ያልተከተቡ ልጆችን ት/ቤት የላኩ ወላጆች ይቀጣሉ

       በጣሊያን አስፈላጊውን ክትባት በተሟላ ሁኔታ ያልተከተቡና ስለመከተባቸው የሚያረጋግጥ ማስረጃ የሌላቸው ህጻናት ትምህርት ቤት መግባት እንደማይችሉ የአገሪቱ ፓርላማ ወስኗል፡፡
በአገሪቱ ከሰሞኑ በጸደቀው ህግ መሰረት፤ እስከ ስድስት አመት ዕድሜ ያላቸውን ያልተከተቡ ህጻናት ልጆች ወደ ትምህርት ቤት የላኩ ጣሊያናውያን ወላጆች እስከ 560 ዶላር የገንዘብ ቅጣት እንደሚጣልባቸውም ቢቢሲ ዘግቧል፡፡
በጣሊያን ክትባት ግዴታ እንዲሆን በቀረበው ሃሳብ ላይ ለወራት ክርክር ከተደረገበት በኋላ፣ ከሰሞኑ ህግ ሆኖ መጽደቁን የጠቆመው ዘገባው፣ ህጉን ማውጣት ያስፈለገው ከ80 በመቶ በታች የሆነውን የአገሪቱን የክትባት ሽፋን ለማሳደግ ነው መባሉንም አመልክቷል፡፡

 በአለማችን  በከፍተኛ ሁኔታ የብክለት ተጠቂ የሆኑ ከተሞች ዝርዝር ከሰሞኑ ይፋ የተደረገ ሲሆን፣ ክፉኛ ከተጠቁ ቀዳሚዎቹ 30 የአለማችን ከተሞች መካከል 22ቱ በህንድ እንደሚገኙ ለማወቅ መቻሉን ኒውዮርክ ታይምስ ዘግቧል፡፡
ግሪንፒስና አይኪውኤር ኤርቪዡዋል የተባሉት ሁለት ተቋማት በአለማችን የተለያዩ አገራት ከተሞች ውስጥ በፈረንጆች አመት 2018 የአየር ጥራትን በመገምገም ያወጡትን ሪፖርት ጠቅሶ ዘገባው እንዳለው፣ በከፍተኛ ሁኔታ በመበከል ከአለማችን ከተሞች በአንደኛ ደረጃ ላይ የተቀመጠቺው የህንዷ ጉሩግራም ናት፡፡ ሌላዋ የህንድ ከተማ ጋዚያባድ በአየር ብክለት ሁለተኛ ደረጃ ላይ ስትቀመጥ፣ የፓኪስታኗ ፋይዛላባድ ሶስተኛ ደረጃን ይዛለች። የህንዶቹ ፋሪዳባድ፣ ባይዋዲ፣ ኖኢዳ እና ሆታና ከተሞች በቅደም ተከተላቸው እስከ ሰባተኛ ሲይዙ፤ የቻይናዋ ሆታን 8ኛ፣ የህንዷ ሉክኖው 9ኛ፣ የፓኪስታኗ ላሆር 10ኛ ደረጃ ላይ ተቀምጠዋል፡፡
ተቋማቱ ባወጡት ሪፖርት እንዳሉት፤ ጥናቱ ከተሰራባቸው 3 ሺህ የአለማችን ከተሞች መካከል 64 በመቶ ያህሉ ለተለያዩ የጤና ችግሮች በሚያጋልጥ የአየር ብክለት ተጠቂ መሆናቸው ተረጋግጧል። 99 በመቶ የደቡብ እስያ አገራት እንዲሁም በአፍሪካና በመካከለኛው ምስራቅ የሚገኙ ሁሉም አገራት የአለም የጤና ድርጅት ካስቀመጠው አማካይ የአየር ብክለት መጠን በላይ እንዳላቸውም ሪፖርቱ አመልክቷል፡፡ ሲኤንኤን በበኩሉ፤ የአየር ንብረት በመጪው አመት ሰባት ሚሊዮን ያህል ሰዎች ያለወቅቱ እንዲሞቱ ሰበብ ይሆናል ተብሎ እንደሚገመት ዘግቧል፡፡

