የራሄል ጌቱ “ኢትዮጵያዬ” (የኔ 1ኛ)
                             ቴዎድሮስ ተ/አረጋይ

                የፓብሎ ፒካሶን “ገርኒካ” ሥዕል የፈጠረው 2ኛው የዓለም ጦርነት ነው። ሕወሓት ባርኮ የጀመረው ጦርነትም እንዲሁ የብዙ የፈጠራ ስራዎች መነሻ መሆኑ እየታየ ነው። ኪነጥበብ ከምቾት ይልቅ መከራን የሚፈልግ ይመስለኛል። በቅርቡ ከ100 በላይ የጥበብ ሰዎች ተሰባስበው በ20 ቀናትና ሌሊቶች የሰሯቸው “ስለ ኢትዮጵያ” የተባሉ መንትያ አልበሞች የዘመናችን ሀገራዊ ሀውልቶች ሆነው ይጠቀሳሉ። ድምጻዊት ራሄል ጌቱ ሰሞኑን የለቀቀችው “እቴሜቴ” አልበሟ ውስጥ “ኢትዮጵያዬ” የተባለው ቁጥር 1 ወኔ ቀስቃሽ ዜማ በቅርብ ከተሰሩ ሀገራዊ ዜማዎች ሁሉ ለየት ያለ ሆኖ አግኝቼዋለሁ።
በአሚናዎች እንጉርጉሮ የሚጀምረው ይህ ዜማ፣ ድምጻዊቷ ከፍ ያለ ስፍራ ላይ ሰንደቅ ዓላማዋን ተክላ እስኪጠናቀቅ ሙሉ ሆኖ ዓይንንም ጆሮንም ሰቅዞ የመያዝ ኃይሉን አሳይቶናል። ስራው ሲያልቅ ማን ነው ይህን ምትሀት የፈጠረው? የሚል ስሜት ፈጥሮብኛል። የግጥሙ ደራሲ ናትናኤል ግርማቸው ነው? የኢዮኤል መሀሪ ዜማና ቅንብር ነው? የቅድስት ይልማ ዳይሬክተር መሆን ነው ወይስ የሰዳኪያል አየለ ሲኒማቶግራፈርነት? አንድ ቦታ ላይ ቆሞ ለይቶ ማመስገን የሚቻል አይመስለኝም። የአማርኛ ዘፈኖች የጀርባ አጥንት የሆነው “እናናዬ . . . እህም እናኑ” እንኳ የክብር ቦታ አግኝቷል።
“እናና እናና እናና
ይጥለፈኝ ቀሚሷ ጉበኗ
ጠብ እርግፍ ያርገኝ ለክብሯ
ሆዴ እንዳታጣላኝ ካድባሯ
እናና እንዬ እናት ዓለም
የደም የአለላ ሰበዝ ቀለም “ ትላለች።
ቀጥላም፤ “ኧረ ሰው ኧረ ሰው ኧረ ሰው ጌጥ ሀብቱ
ኧረ ሰው ኧረ ሰው ኧረ ሰው ኩራቱ
እንደምን አይከፋው
አንገቱን አይደፋው
ሲከፋት እናቱ” እያለች የዛሬዋን ኢትዮጵያ ወቅታዊ ሁኔታ በአጭር መስመሮች ስላ ታሳየናለች፡፡
ራሄል የምታዜማት ገጸ ባህሪ የኢሕአዴግ ዘመን ልጅ፣ ብሔሯ አማራ ናት።
“በልጅነት ፍቅርሽ የሰቀልኩት ሰንደቅ የታቀፍኩት በጄ
የዜግነት ክብር ስል የዘመርኩት ከሰልፍ ማልጄ
ያቆመሽ ካድባርሽ የነጻነት ደጄ
እሱ ነው እሱ ነው ወዳጄ” ብላ እያዜመች ነው ራሷን የምትገልጸው። በአሚናዎቹ እንጉርጉሮ የጀመረው ሀዘንና ልበሙሉነት የተቀላቀለበት ዜማ፣ ከቅድስት ይልማ ዝግጅትና ከራሄል ጌቱ እንደ አዚያዜሟ ሁሉ የቆፍጣና ፋኖ ምስለ ትወና የገፀባህሪዋን ማንነት እንደ ፎቶ ታሳየናለች።
“ኧረ ጎራው ኧረ ዱሩ
ጃል እንዴት ነው ዳር ድንበሩ
የእሷን ክፉ ቆሜ ከማይ
ያሳደገኝ አፈር ይብላኝ” ስትል ለዚያች የልጅነት ህልሟ ራሷን የመስጠት ቁርጠኝነቷን ቆርጣ ታሳየናለች፡፡
“ኧረ ጎራው ኧረ ዱሩ “ እያለች ዱር ታስገባናለች።
“ኧረገኝ ኧረገኝ ንቢቷን
ቀፎዋን የነኩባት ቤቷን
ኧረገኝ ኧረገኝ ፍም እሳት
ተባይ ሀገሬን ሲንቃት
ባይ ካንገት በላይ በላይ
ሁሉ ካንገት በላይ በላይ
ያለ ሀገር ኑሮ ስቃይ
ማን ኢትዮጵያን መሳይ ሲሳይ
ሲሳይ ነች እሷ ሲሳይ"
እያለች የፍቅሯን ጥግ፣ የቁጭቷን ጠርዝ “ያለ ሀገር" እያለች ሲርባት እሸት፣ ሲጠማት ቅራሪ ያቀመሷትን፣ የእናቷን ቀሚስ ተከትላ የሄደችባትን የሀገሯን ስቃይዋን ታጋራናለች። “ብሞትለት ሞት አነሰኝ” ስትል ነው አፈር ገፍቶ ለፍቶ የሚያጎርሳት ቀን የጎደለበትን፣ ቤቱ የፈረሰበትን፣ የአጋንንቶች ሰይጣናዊ በትር ያረፈበትን ወገኗን ነው “ ብሞትለት ሞት አነሰኝ የምትለው።
ይህ ቃሉ ነው። ምስሉ ከዚህ በላይ ጮኾ የሚናገር ነው።
“እናናዬ እናናይ" ስትል አንገቷ የሚሆነውንና የሚያስተላልፈውን መግነጢሲዊ ምስል በማሳየት ካልሆነ በቃላት መግለጽ አይቻልም። ቅድስት ይልማ እንደ ምንጊዜውም በ “ኢትዮጵያዬ” የሙዚቃ ቪዲዮ ላይ ተጠብባለች። የሙዚቃ ቪዲዮ በራሱ ጥበብ ከመሆኑም ባሻገር ስራውን ከፍ የማድረግ ኃይል አለው። ቅድስት ተክናበታለች። ጥላሁን ገሠሠ ንጉሠ ነገሥቱ ፊት በቀረበ ጊዜ ያሉት፤ “ድምጽህን ጠብቀው" ነበር ። ለራሄልም ይህንኑ ነው የምደግምላት።
“ኢትዮጵያዬ”ን በ2 ቀናት ውስጥ ከ30 ጊዜ በላይ ሰምቼዋለሁ። ገና ብዙ ጊዜ እደጋግመዋለሁ። ሙያተኞቹ ሁሉ ክበሩልኝ፡፡

________________________________________

                  
                   ‹‹ዋጋዬማ አትታረድም!››..
                          በድሉ ዋቅጅራ


              ‹የስነጥበብ ግብ ከማህበረሰብ ፊት ቀድሞ ለነገው ማዋጣት እንጂ፣ ከኋላው እየተከተሉ በጣለው ቆሻሻ መጫወት አይደለም› የምለው ለዚህ ነው፡፡
.ስነጥበብ በምጡቅ ምናብ (elivated imagintion) እና በውበት ስሱነት (sensitivity to beauty) ዳግም የሚፈጠር እውነት ነው፡፡ እቅጬ እውነት (fact) አይደለም፣ እውነት (truth) ነው፡፡ እውነት ከእቅጬ እውነት የሰፋ፣ የፋፋ፣ የተንሰራፋ ነው፡፡ ይህ መስፋት - መፋፋቱ ነው የምንኖርበትን ሁለንተናዊ መስተጋብር ውጤት (እቅጬ እውነታችንን) እንድናጠይቅ የሚጎነትለን፡፡ ስነጥበብ እቅጬ እውነታችንን እንድንቀበል ሳይሆን እንድንጠይቅ፣ እንድንመረምር ሲያደርግ ለግቡ በቅቷል፡፡
.የስነጥበብ ጉንተላ የማህበረሰብን ህሊናዊ ልእልና ይሞርዳል፤ የተሞረደ ህሊና ሳይቆርጥ - ሳያደማ በተወረወረለት ሀሳብ ላይ አይደላደልም፡፡
"ዋጋዬማ አትታረድም!" (እረኛዬ ተከታታይ ድራማ፣ ክፍል 4) ትላለች እናና፤ ከከብቶቿ ጋር ገደል የምትገባዋ እረኛ። ‹‹ሀገሬስ ለእኛ ለዜጎቿ እንዲህ አይነት እረኛ የምታቆመው መቼ ነው? በከተማ በገጠሩ፣ በየወንበሩ እንደ እናና ያሉ፣ ‹‹ኢትዮጵያውያንስ አይሞቱም!›› የሚሉ፣ ከሚያስተዳድሯቸው ዜጎች ቀድመው ገደል የሚገቡ፣ በተተኮሰበት ጥይት ፊት የሚቆሙ እረኞች የምናገኘው መቼ ነው? . . . ይጎነትላል፡፡
የራሔል ጌቱ ‹‹ኢትዮጵያዬ›› የሚለው ዘፈን በዘነጋነው እቅጬ እውነት የገነነ ውበት ነው፡፡ ውበቱ ይቆጠቁጣል፤ እውነቱ ይሸነቁጣል፤ አይደለድልም፤ ይፈረፍራል።
እንደነዚህ ያሉ ስራዎች ዛሬያችንን አስጠይቀው ለነገ መልስ ያንደረድራሉ፣ የዛሬዬያችንን ጥቀርሻ ባንጠርገው መኖሩን አውቀን እንድንጸየፈው ያደርጋሉ፡፡ ... ‹የስነጥበብ ግብ ከማህበረሰብ ፊት ቀድሞ ለነገው ማዋጣት እንጂ፣ ከኋላው እየተከተሉ በጣለው ቆሻሻ መጫወት አይደለም› የምለው ለዚህ ነው፡፡


