጥጥር ስር የዋለው ፕሮፌሰር ይሺ ሺሽ የራዳር፤ በቀረቡበት 18 ክሶች ሁሉ ጥፋተኛ ሆኖ በመገኘቱ የ200 አመታት እስር እንደተፈረደበት ዘገባው አመልክቷል፡፡
ሎስ አንጀለስ ውስጥ በሚገኘው ዩኒቨርሲቲ ኦፍ ካሊፎርኒያ፣ የኤሌክትሪካል ምህንድስና መምህር የሆነው የ64 አመቱ ፕሮፌሰር ይሺ ሺሽ፤ ከግብረ አበሮቹ ጋር በመሆን ይህንን እጅግ ፈጣንና ልዩ የኮምፒውተር ቺፕስ ቻይና ውስጥ ለሚገኝ አንድ ኩባንያ አሳልፎ በመስጠቱ ቅጣቱ እንደተጣለበት ተነግሯል፡፡
አገራዊ መረጃን አሳልፎ ከመስጠት ባለፈ የውጭ አገራት ኩባንያዎች ቴክኖሎጂውን ተጠቅመው የአሜሪካን ህልውና አደጋ ላይ የሚጥሉ አዳዲስ ወታደራዊ አፕሊኬሽኖችን የሚሰሩበትን ዕድል የሚከፍት አደገኛ ድርጊት ፈጽሟል የተባለው ፕሮፌሰሩ፤ ከዚህ በተጨማሪም የቻይና ኩባንያዎች የአሜሪካ ኩባንያዎችን ፈጠራዎችና ቴክኖሎጂዎች ተጠቅመው ያልተገባቸውን ጥቅም እንዲያገኙ የሚያደርግ ወንጀል ሰርቷል በሚል የእስር ፍርዱ እንደተወሰነባቸው ተገልጧል፡፡

 የአለማችን አገራት ፕላስቲክና የምግብ ትራፊዎችን ጨምሮ በየአመቱ በድምሩ ከ2 ቢሊዮን ቶን በላይ ደረቅ ቆሻሻ እንደሚፈጥሩ በ194 አገራት ላይ የተሰራና ባለፈው ረቡዕ ይፋ የሆነ የጥናት ሪፖርት መግለጹን ቢቢሲ ዘግቧል፡፡
በአለማችን በየአመቱ ከሚመነጨው 2 ቢሊዮን ቶን በላይ ደረቅ ቆሻሻ ውስጥ ለመልሶ መጠቀም የሚውለው 16 በመቶው ብቻ እንደሆነ የጠቆመው ዘገባው፣ ቀሪው 950 ሚሊዮን ያህል ቆሻሻ ግን ተገቢ ባልሆነ መንገድ እንደሚወገድ ጥናቱን በመጥቀስ አመልክቷል፡፡
ከህዝብ ብዛታቸው አንጻር ከፍተኛ መጠን ያለው ደረቅ ቆሻሻ ከሚያመነጩ ቀዳሚዎቹ የአለማችን አገራት መካከል አሜሪካ በአንደኛ ደረጃ ላይ እንደምትገኝ የጠቆመው ሪፖርቱ፣ ህንድና ቻይና በሁለተኛና በሶስተኛ ደረጃ ላይ እንደሚገኙና ሶስቱ አገራት በድምሩ ከአለማችንን አጠቃላይ ቆሻሻ 39 በመቶ ያህሉን እንደሚያመነጩም ገልጧል፡፡
ከምታመነጨው ቆሻሻ ውስጥ 68 በመቶውን መልሳ የምትጠቀመው ጀርመን፤ ቆሻሻዎችን መልሶ በመጠቀም ረገድ ከአለማችን አገራት በቀዳሚነት ተቀምጣለች ያለው ዘገባው፣ በአብዛኞቹ አገራት ቆሻሻን መልሶ የመጠቀም አዝማሚያ እየቀነሰ እንደሚገኝም አመልክቷል፡፡
ጥናቱ የተሰራባቸው አገራት በየአመቱ የሚያመነጩት አጠቃላይ ቆሻሻ 820 ሺህ የኦሎምፒክ የመዋኛ ገንዳዎችን የመሙላት አቅም እንዳለው የጠቆመው ሪፖርቱ፣ ቻይናንና ታይላንድን ጨምሮ የተለያዩ አገራት ከውጭ አገራት እየገዙ መልሰው ይጠቀሙት የነበረውን ቆሻሻ መግዛት ማቆማቸው ቆሻሻ በከፍተኛ መጠን እንዲጠራቀም ሰበብ መፍጠሩንም አመልክቷል፡፡
በአለማችን የተለያዩ ውቅያኖሶች ውስጥ 100 ሚሊዮን ቶን የሚገመት ቆሻሻ እንደሚገኝ የጠቆመው ሪፖርቱ፣ ይህም የውሃ አካላትን ህልውና በከፍተኛ ሁኔታ እንደሚጎዳውና የቱሪዝም ኢንዱስትሪ ገቢን በእጅጉ እንደሚቀንሰው ገልጧል፡፡