 በሶርያ ምስራቃዊ አካባቢ በምትገኘው ባጉዝ የተባለች መንደር ባለፈው ማክሰኞ ብቻ 3 ሺህ ያህል የአሸባሪው ቡድን የአይሲስ አባላትና ታጣቂዎች በአሜሪካ ለሚደገፈው የሶርያ ዲሞክራቲክ ጦር እጃቸውን መስጠታቸውን አጃንስ ፍራንስ ፕሬስ ዘግቧል፡፡
የአገሪቱ ጦር ባለፉት ሳምንታት በአይሲስ ይዞታ ስር በምትገኘው መንደር ከፍተኛ የአየር ድብደባ ሲያደርጉ መቆየታቸውንና ብዙዎችን መግደላቸውን ያስታወሰው ዘገባው፣ ታጣቂዎቹ እጃቸውን እንዲሰጡ ቀነ ገደብ በተቀመጠላቸው መሰረት እጅ መስጠታቸውን አመልክቷል፡፡
ባለፈው ሰኞ ጦሩ ለ20 ጊዜ ያህል የአይሲስ ከባድ መሳሪያዎችንና ተሽከርካሪዎችን ጨምሮ ምሽጎችን ማውደሙንና 40 ያህል የአይሲስ ታጣቂዎችን መግደሉንም ዘገባው አክሎ ገልጧል፡፡

 ሁለት ገበሬዎች በአንድ መንደር ይኖሩ ነበር፡፡ ሁለቱም ሣር ቤት ውስጥ ነበር የሚኖሩት፡፡
አንድ ቀን የአንደኛው ገበሬ ሣር ክዳኑ ተቀየረና ቆርቆሮ ቤት ሆነ፡፡ አጥሩም ዙሪያውን በአጠና ታጠረ፡፡
የጐረቤቱ ገበሬ ግራ ገብቶት፤
“ይሄን ሁሉ ገንዘብ ከየት አመጣህ?” አለና ጠየቀው፡፡
ያም ቤት የቀየረ ገበሬ፤
“እዚህ ደጋ ውስጥ እህል ሁሉ ታች ቆላ ወስጄ ሸጥኩት፡፡ ከዚያ ከታች ቆላ ደግሞ ማጭድ፣ ዶማ፣ አካፋ፣ ማረሻ፣ ድጅኖ፣ ማጭድ ሳይቀረኝ ወዲህ ወደ ደጋ አምጥቼ ቸበቸብኩት”
“አሃ! ለካ ይሄም ዘዴ ኖሯል፡፡ እኔም ነገ እንደዚህ አደርጋለሁ!” አለ፡፡
እንዳለውም ቆላ ወርዶ ያለ የሌለውን ብረታ ብረት ተሸክሞ ደጋ ሲወጣ እዳገቱ መሀከል ላይ ወገቡ ቅንጥስ አለና ወደቀ፡፡
መንገደኞች ሁሉ ጉድ አሉ፡፡
ከመንገደኞቹ መካከል አንደኛው፤
“ወንድሜ ምን ሆነህ ነው እንዲህ የተጐዳኸው?” አለና ጠየቀው፡፡
“ኧረ ተወኝ ወንድሜ፤ ጐረቤቴ ነው ጉድ የሠራኝ”
“ምን አድርጐ ነው ጉድ የሠራህ?”
“ትርፉን ነግሮ መከራውን ሳይነግረኝ!”
***
አቶ ከበደ ሚካኤል፤ በትንቢት ቀጠሮ መጽሐፋቸው ላይ፤
“ቀን ሲሠራ ውሎ፤ ህዝቡ ሠራዊቱ
ተቀምጦ ባለበት፣ ሁሉም በየቤቱ
እንስሳ አራዊቱን፣ እንዲህ ሳስተውለው
በአሁኑ ሰዓት ነው፣ ልቤን ደስ የሚለው!”