_________________________________________


                        Politicization of History... የአዲስነት ፀር!
                                ጌታሁን ሔራሞ



                 ለዩጎዝላቪያ መፈራረስ የታሪክ ፖለቲሳይዜሽን ከብሔር ፖለቲሳይዜሽን ያልተናነሰ ሚና ተጫውቷል። የታሪክ ፖለቲሳይዜሽን ፅንሰ ሐሳብ ፖለቲከኞች ላለፈው ዘመን ታሪክም ሆነ በወቅቱ ንቃተ ህሊና መመዘን ላለባቸው ታሪክ-ተኮር ስህተቶች ዛሬ ፖለቲካዊ ቅርፅ ሰጥቶ በብሔሮች መካከል መቃቀርን ለመፍጠር የሚጠቀሙበትን ጥረት የሚያመላክት ነው። ያለፈ ታሪክ ስንል አፍቅሮተ ትናንት (Nostalgia) አሊያም የትናንት ጭቆና በሌለበትም ጭቆናው ዛሬም እንዳለ መቁጠርንም (Internalized oppression) እንደሚያካትት ይሰመር። ለምሣሌ ቀደም ሲል የዩጎዝላቪያ ሪፐብሊክ በነበረችው ክሮሺያ ከድህረ ኮሚኒዝምም በኋላ ፖለቲካዋን ይዘውር የነበረው ያለፈው ታሪኳ ነበር። በአጭሩ የትናንት ታሪክ የክሮሺያን የየዕለት ፖለቲካዋን ይቀርፃል። ኮሶቮ ውስጥም ቁርሾ ለመቀስቀስ ሲባል በጦርነት የተሰው አርበኞች አፅም ተቆፍሮ እየወጣ እንደገና ይቀበር ነበር፣ በብሔር ብሔረሰቦች መካከልም ጠብን ለመዝራት ሲሉ የብሔር ፖለቲከኞች ሐውልት ያቆሙ ነበር።
የብሔር ፖለቲከኞች የቅስቀሳ ዘዴ በዓለም አቀፍ ደረጃ ተመሳሳይነቱ አንዱ ገራሚ ነገር ነው። ከእግዚአብሔር ምህረት ለጥቆ ዕድሜ ለሕዝባችን ንቃተ ሕሊናና ነባር ማህበረሰባዊ ትስስር እንጂ የኢትዮጵያ የብሔር ፖለቲካም መተንፈሻ ሳንባው፣ የትናንት ቁርሾና ታሪክ ስለመሆኑ የአደባባይ ምስጢር ነው፡፡ የትናንት ስህተቶች ለዛሬ ልምድና ትምህርት መቅሰሚያ አጋጣሚ ከመሆን ያለፈ ሚና ሊኖራቸው ዘንድ አይገባም። በቂም፣ በበቀልና በቁርሾ ላይ የተመሠረተ ፖለቲካ ሀገርን አንድ ኢንች ወደ ፊት አያስኬድም። አዲስ ሐሳብን ለማፍለቅ አቅሙ የሌለው ፖለቲከኛ፣ በትናንት ትውስታ ዛሬን ለመኖር ይገደዳል። በአዲሱ ዓመት በአሉታዊ ትውስታ የተሰነገ አሮጌው ትናንቱ ይሰለጥንበታል።
መልካም አዲስ ዓመት!
በነገራችን ላይ ስለ ዩጎዝላቪያው የታሪክ ፖለቲሳይዜሽን ጠለቅ ያለ መረጃን ከሚቀጥለው መፅሐፍ ማግኘት ይቻላል፦
Nationalism and the Politicization of History in the Former Yugoslavia, Editors Gorana Ognjenovic and Jasna Jozelic, 1st ed. 2021.


_____________________________________



                       “የአዲሱን ዓመት ለምድ ለብሰው ከሚመጡ 2012ቶችና 2013ቶች ተጠበቁ”
                                    ረድኤትአሰፋ


            ስልኬ የዛሬ ሳምንት አካባቢ መቀባዠር ጀመረች። ሁሉን ነገር በጸብ መፍታት አይገባኝም ብዬ ታገስኳት። በዚያ ላይ ደሞ ዓመቱ ነጃሳው 2013 ነው ብዬ፣ ያላበደ የለም ብዬ ታገስኩ። አዲስ ዓመት ይግባ ብዬ፣ መስከረም ይጥባ ብዬ ታገስኩ። <እንዳያልፉት የለ>ን ያለፖለቲካዊ ዘመኑ እያፏጨሁ፣ ዓዲሱን አመት ተቀበልኩ። ለካ መስከረም እንደ ክፉ ህጻን አባቱን ከልክሎ ለራሱ ብቻ ነው የሚጠባው! ትናንትና በ2014 ከእንቅልፌ ስነቃ ስልኬ ቴሌቭዥኔ ጋ ተመሳስላ አገኘኋት። የምትታይ ግን የማትነካ። ብትነካም እንዳኮረፈች ፍቅረኛ የማትሰማ የማትለማ። ጃንሆይ ወደ ቮልስ ዋገን በወረዱበት በመስከረም ሁለትስ አልዋረድም... ብዬ ባላየ አለፍኩት። ስልኬም ዶክተር አሸብርን በሚያስከነዳ ድርቅና ስታክ አድርጋ ዋለች።
ዛሬ በማለዳ ገላዬን ታጥቤ፣ የክት ልብሴን ለብሼ ካፌላቴ በአናቱ ከልሼ... ማህለኛውንና ሌባ ጣቴን በgoodluckኛ አቆላልፌ ... የቤትና የቢሮ ቁልፌን እያሽከረከርኩ ፉጨት አስቀድሜ... መገናኛ ካሉ ... ጉንዳን የወረራቸውን አጥንቶች... በሚያስቀና መልኩ በሰው ከተወረሩና የጾም ኬክ ከመሰሉ ህንጻዎች በአንደኛው ስር ከሚገኝ የስልክ ክሊኒክ ገባሁ።
እንደገባሁ አንድ ልጅ እግር አቀርቅሮ... እንደ ኢትዮ360 አናቷ ባጠረ ምላሷ በረዘመ መፍቻ የአንዲት ምስኪን ሞባይልን ሆድ እቃ ሲፈተፍት ደረስኩና < ደህና አደርክ?> አልኩት። በጎሪጥ ቀና ብሎ ፊቴን ሳያይ እጄ ላይ የያዝኳትን ስልክ አይቶ እና ለ “ደህና አደር”ኬ ሳይጨነቅ
“ምን ሆኖብህ ነው?” አለኝ
“ስነካት አልመልስ እያለች...” አላስጨረሰኝም
“ስክሪን ፌል አድርጎ ነው!... ሌላ ስልክ ግዛ...”
በሸቅኩ።
“እየመከርከኝ ነው? ምክር ፈልጌ ሳይሆን ሰሪ ፈልጌ ነው የመጣሁት ሰውዬ”
በንቀት የሽሙጥ ሳቅ ታጅቦ “የሱ ስልክ ስክሪን ውድ ነው” አለና ለመጀመሪያ ጊዜ ፊቴን አየው። የመግዛት አቅሜን እየመዘነ መሆኑ ታውቆኝ በብሽቀት፤
“ስለ ገንዘብ ማን አወራ? ስንትስ ቢሆን ...” ቁልፌን እያሽከረከርኩ ፎከርኩበት
ሳቅ ብሎ “አስር ሺህ ብር ነው” አለኝ። ከዛ በኋላ የሆነውን አላስታውስም። የስልክ ክሊኒክ ወድቄ ጤና ጣቢያ አልጋ ላይ ነቃሁ። ቀና ስል ስልክ ሰሪው ከአንዲት ነርስ ጋር በሀዘኔታ እያዩኝ ነው። ስልክ ሰሪው ፈጠን ብሎ አጠገቤ መጣና “አስጠንቅቄህ ነበርኮ... አልሰማ አልከኝ “ አለኝ በሀዘኔታ። ከኪሱ የገዛ ስልኩን ላጥ አድርጎ አወጣና ወደኔ ዘረጋልኝ። ምን አይነት ምስኪን ሰው ነው ብዬ ተገርሜ እጄን ስዘረጋ መልሶ ወደራሱ ወሰደውና፤
“እኔ ሙስሊም ነኝ.... ግን ይቺን መዝሙር ሊሰራ ከመጣ ስልክ ውስጥ ነው ያገኘኋት አድምጥበት “ ብሎ  ከፈተልኝ... በጉጉት የተዘረጋ እጄን አጥፌ መስማት ጀመርኩ
“ማን አለን ጌታ ሆይ ካንተ በቀር...”
ስልክ ላሰራ ሄጄ ዋጋው መንፈሳዊ ሰው ሊያደርገኝ ለጥቂት....
ወገን ከመቼ ጀምሮ ነው የስክሪን ዋጋ ከሙሉ ስልክ ዋጋ የበለጠው? ወይስ የድሮ ሼባዎች “በጉን አንድ ብር ገዝቼ ቆዳውን ብር ከሀምሳ ሸጥኩት” ያሉን ታሪክ በዲጅታልኛ ሊደገምብን ነው? ወይኔ 2014... አምኜህ?
{ይህንን ፖስት እጽፍ ዘንድ.... ለመታደስ ከመጡ ስልኮች አንዷን በማዋስ የተባበረኝን... ስልክ ጠጋኝ ቶፊቅ ኢብራሂምን አመሰግናለሁ። ካሁን በኋላ ምንም ፖስት በኔ አካውንት ብታዩ የቶፊቅ ወይም ስልክ ሊያሳድስ የሰጠው የባለቤቱ አቋም መሆኑን እወቁልኝ። ነጃሳ 2014 ? መች ነው 2015 ደሞ የሚጠባው?