ብለው በንጉሡ አንደበት ይነግሩናል፡፡
ሰላም በሁሉም አቅጣጫ የምንመኘው ነው፡፡ ህዝቡም፣ ሠራዊቱም፣ አራዊቱም ሰላም ውለው ማደራቸውን ሁሌም የምንመኘው ነውና! ምኞታችን ይፋፋ ዘንድ በቅርብ እየተገናኘን እንወያይ፡፡ እንመካከር፡፡ ከዳተኝነት ሁሉ ክፉ የሃሳብ ዳተኝነት ነው፡፡ የአዕምሮን ኬላ መዝጋት፡፡ የማስተዋልን በር መቀርቀር፡፡ ከትላንትና አለመማር፡፡ ዐይንን ከፍቶ ነገ ላይ አለማተኮር፡፡
ብዙ ጊዜ አንዲት ጠብታ ለውጥ ባየን ቁጥር አገር የሚያናውጥ ሽግግር አመጣን ብለን አገር ይያዝልን ማለት ለምዶብናል፡፡ የመሠረታዊ - መዋቅር ለውጥ (Infrastructural transition) የት አደረግን? በሰው ኃይል ላይ ምን ዓይነት ለውጥ አመጣን? ምን ያህሉ ህዝብ ተቀበለን? የህዝቡስ አቀባበል የዕውን ነው የለበጣ? ሐሳዊ ዲሞክራሲ ነው እሙናዊ ዲሞክራሲ? ዲሞክራሲ ስለተባለ ብቻስ አካኪ - ዘራፍ የሚያሰኘን ሥርዓት ዋና መፍትሔ ተገኘ በማለት “እልል-በቅምጤ” ያሰኛል ወይ? ኢ-ዲሞክራሲያዊነትና ኢ-ፍትሐዊነት ነጋ -ጠባ በሚዲያዎቻችን የሚለፈፉ ቃላትና ሐረጋት ባሉበት ዜና ጣቢያ ሁሉ የተዘበራረቁ የፖለቲካ መረጃዎች/መልዕክቶች በሚሰጡበት አገር፤ “እኔ ነኝ ሀቀኛ” ማለት እንደመርገምት የሚቆጠር ነው! በተለይ በአሁኑ አስቸጋሪ ሁኔታ ውስጥ!
አብዛኞቹ፤
አብዛኛውን ጊዜ አንዳች የግንኙነት ችግር በገጠመን ቁጥር የሂሳብ ስልቱ ያው የአካውንቲንግ ሕግን የተከተለ መሆኑን እንጂ ማህበራዊ ገጽታውን የማጤን ወይም የመተንተን ብቃት አይታይብንም፡፡ ያም ሆኖ ፖለቲካው፣ ኢኮኖሚውና ማህበራዊው ምንጊዜም የተሠናሠሉ ናቸው፡፡ ዛሬ የመድብለ - ፓርቲ ሥርዐት የማቋቋም ልዩ ጊዜ ነው እየተባለ ነው፡፡ ምነው በተግባር በተሳካ ማለታችን አልቀረም፡፡ ብዙ ያመለጡ እድሎች እንደነበሩ እናውቃለንና በዚህኛውም የምርጫ ዘመን ያው እንዳይደገም እንጠንቀቅ እንላለን፡፡ የተፈጠረውን ብሩህ ተስፋ ዕውን እናድርገው፡፡
ፖለቲካ ፓርቲዎች በርካታ ናቸው፡፡ ኢትዮጵያ እነዚህን ሁሉ ፓርቲዎች ምን ዓይነት መድረክ ትሰጣቸው ይሆን ተብሎ ቢጠየቅ፤
“ጃርት እሾክ ያላቸው ልጆች ወለደች” ቢለው፤
“ተዋት አስተቃቀፉን ራሷ ታቃለች” አለው፤ የሚለውን ተረት መተረት ነው፡፡

  (ገራገር ወግ)

        በቴፑ ከተከፈተው የዘማሪ ይልማ የንስሃ መዝሙር ጋር የቻልኩትን ያህል እየዘመርኩ የማታውን የሠርክ ጉባኤ እጠባበቃለሁ፡፡
አመሻሹን ስራዬን ጨርሼ ከቢሮ እንደወጣሁ የተለየ ጉዳይ ከሌለኝ በቀር የቦሌውን መድሃኔዓለም የመሳለም ልማድ አለኝ፤ በርግጥ ደብሩ አጥቢያዬ አይደለም፤ ታድያ አጥቢያሽ ካልሆነ አዋሬ ቤተክርስትያን ጠፍቶ ነው እዛ የምትሄጂው…. እንዳትሉ (ሞልቶ…. ስላሴ አሉ፣ ጊቢ ገብርኤል፣ በአታ ማርያም አለች ኪዳነምህረት ኧረ ራሱ መድሃኔዓለምም ቤልኤር 15 ሜዳን አለፍ ብዬ አለልኝ) ታድያ እዚያ ምን? ትሠሪያለሽ እንዳትሉኝ፤ (አንዳንዶቻችሁ ደግሞ ያ ልጅ ኦሪጅናል የቦሌ ልጅ፣ አይደለሽም ያለሽ እውነቱን ነው…. የሃብታም አጎብዳጅ በሉኝ አሏችሁ)
እውነት ግን ዙሪያዬ ካልጠፋ ታቦት እዛ የምሄደው ለምንድነው???…. የዶላርና የፓውንዱ ስብከት ስለሚማርከኝ ይሆን? እንጃ…. ከሠፈሬ ደረቅ ፊት ምዕመናን ይልቅ ወዛቸው እንደ ኪሳቸው ጢም ብሎ የሞላ ምዕመናንን በማየት ከስብከቱ ልቤ እየተሠረቀ ለመጃጃል ይሆን? እንጃ…. የየሠዉ የሽቱ መዓዛ (የሴቱ ለብቻ የወንዱ ለብቻ) አመሻሹን እንደማይገኝ የሚጥም የቤተክርስትያንን መዓዛ እየመሠለኝ እየተማረኩ ይሆን?.... (ቱ.ቱ. ይቅር በለኝ) ብቻ እንጃ…. የቦሌው መድሃኔዓለም ይመቸኛል፡፡
የዕለት ዕለቱን ፀሎት ከልቤ የማደርሠው እንኳ ቦሌ መድሃኔዓለም ስገኝ ነው፡፡
አንደምታው ሳይገባችሁ ጌታ በወንጌሉ…. “ባለጠጋ መንግስተ ሠማይ ከሚገባ ግመል በመርፌ ቀዳዳ ብትሾልክ ይቀላል” ብሏል ብላችሁ፣ የቦሌዎቹን ባለጠጋ ምዕመናን የሲኦል መግቢያ ቪ አይ ፒ ቀድሞ እንደታደላቸው እንዳትቆጥሩ። እናም ራሳችሁን ቆለል አድርጋችሁ፣ እኔንም “ከኑግ የተገኘህ ሠሊጥ አብረህ ተወቀጥ” እንዲሉ የሲኦል ዕድምተኚት፣ ፀሎትሽ ከደመና በታች ነው እንዳትሉኝ፤ መሠፈር በሠፈሩት ቁና ነው ወዳጄ፡፡
ብዙ ሠዎች ወደ ደጀ ሠላሙ ይመጣሉ፡፡
ተሳልመው ይወጣሉ፡፡
ተሳልመው ይቀመጣሉ፡፡
በዚህ መሃል ፍም የመሠለች ሴት አልፋኝ፣ እኔ ከተቀመጥኩበት ሁለት መቶ ሜትር ገደማ ላይ ተቀመጠች፡፡
ቆየት ብሎ ካለችበት የመጣ የመሠለኝ የለቅሶ ሳግ ተሠማኝ፡፡
እሷ መሆኗን ለማረጋገጥ ወደ እሷ ዞርኩ፡፡
ለቅሶዋ እየበረታ ሲመጣ ዝም ማለት ከብዶኝ ሄድኩ፡፡
የቦሌ ሠው ያለቅሳል እንዴ? እንዳትሉኝ፤ እኔም መልሼ እጠይቃችኋለኋ ምን? ጎድሎበት?፡፡ ተሳስተሻል… ምናልባት ልጅቷ እንዳንቺ አጎብዳጅ ምዕመን ትሆናለች እንዳትሉኝ ለማረጋገጥ፣ አስቀድሜ አፍንጫዬ የለመድኩትን መዓዛ እንዲጠራኝ ልኬው ነበር፡፡ መልሡን አቀብሎኛል። “አዎ…. የቦሌ ልጅ ናት”(ጉደኛ አፍንጫ)