 የአቴናው ሶቅራጥስ በፍልስፍና የታሪክ ሂደት ውስጥ ከዘመን ቅደም ተከተል አኳያ ከእርሱ ቀድመው (Pre-socratic) ከነበሩት ፍልሱፋን በተለየ ሁኔታ ያነሳቸው በነበሩት ጥልቅ የፍልስፍና እሳቤዎች፣  እንዲሁም ደግሞ ይኼንን ገቢራዊ ለማድረግ ይጠቀምበት በነበረውና የሶቅራጥስ መንገድ (Socratic Method) ተብሎ በሚታወቀው የመጠይቅ ስልቱም እጅግ ይታወቅ እንደነበር ይነገራል። ይኽ የሶቅራጥስ መንገድ ተብሎ የሚታወቀው በሌላ መጠርያው የማዋለድ ዘዴ (midwifery method) በመባልም ይታወቃል፤ ልክ አንዲት አዋላጅ የምትወልደውን እንስት ፅንሱን በሠላም እንድትገላገል ከመርዳት ውጭ ሌላ ነገር እንደማትፈይድላት ኹሉ፣ ሶቅራጥስም ልክ እንደ አዋላጅ እያንዳንዱን ሊቅ ነኝ ባይ ጥያቄ በመጠየቅ በልቡና ማኅፀን ውስጥ የተፀነሰውን ዕውቀት ከማዋለድ ውጭ ሌላ ሚና እንዳልነበረው ለማሳየት ይጥር ነበር። ቅድመ ታሪኩም እንደዚህ ነበር ይባላል፡- በአንድ ወቅት አንድ ኬይሪፎን (Chaerephon) የተባለ የሶቅራጠስ ባልንጀራ ደልፊ ወደተባለና በጊዜው ስመጥር ንግርት (Oracle)  የማወቂያ ሥፍራ  አንድ ነገር ለመጠየቅ  አቅንቶ እንደነበር ይነገራል፤ ጥያቄውም በዓለም ላይ ካሉት ሰዎች መካከል ጠቢብ ማነው? የሚል ነው። መልሱ ታድያ ሶቅራጥስ የሚል ነው የነበረው። ይኼን እንደተባለ የሰማው ሶቅራጥስ ግን ጠቢብ መባሉ እጁን አጣጥፎ እንዲቀመጥና ጥያቄዎችንም ከመጠየቅ አላገደውም፤ እንደውም ይኼ የተነገረለት ንግርት እውነት አለመኾኑን  ለማሳየት በሚመሥል መልኩ  አሉ የተባሉትን የአቴና “ጠበብት” የተለያዩ ፍልስፍናዊ ጥያቄዎችን መጠየቅ መቀጠሉን እስከ ሕይወቱ ኅልፈት ድረስ አላቆመም ነበር፤ ምክንያቱም እርሱ በእርግጠኝነት የሚያውቀው አንድ ነገር አለማወቁን ብቻ ነበርና። አፖሎጂ (Apology) በተባለውና የሶቅራጥስ ዋና ተማሪ እንደነበር በሚነገርለት አፍላጦን (Plato) እንደተጻፈ በሚታወቀው መጽሐፍ ላይ እንደተከተበው፤ ሶቅራጥስ ከእርሱ የሚልቁ ጠበብትን ፍለጋና አንድም ስለ እርሱ ጠቢብነት በደልፊ የተነገረው ንግርት እንደው የመላ የነሲብ አነጋገር እንደኾነ ለማረጋገጥ ከጠየቃቸው የዘመኑ “ጠበብት” መካከል የፖለቲካ ልሂቃን፣ ባለቅኔዎችና አደጓሪዎች (craftsmen)  ይገኙበት ነበር። በመጨረሻ ላይ ሶቅራጥስ የደረሰበት ድምዳሜ ግን  እነዚህ ኹሉ ምንም እንደማያውቁና ነገር ግን ራሳቸውን ልክ እንደ ዐዋቂ ይቆጥሩ እንደነበር ነው፤ በእነርሱና በእርሱ መካከል የነበረው ልዩነት ደግሞ ከላይ እንደተጠቀሰው እርሱ ከእነርሱ በተቃራኒ አለማወቁን በጥልቀት ማወቁ ብቻ ነበር።
በዚህ  አጭር ጽሑፍ ውስጥ የሃሳባችን የስኅበት ማዕከል እንዲኾን የፈለግነው ሶቅራጥስ፤ የዘመኑ የፖለቲካ ክበብ ላይ እንዳይሳተፍ ለመወሰን ምክንያት የኾነውን ነገር እንደ መንደርደርያ አስከትለን ጥቂት  እይታን ለማጋረት አልመን ነው።
ሶቅራጥስ በአፖሎጂ ላይ እንደሚከተለው ብሎ ነበር፡- ምናልባትም  አንዳንዶቻችሁ ለምንድነው ወደ አደባባይ በመምጣት ሃገረ መንግሥቱን ከማማከር ይልቅ ሰዎችን በግል በማማከርና ስለ እነርሱ በማሰብ ራሱን ፋታ የሚያሳጣው ብላችሁ ልትጠይቁ ትችሉ ይኾናል። የዚህን ምክንያት ልንገራችሁ።  ወደ እኔ ዘንድ ስለመጣው ንግርትና  ትእምርት (sign) ስናገር በተደጋጋሚ ሳትሰሙኝ አትቀሩም፤ ይኼንንም መለኮታዊነት ሜሊተስ (Meletus) በክሱ ሂደት ያጥላላው ጉዳይ ነበር። ይኽ ትእምርት ከልጅነቴ ጀምሮ ይከተለኝ የነበረ ነገር ነው፤ ይኽ ምልክት  ወደ እኔ የሚመጣ ድምፅ ሲኾን  ሁልጊዜ ላደርገው የምፈልገውን ነገር እንዳላደርግ የሚከለክለኝ ነበር፤ ነገር ግን የኾነ ነገር አደርግ ዘንድ ግን ትዕዛዝን አይሰጠኝም ነበር። እንግዲህ ይኽ ነበር ፖለቲከኛ እንዳልኾን አግዶኝ የነበረው።  የአቴና ሰዎች ሆይ! እኔም በእርግጥ እንደማስበው ፖለቲካ ውስጥ ንቁ ተሳትፎ ቢኖረኝ ኖሮ፣ ከብዙ ጊዜ በፊት ደብዛዬ ይጠፋ ነበርና፤ በዚህም የተነሳ ለናንተም ኾነ ለራሴ አንዳች ፋይዳ ያለው ነገርን መሥራት አይቻለኝም ነበር።
Plato: APOLOGY OF SOCRATES
ሶቅራጥስን ከልጅነቱ ጀምሮ ምልክትን በመስጠት ይከለክለው እንደነበር የነገረንን አካል ዓቃቤ መልአክ አልያም ደግሞ በዓረቢ ልሳን ‘ጅኒ’ ብለን ልንጠራው እንችላለን። ጅኒ የሚለውና ሴማዊ ጥንት (origin) እንዳለው የሚታመነው የዓረብኛ ሥም የሚያመለክተው  አንድ ከህዋሳተ አፍኣ (senses) የተደበቀን ህላዌ (being)  ለመግለጽ ነው። ለማንኛውም ይኼ የሶቅራጥስ አማካሪ ምልክትን በመስጠት ጭምር ከልጅነቱ ጀምሮ እንዳያደርገው ይከለክለው ከነበሩት ነገሮች መካከል በፖለቲካ ውስጥ እንዳይሳተፍ የመምከሩ ጉዳይ ነው። በዚያ ላይ ይኼ አማካሪ ጅኒ ስልጡን ባሕርይ ቢጤ ያለው ሳይኾን አይቀርም፤ ምክንያቱ ደግሞ መከልከል እንጂ ማዘዝ ባለመፈለጉ ነው። ቢያንስ አለማድረግን እንጂ ማድረግን ካላስተማርኩህ ብሎ ችክ የማይል ዓይነት ነው።
አንዳንድ አስተያየት ሰጪዎች እንደሚሉት፤ የሶቅራጥስን ልቡና ብሩህ እንዲኾን አድርጐት የነበረው ከፍተኛ የማሰብ አቅም (Personal faculty) በዘመኑ በነበሩት አቴናውያን ዘንድ ምናልባትም ራሱን የቻለ ጅኒ ወይም ከጅኒ ጋር እንደተያያዘ ተደርጎ ይታይ የነበረ ሳይኾን አይቀርም። በእርግጥ አሁን ሳይንስና ቁሳዊነት በተንሰራፋበት ሁኔታ ውስጥ ለምንኖር ሰዎች ስለ ዲበአካላዊ ህልዋን (metaphysical beings) አንስቶ መወያየቱ ብዙም ቀልብ የማይሰጠውና ተአማኒነት የሌለው ተደርጐም ሊወሰድ ይችላል፤ በፍልስፍና ግን አሁንም ድረስ ቁልፍ የምርምር ዘርፍ እንደኾነ የቀጠለ ጉዳይ ነው። በእርግጥ ከሶቅራጥስ ቀድሞ የነበረውና ሄራክሊተስ በመባል የሚታወቀው ፈላስፋ የሰው ጠባይዕ መንፈሱ ነው (“ethos anthropos daimon”) ማለቱን ስናስተውል፣ በቀድሞ የጽርዕ ፍልስፍና ውስጥ ለዲበኣከላዊ ህልዋን ይሰጥ የነበረው  ሥፍራ ራሱን የቻለና ትልቅ  እንደነበረ እንገነዘባለን።  በሃገራችን ተጨባጭ ሁኔታ ብዙዎች ፖለቲካን እንደ ትልቅ ሙያ ቆጥረውትና ከዚያ ውጭ ሙያ የሌለ እስኪመስል ድረስ  መድረኩን አጨናንቀውት ስንመለከት፣ ያ ሶቅራጥስን ፖለቲካ ላይ እንዳይገባ ይከለክለው የነበረው ስልጡን ጅኒ ምናልባትም በብዙ ምዕራፍ ርቋቸዋል  ለማለት የሚቻል ይመስላል፤ ስለዚህ ድምፁ እየተሰማቸው አይደለም፤ በመኾኑም አማካሪ አልባ ናቸው ማለት ይቻላል። በእርግጥ በዓለማችን አሠራር  በፖለቲካ እንዳትሳተፍ ለመከልከል የግድ እንደ ሶቅራጥስ የማይታይ ጅኒን ምክር መቀበል ላይጠበቅብህ ይችላል፤አምባገነን መንግሥታትም ለመንበራቸው ልታሰጋቸው ትችላለህና ራሳቸው በአካል ተገልጸው ይመክሩሃል ይዘክሩሃል፤ እምቢ ካልክ ደግሞ ወደ ወኅኒ ይወረውሩሃል። ልዩነቱ የሶቅራጥስ በፖለቲካ ውስጥ እንዳይሳተፍ መከልከሉ  አንድም ፖለቲካ፣ ያው የአላዋቂዎች ስብስብ በመኾኑ ቁምነገር አይገኝበትም ብሎ እና ሌላው ደግሞ ቀሪ  ጊዜውን ለፍልስፍናና ለጥበብ በማዋል ያለማወቅ ክፍተቱን ለመሙላት ፈልጐም ነው። በዚህ ተቋማዊ አስተሳሰብ በበዛበትና ሰዎች እንደ ግለሰብ ሳይኾን እንደ ቡድን በሚያስቡበት ጊዜ ላይ የሶቅራጥስን ዘመን አይሽሬ የትምህርት መንገድ መቅሰም አስፈላጊ ነገር ሳይኾን አይቀርም፤ ምክንያቱም ሶቅራጥስ ከፖለቲካ ሹመኝነት ይልቅ ራሱን ለፍልስፍና ጥያቄዎች አሳልፎ በመስጠቱ ማንም የማይቀማውን በጎ ዕድልን መርጧልና። እርሱ እዚህ ውሳኔ ላይ በመድረስ መፈላሰፉን ቀጥሎ የነበረ ቢኾንም ታድያ የአቴና ፖለቲከኞች ግን በተለያየ ሰበብ ችሎት ፊት አቀረቡት፤ በፍልስፍና መስታወት አለማወቃቸውን በማሳየቱ እንደ ወንጀለኛ ለመቆጠር በቃ።
ከቢር (Kabir) በመባል የሚታወቀው የአስራአምስተኛው ክፍለዘመን ታዋቂ የህንድ ባለቅኔ እንደዚህ ብሎ ነበር፡- በዕውር ከተማ ውስጥ መስታውትን እሸጣለሁ (“I sell mirrors in the city of the blind”).
በመጨረሻም የሶቅራጥስ ኅልፈት  ጉዳይ በአቴናውያን ሸንጎ እጅ ለመውደቅ በቃ። ሶቅራጥስ በጊዜው  ተከስሶባቸው ከነበሩት ኹለት ነገሮች መካከል አንደኛው ወጣቶችን በፍልስፍናዊ የመጠይቅ መንገዱ (maieutics) እየተጠቀመ  ከስነምግባር እንዲያፈነግጡ ያደርጋል የሚል ሲኾን፤ ሌላኛው ደግሞ  በእኛ አማልክት አያምንም፤ እንደውም አዳዲስ አማልክትን አስተዋውቋል በሚል ነው። ሶቅራጥስ በእነርሱ የፍርድ ሚዛን ጥፋተኛ እንደኾነ ሲወሰንበት ኹለት አማራጮችን ሰጥተውት ነበር፤ ወይ ሃገራቸውን ለቅቆ እንዲሰደድ አልያም ደግሞ ሄምሎክ የተባለውን መርዝ ጠጥቶ እንዲሞት፤ ሶቅራጥስም መርዝ ጠጥቶ መሞትን መረጠ።
በቀላሉ ለመረዳት እንደሚቻለው የሶቅራጥስ ሞት መንስኤ ሌላ ነገር ሳይኾን ጥያቄ መጠየቁና መፈላሰፉ ብቻ ነበር፡፡ አሁን ላይም ብዙ ጠያቂና አሳቢ ምሁራንን እንጂ ፖለቲከኞች ብቻ የምንፈልግበት ጊዜ ላይ ያለን አይመስለኝም፤ በገሃድ የምናየው ሃቅ ግን በተቃራኒው ነው፡፡