“ጓደኞቼ… ሙሉ ወጪያችንን እኔ እሸፍናለሁ ስላቸው፣ ቦይፍሬንድ ስለሌለሽ ከእኛ ጋር አትሄጂም ብለው ጥለውኝ በረሩ” አለችኝ፤ ምን? ሆነሽ ነው ብዬ ሳስጨንቃት፡፡
አናቱን እንደተመታ ሠው ትርክክ ብዬ “በረሩ? ወዴት?”…. አልኳት
የጠየቅኳት የገረማት…. ከጓደኞቿ ድርጊት ጋር ተደምሮ ያበሳጫት መሠለች፡፡
አይ የእኔ ነገር… በመ.ድ.ሃ.ኔ.ዓ.ለ.ም. የቦሌ ቋንቋ ከሠፈሬ ቋንቋ እየተደበላለቀብኝ ደነዘዝኩ ማለት ነው፡፡ እኔ አሁን ላይ መብረርን የማውቀው በአዕዋፋት ነው፡፡ ምሳሌ አንድ…. የፒያሳው ቢሯችን ጣራ ላይ(ቢሮው የመጨረሻው ፎቅ ቴራዝ ላይ ነው) የሚያርፉ አሞሮች እኛ ወደ ቢሮ ስንገባና ከቢሮ ስንወጣ በሚሠሙት ድምፅ ተነስተው ሲበሩ ስለማይ ነው፡፡
“ከዱባይ ከተመለስኩ አራት አመት አልፎኛል፡፡ መብረር በፕሌን መሆኑን መርሳቴ ሊያስፈርድብኝ አይገባም” ልላት አልኩና መልሼ ዋጥኩት፡፡
“ዱባይ” አለችኝ፡፡
“ኦው!” (በመደነቅ አፌን ከፍቼ) “ምን ሊሠሩ?” አልኳት
አፈጠጠችብኝ፡፡
“እንዴ? ምን አስፈጠጠሽ እንደእኔ ለሠው ቤት ስራ መስሎኝ ነው” ልላት አልኩና አሁንም ዋጥኩት፡፡
“የምታፈጪው የማስበውን ብነግርሽ የጀመርሽልኝን የዶላር ወሬ ልታቋርጪብኝ ሞኝሽን ፈልጊ” ልላት ስል፤
“ለመዝናናት…. 10 ቀን ይቆያሉ”
“እና ሙሉ ወጪያችንን እኔ ልሸፍን ስትያቸው እምቢ አሉ??” አልኳት ሽምቅቅ ብዬ፤
የዱባይን የመዝናኛ ስፍራዎች እንኳን እሷ የሆሊውድና የቦሊውድ የጥበብ ሠዎች፣በእንግሊዝ ፕሪምየር ሊግና በአውሮፓ የተለያዩ ሊጎች የሚጫወቱ እግር ኳስ ተጨዋቾች፣ የዓለማችን ሃብታሞች ጭምር የእረፍት ጊዜያቸውን ጠብቀው ለመዝናናት መዓት መዝናኛ ካሏቸው ሃገሮቻቸው አብልጠው በፍቅር ሊከትሙባት የሚቋምጡላት ቦታ አይደለች ዱባይ!፤ ሃገራችንንና ምስኪን ህዝቦቿን የሚዘርፉ ባለስልጣናትና ተባባሪዎቻቸውስ ከዱባይ ሃቢቢቲዎቻቸው ጋር የሚምነሸነሹባት አይደለች ዱባይ!፤ ደግሞ ምን? ሠርተው እንዳመጡት የማይገባን የተከማቸ ገንዘብ ያላቸው ሃብታሞቻችንስ ውሽሞቻቸውን (ሚስቶቻቸው ያኔ ይመቻቸዋል አሉ፤ እነሡም ሸገር ላይ ካስቀመጧቸው ቤቢዎቻቸው ጋር አለማቸውን ይቀጫሉ) ይዘው አለማቸውን ለመቅጨት አየር መንገዳችን ላይ በተደጋጋሚ የሚታዩላት አይደለች ዱባይ!
አሁን ቦይ ፍሬንድ ስለሌለሽ ተብሎ ወጪ ልቻል ያለችን ልጅ፣ ከእኛ ጋር አትሄጂም ማለት ፌር ነው?....፡፡
በቅርቡ አስር ደቂቃ በማይሞላ የስልክ ወሬ የተለየሁት ሁለተኛው ቦይ ፎሬንዴ ትዝ አለኝ፡፡
ነፍስህን ይማረው፡፡
እናንተ ደግሞ መድሃኔዓለም የስራችሁን ይስጣችሁ፡፡
አድቫንስ ሳልወስድ…. ወሬን ጠብቄ የወር ደምወዜን ወስጄ፣ የደጉ አለቃዬ ቦነስ ታክሎበት ለአንድ ቀን ደረቴን ነፍቼ ልዝናና ብዬ የምወጣባቸው የፒያሳው ጣይቱና የአምባሳደሩ ጊዮን ሆቴሎች ትዝ አሉኝ፡፡
የዛሬ ሳምንት እነዚሁ የቦሌ ልጆች፣ እዛው ቦሌ መድሃኔዓለም ለስብከት ከተቀመጥኩበት ቀልቤን ሠርቀውኝ ሳዳምጣቸው፣ አሜሪካዊቷን አቀንቃኝ ቢዮንሴን ከባለቤቷ ጄዚና ከቤተሠቦቿ ጋር አግኝተናት፣ አብረን ፎቶ ተነሳን ሲሉ…. ብቻዋን መጥታ አቡነ ጳውሎስ (ሙት ወቃሽ አያድርገኝ) ጥላ አስወጡላት ምናምን ሲባል የሠማሁት ወሬ ትዝ ብሎኝ አሁን ቤተሠቦቿን….  ጨምራ መጥታ ምን ይወጣላት ይሆን?.... ብዬ፣ ያቺ ምስኪን ቤተ ክርስትያን ትዝ ብላኝ ሃሳብ ገባሁ….እንደገና ብትት ብዬ የት? ጣይቱ? (ደግሞ በማንነቷ የምታፍር በሉኝ አሏችሁ፤ ለማንነት ለኩራት ለክብሬ ማን እንደሃገሬ የሚለው ዘፈን ውስጤ ነው ለምን? ታድያ እነ ክርስትያኖ ሮናልዶ ጣይቱ አይመጡም?) ቀና ስል አንደኛው ልጅ እግዜር ይስጠው ዱባይ እያለሁ፣ ሠዎቼ ማለትም አሠሪዎቼ “ደርሠንበት መጣን ቤት ጠብቂ” ብለውኝ ሲወጡ የሠማሁትን የአንዱን ሆቴል ስም ሲጠራ ተንፈስ አልኩ፡፡
ታድያ ያቺ መድሃኔዓለም ደጅ ላይ የምታላዝነው የቦሌ ሞልቃቃ ዱባይ ሙሉ ወጪያቸውን ሸፍኜ ስትለኝ መሸማቀቄ ሲያንሠኝ አይደል?(“ሲያንሠኝ ነው” ነው ያለው ኮሜዲያን ዶክሌ) ሲያንሠኝ ነው፡፡
“ለምን ታለቅሻለሽ መድሃኔዓለምንስ ምን አድርግልኝ ነው የምትይው” አልኳት የሠፈሬን…. የማውቀውን….ደግሞ ለቦሌ የሚቀርብ የመሠለኝን የማፅናኛ ቃላት እየመራረጥኩ፤
እሷ እኮ አታፍር… ብሮኝ የሚሄድ ሠው እንዲሠጠኝ…. አብረን እንሂድ… ትለኝ ይሆናል ሆ... ሆ. እዛው በፀበልሽ (በሠፈርሽ)፡፡
“ባቢ አሜሪካ ያለው ሆቴሉን ሊጎበኝ አሜሪካ ሲሄድ… ከጓደኞችሽ ጋር ተዝናኚበት ብሎ የሠጠኝን ዶላርና ፓውንድ ብቻዬን ምን ላደርገው? እያልኩት ነው” አለችኝ፡፡ አቤት የኑሮ ልዩነት፡፡ በአይኖቼ ሠማይ ደርሼ ምድር ተመለስኩ፡፡
“አብረን እንሂድ?” አለችኝ በድንገት፤
የፈራሁት አለች እማዬ፡፡
ብድግ ብዬ ቁጭ እንዳልኩ ትዝ ይለኛል፡፡
ልቤ ውድውድ…ውድውድው ብቻ ከመቶ ጊዜ በላይ እንዲህ ብሎብኛል እንድረጋጋ በየመሃሉ የመድሃኔዓለምን ስም እየጠራሁ ሁሉ፤
“ስለ ወጪው ችግር የለም፤ ለቪዛው አታስቢ” እኔን ማግኘቷ ከመድሃኔዓለም የተሠጣት የፀሎቷ መልስ እንደሆነ አስባለች፡፡
ለቪዛ አታስቢ! “እንዴት? ነው የማገኘው” ማሠብ ዳዳኝና ሳቄ መጣ፡፡
ፓስፖርቴ ትዝ አለኝ፤
ኤክስፓየር አርጓል፡፡
ኢምግሬሽን የት ነው ያለው?