              የአሜሪካ የውጭ ጉዳይ ሚኒስቴር፣ የባይደን አስተዳደር፣ የግብጽ መንግስት በዜጎቹ ላይ የሚፈጽማቸውን የሰብአዊ መብቶች ጥሰቶች ለማስተካከል እርምጃ እስካልወሰደ ድረስ ሊሰጠው የታቀደው የ130 ሚሊዮን ዶላር ወታደራዊ እርዳታ መሰረዙን አስታውቋል፡፡
የአሜሪካ ውጭ ጉዳይ ሚኒስቴር ቃል አቀባይ ባለፈው ማክሰኞ የሰጡትን መግለጫ ጠቅሶ ሮይተርስ እንደዘገበው፣ የአሜሪካ መንግስት የተቃዋሚ አክቲቪስቶች እስራትን ጨምሮ በግብጽ መንግስት እየተፈጸሙ ያሉት የሰብዓዊ መብቶች ጥሰቶች በእጅጉ ስላሳሰቡት ለአገሪቱ ሊሰጥ ካቀደው 300 ሚሊዮን ዶላር ውስጥ 130 ሚሊዮን ዶላሩን በጊዜያዊነት ለመሰረዝ ወስኗል፡፡
የመብት ተሟጋቾች የአሜሪካ መንግስት በአመቱ ለግብጽ ሊሰጥ ያቀደውን ወታደራዊ እርዳታ ሙሉ ለሙሉ እንዲያስቀር ቢጠይቁም፣ የባይደን አስተዳደር ግን 130 ሚሊዮን ዶላሩን ብቻ ማስቀረቱንና የግብጽ መንግስት የሰብዓዊ መብቶችን ለማስከበር ውጤታማ ስራዎችን መስራቱን ካረጋገጠ ብቻ ገንዘቡን እንደሚሰጥ ማስታወቁንም  ዘገባው አመልክቷል፡፡
የአሜሪካ መንግስት ላለፉት አራት አመታት ለግብጽ በየአመቱ የ1.3 ቢሊዮን ዶላር ወታደራዊ እርዳታ ሲሰጥ መቆየቱንም ዘገባው አስታውሷል፡፡

 የአለማችንን ከተሞች በተለያዩ መስፈርቶች በመገምገም በየአመቱ የኑሮ አመቺነት ደረጃ የሚሰጠው ታይም አውት የተባለ ተቋም ከሰሞኑም የ2021 ሪፖርቱን ይፋ ያደረገ ሲሆን፣ የአሜሪካዋ ሳን ፍራንሲስኮ ከአለማችን ከተሞች መካከል ለኑሮ እጅግ ምቹ የሆነች የአመቱ ከተማ ተብላ በአንደኛ ደረጃ ላይ ተቀምጣለች፡፡
ተቋሙ በአለም ዙሪያ የሚገኙ ከ27 ሺህ በላይ ሰዎችን በማነጋገር  የሰራውን ጥናት መሰረት በማድረግ ባወጣው የአለማችን ከተሞች የኑሮ አመቺነት ሪፖርት፤ የሆላንዷ አምስተርዳም የሁለተኛ፣ የእንግሊዟ ማንችስተር ሶስተኛ ደረጃን መያዛቸውንም ሲኤንኤን ዘግቧል፡፡
የዴንማርኳ ኮፐንሃገን፣ የአሜሪካዋ ኒው ዮርክ፣ የካናዳዋ ሞንትሪያል፣ የቼክ ሪፐብሊኳ ፕራግ፣ የእስራኤሏ ቴል አቪቭ፣ የፖርቹጋሏ ፖርቶ እና የጃፓኗ ቶክዮ እንደ ቅደም ተከተላቸው ከአራተኛ እስከ አስረኛ ያለውን ደረጃ መያዛቸውንም ዘገባው አመልክቷል፡፡
የከተሞችን የኑሮ አመቺነት ሁኔታ ለመገምገም ከሚጠቀምባቸው መስፈርቶች መካከል የመሰረተ ልማት አውታሮች መስፋፋት፣ የመዝናኛ ተቋማት ሁኔታ፣ ለአካባቢ ጥበቃ የሚሰጠው ትኩረት፣ የመስተንግዶ ብቃት፣ ባህልና ኪነጥበብ፣ የሸቀጦችና አገልግሎቶች ዋጋ ወዘተ ይገኙበታል፡፡