እረስቼዋለሁ፡፡
ለመሆኑ ኤክስፓየር ያደረገው ፓስፖርቴን የት ነው ያስቀመጥኩት?
አላስታውስም፡፡
የዛሬው ስብከት አብይ ርዕስ “ክርስቶስ የሚመጣበት ቀን አይታወቅምና ተዘጋጅታችሁ ጠብቁ” የሚል ነበር፡፡ አመሻሹን ስራዬን እየጣልኩ ሁሉ ለምስመው መድሃኔዓለም…. በህይወቴ የተሻለ ነገር እንዲያሳየኝ እጆቼን ዘርግቼ እማፀነው ነበር፡፡ ተዘጋጅቼ ባለመጠበቄ ያዘጋጀልኝን ሲሳይ እንዲህ ከአየር ላይ ላፍ አደረገኝ፡፡ (“ምነው? መድሃኔዓለም ምን? አደረግኩህ” ቤቴ እየገባሁ ያጉተመተምኩት)
ፀሎትሽ ከደመና በታች ነው ያላችሁኝ ሠዎች ይኸው ተሳካላችሁ፡፡ ምናለ አሁን ዱባይ ደርሼ ብመጣ… ምቀኛ ሁሉ፡፡
ለከባድ ተልዕኮ ስዊዘርላንድ ልበር እንደሆነ ነግሬያት እሷም አምናኝ አፅናንቼና አረጋግቼ ውሃ የመሠለች መኪናዋ ውስጥ አስገብቻት፣ ወረፋዬን ልጠብቅ ወደታክሲ ተራዬ አመራሁ፡፡
ስዊዘር ላንድ የት ናት?... እንዳትሉኝ፤
እንደ ፓስፖርቴ ያስቀመጥኩበትን አላውቅም እንዳልላችሁ (በራሴ አፈርኩ)
“የሚመጣው ቀን አይታወቅምና ተዘጋጅታችሁ ጠብቁ”፡፡

 ጥጋዊ፣ ጽንፋዊው፣ ዋልታዊ

          የቡድን ኅሊና -
በማህበራዊነትና በሉአላዊው ግለሰብ (Sovereign self)  መካከል ሁልጊዜ ውጥረት አለ። “እኔ” ያለ “እኛ” ትንፋሽ ሲያጥረው፣ “እኛ”ም “እኔ” ከሌለ ህልውናም የለውም። ተፈላላጊም ናቸው፣ ተጠፋፊም ናቸው። “እኛ” “እኔ”ን ውጦ አይጠረቃም፣ “እኔ”ም የ “እኛ” ፍላጎቱ አያቆምም። ባጭሩ ማህበራዊነት ያለ ግለሰብ፣ ግለሰብም ያለ ማህበራዊነት ሊኖሩ አይችሉም። ይሁን እንጂ ማህበራዊነትን የጠላ ግለሰብም ሆነ ግለሰብነትን ያጠፋ ማሕበረሰብ፣ አንዱ የተናጠል፣ ሌላውም የስብስብ ስነ ልቡና ቀውስ ይገጥማቸዋል። ከእነዚህ የቀውስ ምልክቶች አንዱና ግጭት ፈጣሪ ወይም የተፈጠረን ግጭት አሻቃቢ የሆነው “የቡድን ኅሊና” ግሩፕ ቲንክ ነው።
ትርጓሜው፦ “የቡድን ኅሊና ማለት ግለሰቦች በቅጡ ድብልቅ ያለ ቡድን ውስጥ ጭልጥ ብለው ሲቀላቀሉ፣ አንድ ድምጽ ለመሆን ሲባል አዙሮ ማሰብንና እውነታን ወግድ የሚልና አማራጭን የማያይ፣ “ይሆንን?” ተብሎ ያልተጠየቀ ተግባር የሚመራው አስተሳሰብ ነው።” ድንገት ማሰብ ከቻለም የሚያስበው ከእኩይ ድርጊቱ በኋላ ነው።
ክፋቱ የአንድ ዘመን ወቅት ሆኖ አለማለፉ ነው። በእኩያን የግብ መምቻ የተመረጡ ትርክቶች (Selected victims’ narrative) እየተመራ ከትውልድ ትውልድ የሚተላለፍ የስብስብ ኅሊና (collective mindset) ባህል ይሆናል። በእውቀትና በኢኮኖሚ ድሆች በሆኑ አገሮች ለሰንሰለታማ ቍርቍስ ምክንያት ሆኖ የዘለቀ ቢሆንም በአጠቃላይ እውቀትና ብልጽግናም አይቸግራቸውም የምንላቸውን ምእራባውያንን የማይምር፣ የሰው ልጅ የተቻችሎ ኑሮ ጸር ነው።