የአለማችን ቢሊየነሮች ቁጥር ባለፈው አመት ታይቶ በማይታወቅ መጠን በከፍተኛ ሁኔታ በመጨመር 3ሺህ 204 መድረሱንና የቢሊየነሮቹ አጠቃላይ ሃብት 10 ትሪሊዮን ዶላር መድረሱን ዌልዝኤክስ የተባለው ተቋም ከሰሞኑ ባወጣው የ2021 አለማቀፍ የቢሊየነሮች ሁኔታ አመላካች ሪፖርት አስታውቋል፡፡
የቢሊየነሮች ቁጥር አምና ከነበረበት የ13.4 በመቶ ጭማሬ ማሳየቱን የጠቆመው ሪፖርቱ፣ አጠቃላይ የሃብት መጠናቸው በአንጻሩ በ5.7 በመቶ ማደጉን አመልክቷል፡፡
ከአጠቃላዩ የአለማችን ቢሊየነሮች መካከል 60 በመቶ ያህሉ በራሳቸው ጥረት ለባለጸጋነት የበቁ መሆናቸው ታውቋል፡፡ ከአለማችን አገራት መካከል በቢሊየነሮች ቁጥር ከፍተኛውን ጭማሪ ያስመዘገበቺው አሜሪካ መሆኗን የጠቆመው ሪፖርቱ፣ በዓለም ላይ ከሚገኙት ቢሊየነሮች 29 በመቶ የሚሆኑት በአሜሪካ እንደሚገኙና ቻይና በ13 በመቶ፣ ጀርመን ደግሞ በ5 በመቶ እንደሚከተሉም አክሎ ገልጧል፡፡
በሌላ ኢኮኖሚ ነክ ዜና ደግሞ፣ አለማቀፉ ብድር በፍጥነት በማደግ ወደ 300 ትሪሊዮን ዶላር መድረሱን ኢንስቲቲዩት ኦፍ ኢንተርናሽናል ፋይናንስ የተባለው ተቋም ከሰሞኑ ባወጣው ሪፖርት አስታውቋል፡፡ አለማቀፍ ብድሩ የመንግስታት፣ የግለሰቦች፣ የኩባንያዎችና የባንኮች ብድሮችን እንደሚያጠቃልል ተጠቁሟል፡፡

ኦክላ የተባለው ተቋም ሰሞኑን ይፋ ባደረገው አለማቀፍ የኢንተርኔት ፍጥነት ሁኔታ አመላካች ሪፖርት፣ ከአለማችን አገራት በሞባይል ኢንተርኔት የተባበሩት አረብ ኤሜሬቶች፣ በብሮድባንድ ኢንተርኔት ፍጥነት ደግሞ ሞናኮ 1ኛ ደረጃን መያዛቸውን ፒሲማግ ድረገጽ ዘግቧል፡፡
በብሮድባንድ ኢንተርኔት ፍጥነት ከአለማችን አገራት መካከል ከአንደኛ እስከ አምስተኛ ያለውን ደረጃ የያዙት አገራት ሞናኮ፣ ሲንጋፖር፣ ሆንግ ኮንግ፣ ታይላንድና ሮማኒያ ናቸው፡፡
ከአለማችን አገራት መካከል በሞባይል ኢንተርኔት ፍጥነት የተባበሩት አረብ ኤሜሬቶች፣ ደቡብ ኮርያ፣ ኳታር፣ ቻይና እና ቆጵሮስ እስከ አምስተኛ ያለውን ደረጃ የያዙ አገራት መሆናቸውንም ዘገባው አመልክቷል፡፡
ከአፍሪካ አገራት በኢንተርኔት ፍጥነት 1ኛ ደረጃን የያዘችው ማዳጋስካር ስትሆን፣ በአገሪቱ አማካይ የኢንተርኔት ፍጥነት 32.07 ሜጋ ባይት በሰከንድ እንደሚደርስም ተነግሯል፡፡
ኬፕ ቨርዲ በሰከንድ 27.53 ሜጋ ባይት፣ ሲሼልስ በሰከንድ 26.76 ሜጋ ባይት፣ ጋና በሰከንድ 23.98 ሜጋ ባይት፣ ደቡብ አፍሪካ በሰከንድ 23.17 ሜጋ ባይት ፍጥነት እስከ አምስተኛ ያለውን ደረጃ የያዙ የአፍሪካ አገራት መሆናቸውንም ዘገባው አመልክቷል።

 የቀድሞው የአንጎላ መሪ ከ30 ወራት ስደት በኋላ ወደ አገራቸው ተመለሱ

           ባለፈው ሃምሌ ወር በተፈጸመው የሃይቲ ፕሬዚዳንት ጆቬኔል ሞሴ ግድያ የተጠረጠሩት የአገሪቱ ጠቅላይ ሚኒስትር ኤሪየል ሄንሪ ከአገር እንዳይወጡ እገዳ እንደተጣለባቸው አጃንስ ፍራንስ ፕሬስ ዘግቧል፡፡
በፕሬዚዳንቱ ግድያ እጃቸው እንዳለበት ተጠርጥረው ምርመራ እየተደረገባቸው የሚገኙት ጠቅላይ ሚኒስትር ኤሪየል ሄንሪ፣ ከዋነኛው የወንጀሉ ተጠርጣሪ ፊሊክስ ባዲዮ ጋር ስላላቸው ግንኙነት ማብራሪያ እንዲሰጡ በአገሪቱ አቃቤ ህግ በቀረበላቸው ጥያቄ መሰረት ባለፈው ሰኞ በሰጡት ምላሽ ከባዲዮ ጋር ምንም ግንኙነት እንደሌላቸውና ሰውዬውን እንደማያውቁት መናገራቸውን ዘገባው አመልክቷል፡፡
አቃቤ ህግ ግን ጠቅላይ ሚኒስትሩ ከፕሬዚዳንቱ ግድያ ከሰዓታት በኋላ በገዳይነት ከተጠረጠረው ፊሊክስ ባዲዮ ጋር በስልክ ተደዋውለው እንዳወጉ መረጃ እንዳለው በመጥቀስ ክስ ሊመሰርትባቸው ማሰቡን የጠቆመው ዘገባው፣ እሳቸው ግን የቀረበባቸውን ክስ እንደማይቀበሉት መግለጻቸውን አብራርቷል፡፡
የሃይቲው ፕሬዚዳንት ጆቬኔል ሞሴ ከአንድ ወር በፊት መኖሪያ ቤታቸውን ሰብረው በገቡ የታጠቁ ግለሰቦች በተከፈተባቸው ተኩስ እንደተገደሉና ቀዳማዊት እመቤቷም በተፈጸመባቸው ጥቃት የመቁሰል አደጋ እንደደረሰባቸው የሚታወስ ሲሆን፣ ከግድያው ጋር በተያያዘ 44 ሰዎች በፖሊስ ቁጥጥር ስር ውለው ምርመራ እየተደረገባቸው ይገኛል፡፡
በሌላ ዜና ደግሞ፣ አንጎላን ለ40 አመታት ያህል ያስተዳደሩትና ከአራት አመታት በፊት ከስልጣን የወረዱት የቀድሞ የአገሪቱ ፕሬዚዳንት ጆሴ ኤድዋርዶ ዶስ ሳንቶስ ከ30 ወራት ስደት በኋላ ባለፈው ማክሰኞ ወደ አገራቸው መመለሳቸውን ሮይተርስ ዘግቧል፡፡ ዶስ ሳንቶስ እ.ኤ.አ ከ2019 ሚያዝያ ወር አንስቶ በስፔን ባርሴሎና በስደት ላይ እንደነበሩ ያስታወሰው ዘገባው፣ የአፍሪካ ቁጥር አንድ ሴት ቢሊየነር የሆኑት ልጃቸው ኤልሳቤጥ ዶስ ሳንቶስ በከፍተኛ ሙስና ተጠርጥረው ንብረታቸው እንደተወረሰና ወንድ ልጃቸው ጆሴ ፊሎሜኖ ዶስ ሳንቶስ ደግሞ ከመንግስት 500 ሚሊዮን ዶላር ሃብት በመመዝበር የ5 አመታት እስር እንደተፈረደባቸውም አክሎ ገልጧል፡፡

አንድ የፈረንጆች ተረት አለ፡፡
በማፍቀር ዕድሜ ላይ ያሉ ጐረምሶች፤ “የት ሄደን ነው ራት የምንገባበዘው?” ሲባባሉ፤ አንደኛው፤
“ኦሽን-ቪው ሆቴል እንሂድ” አለ
“ለምን?” ሲሉት፤
“እዚያ ቆንጆ ቆንጆ፣ የሚታዩ ኮረዶች አሉ!” አለ፡፡
ሁሉም ተስማሙና ሄደው በርቸስቸስ ሲሉና ሴት ሲያጫውቱ አመሹ፡፡
ይህ በሆነ ከአሥር ዓመት በኋላ እንደዚሁ ተገናኙ፡፡ “የት እናምሽ?” የሚል ጥያቄ ተነሳ!
“ኦሽን-ቪው ሆቴል” አለ አንዱ፡፡
“ለምን?” አሉት፡፡
“ጥሩ ራትና ጥሩ መጠጥ አለ” ሲል መለሰ፡፡  
ይህ በሆነ ከአሥር ዓመት በኋላ ዳግም ተገናኙ። አሁን ወደ ሰባ ዓመት ተጠግቷቸዋል። እንግዲህ “የት እንብላ ራት?” ተባለ፡፡
“ኦሽን- ቪው ሆቴል” አለ አንደኛው፡፡
“ለምን?” አሉት፡፡
“በጣም ፀጥ ያለ፣ የውቂያኖሱን ሰላምና ነፋሻ አየር የምናገኝበት ቦታ ነዋ!” አላቸው፡፡
ተያይዘው ነፋሻውንና ፀጥ ያለውን አየር ሲኮመኩሙ አመሹና ተለያዩ፡፡
ይሄ በሆነ ከአሥር ዓመት በኋላ እንደገና ተገናኙ፡፡ አሁን ጎብጠዋል፡፡ ከዘራ ይዘዋል። ባርኔጣ አድርገዋል፡፡ በጣም በዝግታ ነው የሚራመዱት፡፡ እየተደጋገፉ እየተቃቀፉ ነው የሚቆሙት፡፡
“ዛሬስ ለእራት የት እንሂድ?” አለ አንደኛው፡፡
“ኦሽን- ቪው ሆቴል” አለ ሌላው፡፡
“ለምን?” ብለው ጠየቁ ሌሎቹ፡፡
ሰውዬውም፤
“እዛ ሆቴል ሄደን አናውቅማ!”
“ብራቮ! አዲስ ሆቴል ማየት በጣም ደስ ይላል” አለ አንዱ፡፡
“ድንቅ ሀሳብ!”
“አስገራሚ ሀሳብ!”
“ጉደኛ ሀሳብ!” እየተባባሉ እየተጓተቱ፣ እየተገፋፉ፣ መሰሰሰስ እያሉ፤ ወደ ኦሽን ቪው ሆቴል አመሩ፡፡
*   *   *
የተፈጥሮን ሂደት ለማቆም አይቻልም፡፡ ይህን የተፈጥሮና የዕድሜ መሰላል፤ በየዕለቱ ከሚገጥመን አገራዊ ችግርና አፈታቱ ጋር ለማስተያየት ብንሞክር፤ አርጅተን ጃጅተን የሠራነውንና ያልሠራነውን፣ የሄድንበትንና ያልሄድንበትን ለመለየት የማንችልበት የመርሳት ዕድሜ እስከምንደርስ ንቅንቅ አልልም ብለን፤ በያዝነው ሥልጣንና ሹመት ሙጭጭ ካልን፤ በዚያውም ለተተኪው ትውልድ ቦታ ካልለቀቅን፤ የአገር- ለውጥ- ቀን እየራቀ ነው የሚሄደው፡፡ በእርግጥም ይሄ ቦታን በሰላም የመልቀቅ ባህል የዋዛ ነገር አይደለም፡፡ ፖለቲካዊ-ገፅ አለው፡፡ የኢኮኖሚ-ገፅ አለው፡፡ የግል ጥቅም-ገፅ አለው። ከፓርቲ ጋር፣ከራስ ጥቅም ጋር፣ ከራስ ህሊና ጋር መሟገትንና መታገልን ይፈልጋል፡፡ ይህን ዋጋ ለመክፈል ፈቃደኛ የሆነ በማይገኝበት ዘመን የአገር ምጧ ብዙ ነው፡፡ ያ ነው በትክክል ዛሬ አገራችንን የገጠማት፡፡  ለዚያም ነው ዛሬ አገራችን ምጧ የበዛው፡፡ ለዚያም ነው አገራችን ዛሬ የለየለት ጦርነት ውስጥ የገባችው፡፡ ጥቂቶች ከላይ የተጠቀሰውን  ዋጋ ለመክፈል አሻፈረኝ በማለታቸው ነው፣ ብዙዎች የህይወት ዋጋ እየከፈሉ የሚገኙት፡፡ ጥቂቶች ከለመዱት ሥልጣንና ምቾት መነቅነቅ ባለመፈለጋቸው ነው፣ አገር እየታመሰች ያለችው፡፡ በእርግጥም የተፈጥሮን ሂደት ማቆም የማይቻል ነገር ነው፡፡ የተፈጥሮን ሂደት ለማቆም ሙከራ ሲደረግ ግን አገር ምስቅልቅል ውስጥ ትገባለች፡፡   
ወጣቱ ላይ ዕምነት ይኑረን፡፡ ያለ ጥርጥር አዲሱ ትውልድ  አሸናፊ ነው፡፡ The New is invincible ይሉ ነበር የጥንት ፖለቲከኞች፡፡ ዛሬም ይሄ ዕውነታ አይሻርም፡፡ አዲስ ኃይል መፍጠር የአገር አቅም መፍጠር ነው። ለወጣቱ ትውልድ ቦታ መልቀቅ ያስፈልጋል። የተፈጥሮ ህግ ነውና፡፡
ከፖለቲካ ባህላችን ውስጥ እጅግ ሚዛን የሚደፋ አንድ ባህል አለ፡፡ ብዙ ሊጤን ይገባል! የይቅር መባባል ባህል!  ቂም፣ የወንጀለኝነት-ስሜት፣ ብድር-የመመለስ ፍላጎት፤ አጥፊ ናቸው፡፡ ዴቪድ ሀውኪንስ እንዲህ ይለናል፤ “የ2ኛው የዓለም ጦርነት አንጋፋ ተሳታፊዎች አሰቃቂውንና አንገፍጋውፊን ጦርነት ከተወጡ በኋላ አብዛኞቹ የጠላት ተፋላሚዎች በፍጥነት ይቅርታ ተደራረጉ፣ ይቅር ተባባሉ፡፡ ሰላምታ ተሰጣጡ፡፡ የፍልሚያውን ፍፃሜም በዓል አከበሩ፡፡ በአዲስ የመተሳሰብ መንፈስ ተጨባበጡ፡፡ አሜሪካኖች አቶሚክ ቦምብ የጣሉና በሺዎች የሚቆጠሩ ሲቪሎችን የቀጠፉ ነበሩ፡፡ ጦርነቱ ካበቃ በኋላ ግን “በቃ ጦርነትኮ ይሄው ነው” ተባለ! የትላንት ተፋላሚዎች የዛሬ ጓደኛ ሆኑና ይጠያየቁ ጀመር፡፡ ይሄው እስካሁንም የተረፉት ታላቁን የጦርነት ቀን ያከብራሉ”
በአያሌ ሰዎች በተግባር እንደተረጋገጠው፤ አሉታዊ አመለካከትና የወንጀለኛነት ስሜት፤ በአዎንታዊ የመረዳት ስሜት፣ በመረዳዳትና በትውስታ ስሜት፤ ሊተካ ይችላል፡፡ … በዚህ ስሜት ሲታይ ከዚህ ቀደም በጠላትነት ይታዩ የነበሩ ሰዎች ይቅርታን ሊያገኙ ይችላሉ። ከዚህ ቀደም ያስፈሩ የነበሩ ሰዎችም አሁን ሰላማዊ ሆነው ሊታዩ ይችላሉ፡፡ ዋናው ራስን ለማየትና ጥፋትን ለመቀበል ዝግጁ የመሆን ጉዳይ ነው። እርግጥ በአንድ ጀምበር እውን የሚሆን ጉዳይ አይደለም፡፡ ልምምድ ይፈልጋል፡፡ አዕምሮአችንንና ልቡናችንን ክፍት እናድርግ፡፡ ለዚህ ቁልፉ ነገር፤ አንዱ ከሌላው መማሩ ነው፡፡ ችግሩ ግን ያልተማረው የተማረውን ካላስተማርኩ፣ አላዋቂው አዋቂው ካላዳመጠኝ የሚልበት፤ ከሁሉም በላይ ደግሞ በአዕምሮም በአካልም ያልዳበረው ሰው፤ ልምድ ያለውንና የዳበረውን ሰው፤ ዘራፍ ሲልበት፣ ሲፎክርበት፣ ከእኔ ወዲያ ላሣር ሲለው የታየበት አገር መሆኑ ነው! “አውራ ዶሮ ፈረሱን ረግጦ፤ ‘እርግጫ ከእኔ ተማር!’” አለው፤ የሚለው የኦሮምኛ ተረት የሚነግረን ይሄንኑ ነው!!

 እርዳታ ጭነው ትግራይ ከገቡ ተሽከርካሪዎች 428ቱ አልተመለሱም ተባለ


             ሰብዓዊ እርዳታ ጭነው ወደ ትግራይ ከተጓዙ ከባድ የጭነት ተሽከርካሪዎች መካከል 428ቱ ከክልሉ እስካሁን አለመውጣቸው ተገለጸ። ይህ የተባለው የጠቅላይ ሚንስቴር ጽህፈት ቤት ፕሬስ ሴክሬታሪያት ቢልለኔ ስዩም  ሐሙስ መስከረም 6 ቀን 2014 ዓ.ም በሰጡት መግለጫ ነው።
በተለያዩ መንግሥታዊ ያልሆኑ ተቋማት አማካኝነት ምግብና ምግብ ነክ ያልሆኑ ቁሳቁሶችን የጫኑ 590 ከባድ ተሽከርካሪዎች ከሰመራ ወደ መቀለ መጓጓዛቸውን ተናግረዋል።
የፕሬስ ሴክሬታሪያት ቢልለኔ ስዩም፤ በአንድ የሰብዓዊ እርዳታ ድርጅት አማካኝነት የሰብዓዊ እርዳታ ወደ ትግራይ እንዲያደርሱ ከገቡ 466 ከባድ የጭነት ተሽከርካሪዎች መካከል 428 የሚሆኑት እስካሁን ከክልሉ አለመውጣታቸውን አስረድተዋል።
 ከክልሉ ሳይወጡ የቀሩት ከባድ የጭነት ተሽከርካሪዎቹ በክልሉ ውስጥ ለምን አገልግሎት እየዋሉ እንደሆነ ግልጽ ባለመሆኑ በመንግሥት ዘንድ ጥርጣሬን መፍጠሩን ቢልለኔ ተናግረዋል።
በተመሳሳይ፣ የሰላም ሚኒስቴር ከሳምንት በፊት ባወጣው መግለጫ፣ ወደ ትግራይ ክልል እርዳታ ጭነው የገቡ ተሽከርካሪዎች በተቀመጠው የአሰራር ሥርዓት መሠረት ተመልሰው መውጣት ሲገባቸው አለመመለሳቸው ጉዳዩን እጅግ አሳሳቢና ጥርጣሬ እንዲፈጠር እንዳደረገ ገልጾ ነበር።
ሚኒስቴሩ፤ “በተጨባጭ ከአላማቸው [ተሽከርካሪዎቹ] ውጪ ተሰማርተው ላለመሆኑ ማረጋገጫ የሚሰጥ አካል አልተገኘም” ብሎ ነበር፤ ጳጉሜ 1 ቀን 2013 ዓ.ም ባወጣው መግለጫ፡፡
ቢልለኔ፤ ወደ ትግራይ የሚደረጉ የአየርና የየብስ የሰብዓዊ እርዳታ አቅርቦት ጉዞዎች እንደቀጠሉ መሆናቸውን አመልክተው፤ የአውሮፓ ሕብረት የሰብዓዊ እርዳታ በረራም ከአንድ ሳምንት በፊት መጀመሩን ተናግረዋል።
እስከ መስከረም 4 ቀን 2014 ዓ.ም. ድረስ 32 ተቋማት ለሰብዓዊ ሥራቸው 144 ሚሊዮን የኢትዮጵያ ብር ወደ መቀለ መውሰዳቸውንም ጠቅሰዋል። ከምግብ ውጪ፤ ወደ 760 ሺህ ሊትር የሚጠጋ ነዳጅና ከ1ሺህ ሜትሪክ ቶን በላይ የግብርና ግብዓቶች ወደ ክልሉ መጓጓዙን አመላክተዋል።
እስከ መስከረም 4 ድረስ እንቅስቃሴያቸው ተስተጓጉሎ የቆሙ ተሽከርካሪዎች የሉም ያሉት ቢልለኔ፤ መንግሥት የእርዳታ ቁሳቁሶች ወደ ክልሉ በፍጥነት እንዲገቡ ለማቀላጠፍ ሰባት የነበሩትን የፍተሻ ጣቢያዎች ወደ ሁለት ቀንሷል ብለዋል።
የሰብዓዊ እርዳታ በአማራ ክልል
ቃል አቀባይዋ ጨምረውም፤ በአማራና በአፋር ክልል በህወሓት አማጺያን ጥቃት ለከፍተኛ ችግር የተጋለጡ በርካታ ዜጎች አሉ ብለዋል።
በአማራ ክልል የተፈናቀሉ ሰዎች ቁጥር ከ500 ሺህ መሻገሩንና አብዛኛው ሕዝብ የተፈናቀለው ከዋግ ኽምራ፣ ከሠሜን ጎንደር፣ ከደቡብ ጎንደር፣ ከሠሜን ወሎና ከደቡብ ወሎ መሆኑን ተናግረዋል።
ከሠሜን ወሎ ተፈናቅለው በደሴ ከተማ ተጠልለው የሚገኙ ሰዎች ቁጥር ወደ 270ሺህ እንደሚጠጋም አመልክተዋል።
ከቀያቸው ተፈናቅለው በደሴ ከተማ ለሚገኙ ዜጎች መንግሥት ከአጋር ድርጅቶች ጋር በመሆን እስከ መስከረም 4 ቀን 2014 ድረስ 27ሺህ ኩንታል እህል አቅርቧል። ከ2600 በላይ ኩንታል እህል ደግሞ በዋግ ኽምራ ዞን ለሚገኙ ተፈናቃዮች ተልኳል።
ይሁን እንጂ በህወሓት አማጺያን ቁጥጥር ሥር በሚገኙ የሠሜን ወሎ ወረዳዎች የሰብዓዊ እርዳታ ቁሳቁሶችን ማቅረብ አልተቻለም ብለዋል ቢልለኔ።
ወትሮም ቢሆን የምግብ እጥረት ባለበት ሠሜን ወሎ፤ ህወሓት የሰብዓዊ እርዳታ አቅራቢዎች እርዳታ እንዳያደርሱ እክል መሆኑ ሁኔታዎችን ያባብሳል ብለዋል።
መንግሥታዊ ያልሆኑ ተቋማት ለትግራይ ክልል የሰጡትን ትኩረት ለአማራና ለአፋር ክልል ተጎጂዎችም እንዲሰጡ መንግሥት ማሳሰቡንም ተናግረዋል።  
(ቢቢሲ)

_______________________________________


                      በአዲሱ የዴልታ ኮቪድ-19 ወረርሽኝ በአንድ ቀን ብቻ 38 ሰዎች ለሕልፈተ ሕይወት ተዳረጉ


                የኮቪድ-19 ቫይረስ ዝርያ በሆነው ዴልታ በኢትዮጵያ በአንድ ቀን ብቻ ማለትም መስከረም 3 ቀን 2014 ዓ.ም. 38 ግለሰቦችን ለሕልፈተ ሕይወት መዳረጋቸው ተገለጸ፡፡
ከዚህም ሌላ ከጳጉሜን 1 ቀን እስከ ጳጉሜን 5 ቀን 2013 ዓ.ም. ድረስ 121፣ ከመስከረም 1 ቀን እስከ መስከረም 3 ቀን 2014 ዓ.ም. ድረስ 83 በድምሩ 204 ግለሰቦች በዚሁ ቫይረስ ዝርያ መሞታቸው ተረጋግጧል፡፡
የኢትዮጵያ የኅብረተሰብ ጤና ኢንስቲትዩት ምክትል ዋና ዳይሬክተር አቶ አስቻለው ዓባይነህ እንደገለጹት፣ ባለፈው አንድ ሳምንት ብቻ 9,164 ሰዎች በኮሮና ቫይረስ ከመያዛቸውም በላይ በሳምንቱ ቀናት በአማካይ 737 የሚሆኑ ሰዎች ወደ ፅኑ ሕሙማን ክፍል ገብተው ክትትል እየተደረገላቸው ይገኛሉ፡፡ እንዲሁም 158 ሰዎች ደግሞ በቫይረሱ ምክንያት ሕይወታቸውን ማጣታቸውን፣ በተጠቀሰው ሳምንት በአማካይ በቫይረሱ የመያዝ ምጣኔ በ17.7 በመቶ የደረሰ መሆኑን፣ ይህም ከወዲያኛው ሳምንት ጋር ሲነፃፀር ከፍ ያለ መሆኑን አስታውቀዋል፡፡
በሌላ በኩል፣ የሞት ምጣኔ በአማካይ 1.6 በመቶ መድረሱን አኃዞች ያሳያሉ ያሉት ምክትል ዋና ዳይሬክተሩ፣ ‹‹ዴልታ›› የተሰኘው ይህ የኮቪድ-19 ቫይረስ ዝርያ ከሰው ወደ ሰው የመተላለፉ ሁኔታው ቀደም ሲል ከነበሩት አልፋና ቤታ ዝርያዎች በሁለት እጥፍ እንደሚያድግ፣ በወረርሽኙ የመያዝ ምጣኔውም እጅግ ከፍተኛ መሆኑን ተናግረዋል፡፡
ወቅታዊ የኮቪድ-19 ወረርሽኝን አስመልክቶ ማክሰኞ መስከረም 4 ቀን 2014 ዓ.ም. በተካሄደው ሳምንታዊ የጋዜጣ መግለጫ ላይ ምክትል ዋና ዳይሬክተሩ እንደተናገሩት፣ የኮቪድ-19 ቫይረስ ሁለት ዝርያዎች ማለትም ‹‹አልፋ›› እና ‹‹ቤታ›› ያጠቁ የነበሩት ዕድሜያቸው የገፋና ተጓዳኝ በሽታ ያደረባቸውን ነበር፡፡ ‹‹ዴልታ›› የተሰኘው የአሁኑ ዝርያ ግን የዕድሜ ክልል እንደሌለውና ሁሉንም የማኅበረሰብ ክፍል እኩል የሚያጠቃ ወይም ለበሽታ የሚዳርግ ነው ብለዋል፡፡
ለዴልታ ዝርያ ተብሎ የተዘጋጀ ሌላ ክትባት በዓለም ላይ እንደሌለ፣ ቀደም ሲል የነበሩት ክትባቶች አሁንም የዴልታን ዝርያ ለመከላከል እንደሚያገለግሉ፣ ይህም ሆኖ ግን ክትባት ተወስዶ ተገቢው ጥንቃቄ ካልተደረገ በቫይረስ የመያዝ ዕድል እንደሚኖር ሳይገልጹ አላለፉም፡፡
ይህም ሆኖ ግን ሕመሙ ኃይለኛ እንደማይሆንባቸው፣ ወይም የከፋ እክል ሳያጋጥማቸው የመዳን ዕድል ሊኖራቸው እንደሚችልና የሞት ምጣኔውንም እንደሚቀንስ ከምክትል ዋና ዳይሬክተሩ ማብራሪያ ለመረዳት ተችሏል፡፡
በመሆኑም የኮቪድ-19 ቫይረስ ዝርያ የሆነው ዴልታ እያደረሰ ያለውን ከፍተኛ ችግር ለመግታትና ለመቆጣጠር እንዲቻል በማኅበረሰቡ ዘንድ ያሉትን የተሳሳቱ ግንዛቤዎችና አመለካከቶች በማስወገድ፣ ከአሁን በፊት ሲተገበሩ የቆዩና በመካከሉም እየተዘነጉ የመጡትን የመከላከያ መንገዶችን በተገቢው መንገድ ተግባራዊ ማድረግና የኮቪድ-19 ክትባት መውሰድ አማራጭ የሌለው ጉዳይ መሆኑን ነው ያመለከቱት፡፡
በተለይም የተቀመጡ መመርያዎችን ያላገናዘቡ ስብሰባዎች፣ ሥልጠናዎች፣ በተጨናነቀ ሁኔታ አገልግሎት የሚሰጡ ተቋማት፣ ከፍተኛ ቁጥር ያለው ሕዝብ የሚሳተፍባቸው ሃይማኖታዊና ሕዝባዊ የአደባባይ በዓላት ላይ ርቀትን የመጠበቅ፣ ማስክ የማድረግና በሳኒታይዘር ወይም በሳሙናና በውኃ የእጅን ንፅህና መጠበቅ እጅግ አስፈላጊ ከመሆኑም በላይ፣ ግዴታም ጭምር መሆኑን ማወቅ እንደሚገባ ተናግረዋል፡፡
ሁሉም የኅብረተሰብ ክፍሎች፣ መንግሥታዊና መንግሥታዊ ላልሆኑ አገልግሎት ሰጪ ተቋማት የኮቪድ-19 ወረርሽኝን ለመከላከልና ለመቆጣጠር የወጣው መመርያ 803/2013 ዓ.ም. ላይ የተቀመጡ ድንጋጌዎችን ተግባራዊ ማድረግ እንደሚገባቸው ነው የገለጹት፡፡
በአጠቃላይ በሁለት ዙር 2,794,490 ክትባት ለኅብረተሰቡ መስጠት መቻሉን፣ በሚቀጥሉት ሁለትና ሦስት ሳምንታት በኋላ ሦስት ሚሊዮን ዶዝ ክትባት ወደ አገር የሚገባ መሆኑን፣ ሰዎች በሁሉም የመንግሥት ጤና ተቋማት መከተብ እንደሚገባቸው ምክትል ዋና ዳይሬክተሩ አሳስበዋል፡፡
እንደ አቶ አስቻለው ማብራሪያ፣ ለኮቪድ-19 ቫይረስና ሌሎችም በሽታዎች ፍቱን ናቸው ተብለው ለኢንስቲትዩቱ የቀረቡ 20 የባህል መድኃኒቶች የክሊኒክ ሙከራ እየተደረገላቸው መሆኑን ገልጸዋል፡፡ ሙከራው መቼ ይጠናቀቃል ተብሎ ለቀረበላቸው ጥያቄ ሲመልሱ፣ ‹‹ትክክለኛውን ቀን ለማወቅ ያስቸግራል፤›› ብለዋል፡፡
(ሪፖርተር)

______________________________________


                 በአማራ ክልል አንድ ሚሊዮን ተማሪዎች ከትምህርት ገበታ ውጭ ይሆናሉ ተባለ

            በአማራ ክልል የሚገኙ አንድ ሚሊዮን ገደማ ተማሪዎች፤ በ2014 የትምህርት ዘመን ትምህርታቸውን መከታተል እንደማይችሉ የክልሉ የትምህርት ቢሮ ኃላፊ ዶ/ር ይልቃል ከፋለ ለ“ኢትዮጵያ ኢንሳይደር” ገለጹ። ተማሪዎቹ ከትምህርት ገበታ ውጭ ለመሆን የተገደዱት፤ በአማራ ክልል ባለው ውጊያ “በርካታ” ትምህርት ቤቶች በመውደማቸው ምክንያት እንደሆነ ኃላፊው ተናግረዋል።
የትምህርት ቢሮ ኃላፊው፤ ለትምህርት ቤቶቹ ውድመት “ወራሪዎች” ሲሉ የሚጠሯቸውን የትግራይ አማጽያንን ተጠያቂ  አድርገዋል። አማጽያኑ “የትምህርት ተቋማትን እየዘረፉ እና እያወደሙ ነው” ሲሉ የሚወነጅሉት ዶ/ር ይልቃል፤ ለዚህም በእነርሱ ቁጥጥር ስር ቆይተው በተለቀቁ የአማራ ክልል አካባቢዎች የደረሰውን ጉዳት በማስረጃነት ጠቅሰዋል።
እስካሁን ባሰባሰቡት መረጃ መሰረት፤ በአማጽያኑ ቁጥጥር ስር በነበሩ አካባቢዎች የሚገኙ 268 ትምህርት ቤቶች ከፍተኛ ጉዳት እንደደረሰባቸው መረጋገጡን ዶ/ር ይልቃል ለ“ኢትዮጵያ ኢንሳይደር” ተናግረዋል። ከእነዚህ ትምህርት ቤቶች በተጨማሪም ከአንድ ሺህ በላይ ትምህርት ቤቶች በከፊል መጎዳታቸውን አክለዋል። በአማጽያኑ ከፊል ጉዳት የደረሰባቸውን ትምህርት ቤቶች ለመጠገን እና ትምህርት ለማስጀመር የክልሉ ትምህርት ቢሮ በእንቅስቃሴ ላይ መሆኑን ዶ/ር ይልቃል ገልጸዋል። ከፍተኛ ጉዳት የደረሰባቸውን ትምህርት ቤቶች ለመጠገን ግን ከወጪ ጋር በተያያዘ “ብዙ ፈተና ያጋጥመናል ብለን እናስባለን” ሲሉ ትምህርት ቤቶቹን ወደነበሩበት መመለስ ቀላል እንደማይሆን ጠቁመዋል።
የትምህርት ሚኒስቴር በክልሉ ጉዳት የደረሰባቸውን ትምህርት ቤቶች ለመጠገን በዛሬው ዕለት የ100 ሚሊዮን ብር ድጋፍ ማድረጉን አስታውቋል። ድጋፉ የሚኒስቴር መስሪያ ቤቱ በመደበኛነት ከሚያደርገው እገዛ በተጨማሪነት የተደረገ ነው ተብሏል።
ጉዳት የደረሰባቸው ትምህርት ቤቶች በዚህን መሰሉ ድጋፍ ጥገና ቢደረግላቸውም፤ ከትምህርት ገበታ ውጭ የሆኑ ተማሪዎችን ወደ ትምህርታቸው ለመመለስ ሌሎች ተግዳሮቶች እንቅፋት እንደሚሆኑ ዶ/ር ይልቃል ያስገነዝባሉ። “ከጦርነቱ ጋር በተያያዘ የተማሪዎች ወላጆች ሃብት ንብረታቸውን አጥተዋል” የሚሉት የክልሉ የትምህርት ቢሮ ኃላፊ፤ “ትምህርት ቤቶቹ ቢኖሩ እንኳን ወላጆች ለልጆቻቸው የትምህርት ቁሳቁስ ለማሟላት የሚያስችል አቅም የላቸውም” ሲሉ ያስረዳሉ።
ጦርነቱ ያስከትለዋል ተብሎ የሚፈራው የምግብ እጥረት፤ ሌላው በምክንያትነት የተጠቀሰ ተግዳሮት ነው። “የምግብ እጥረት ባለበት ሁኔታ ተማሪዎች ለመማር ይቸገራሉ” ይላሉ ዶ/ር ይልቃል። ጦርነቱ ራሱ በተማሪዎች ላይ የሚያስከትለው የስነ ልቦና ጫና፤ ተማሪዎችን ወደ ትምህርት ቤት እንዳይመለሱ ሊያደርግ ይችላል ሲሉ ተጨማሪ ምክንያት ነው ያሉትን ጠቅሰዋል።
በአማራ ክልል ያለው ውጊያ ያስከተለው ተጽዕኖ፤ ከሶስት ቀናት በፊት ባለፈው ሰኞ መስከረም 3 በክልሉ በተጀመረው የአዲሱ የትምህርት ዘመን ምዝገባ ወቅት መስተዋሉን የትምህርት ቢሮ ኃላፊው ለ“ኢትዮጵያ ኢንሳይደር” አስረድተዋል። በዋግ ኽምራ እና ሰሜን ወሎ ዞኖች ሙሉ በሙሉ እንዲሁም በሰሜን ጎንደር በርካታ ወረዳዎች እና ደቡብ ወሎ እና ደቡብ ጎንደር ዞኖች በከፊል የተማሪዎች ምዝገባ እንቅስቃሴ አለመኖሩን የሚገልጹት ዶ/ር ይልቃል፤ ይህም በአካባቢው ባለው የጸጥታ ችግር የመጣ መሆኑን አብራርተዋል።
በአማራ ክልል በአጠቃላይ 9,700 ትምህርት ቤቶች ያሉ ሲሆን፤ እስከባለፈው የ2013 የትምህርት ዘመን ድረስ 5.7 ሚሊዮን ተማሪዎች ትምህርታቸውን ሲከታተሉ መቆየታቸውን ከክልሉ ትምህርት ቢሮ የተገኘ መረጃ ያመለክታል። በአሁኑ ወቅት በትግራይ አማጽያን ቁጥጥር ስር ባሉት የክልሉ አካባቢዎች ከ1.5 ሚሊዮን በላይ ተማሪዎች የሚያስተናግዱ፤ 2,900 ገደማ ትምህርት ቤቶች እንዳሉ የቢሮው መረጃ ይጠቁማል።
የትምህርት ቢሮው ኃላፊ “እነዚህም ትምህርት ቤቶች ባናውቀው ነው እንጂ ከጉዳት ነጻ ላይሆኑ ይችላሉ” ሲሉ አማጽያኑ በትምህርት ቤቶቹ ላይ ጉዳት ሊያደርሱባቸው ይችላል የሚል ግምት እንዳለ ይናገራሉ። በአማጽያኑ ስር ያሉት አካባቢዎች ነጻ ሲወጡ፤ ጉዳት የደረሰባቸው ትምህርት ቤቶች ብዛት ሊያሻቅብ ይችላል የሚል ስጋት አለ ብለዋል።
 (ኢትዮጵያ ኢንሳይደር)