አንድ ቡድን የሚከተሉት ስምንት ምልክቶች ካሉት የቡድን ኅሊና (Groupthink) እያዳበረ ነው ማለት ይቻላል።
ስምንት ባሕሪያት አሉት
ህልማዊ አይበገሬነት - Illusions of Invulnerability:
ሊደረግ አይችልም ተብሎ የሚታሰብን ተግባር ለማድረግ የሚያነሳሳ፣ ከልክ ያለፈ፣ የድላዊነት ስሜት የሚመራው ህልማዊ አይበገሬነት አለው።
ለማስጠንቀቂያዎች ምክንያት መስጠት Rationalization of Warnings:
ቡድኑ አለኝ የሚለውን ምግባር ልክነት የማይጠይቅ ስለሆነ የቡድኑ ውሳኔ በተግባር ለሚያስከትለው የሞራል እኩይ ውጤት ደንታ የለውም። “ከዚህም በፊት እንዲህ ተብሏል፣ ያኔም አሁንም ልክ” ብሎ ያልፋል።
ቸልተኛነት Complacency:
እንደ ቡድን ማስጠንቀቂያዎችን ዋጋ ያሳጣቸዋል። ቡድኑ የውሳኔውን አሉታዊ ውጤቶች ችላ ይላል።….
ባላጋራን የክፉ ተመሳስሎት ገጽታ መስጠት Stereotyping:
የጠላት ተብዬ መሪዎችን የክፉ ተመሳስሎት ገጽታ (Stereotype) እያበጁለት፣ እያሰየጠኑ (Demoniz) ወይም እያናናቍና እንደ ጅል እየቆጠሩ፣ የቡድኑ ሐሳብ አደናቃፊ እንደሆኑ እንዲታዩ ያደርጋሉ፤ እንዲህም በማድረግ ለሶስተኛ ወገን መካከለኛነት አስቸጋሪ ይሆናሉ።
የታማኝነት ተጽእኖ - Loyalty Pressure:
ውልፊጥ የሚል የቡድን አባልም ካለ ቀጥተኛ ተጽእኖ ይገጥመዋል፣ እያደርም ቡድኑ ይህንን ዓይነቱን አባል እንደ ከሀዲ እንዲቆጥረው ይደረጋል።
ራስን መገደብ/መቆጣጠር Self-Censorship:
ግለሰቦች ከቡድኑ የጋራ ስምምነት እንዳይወጡ ራሳቸውን ይቆጣጠራሉ። … ከቡድኑ የተለየ ማስተዋል እንዳላቸው ቢያውቁም ግለሰቦች ይህንን በመግለጥ መሳለቂያ ላለመሆን ራሳቸውን ያግታሉ።
ቡድኑ አንድ ድምጽ ያለው እንደሆነ የሚያስብ ቅዠት አለው Illusion of Unanimity:
የቡድን ኅሊና፣ ቡድኑ አንድ ድምጽ ያለው እንደሆነ የሚያስብ ቅዠት አለው። ይኽም በከፊል ግለሰቦች ለቡድኑ ያላቸውን ታማኝነት የሚያሳዩበት ሲሆን ከራስ ቍጥጥርም የሚመነጭ ስለሆነ ተቃውሞ የሌለበት ዝምታ ሁሉ ስምምነት እንደሆነ ያስባሉ።
የቡድን ኅሊና ጠባቂዎች Mind-guards:
ራሳቸውን የሾሙ የቡድኑን ኅሊና ጠባቂዎችም አሏቸው። እነዚህ ጠባቂዎችም ቡድኑ ከያዘው አቋም ከውጪም ሆነ ከውስጥ የሚመነጭን ይከላከላሉ።
ቡድኑ ተከታይ ነው እንጂ ሀሳብ አፍላቂ አይደለም፣ የተጫነ ነው። አንድ ወይንም ጥቂት መሪ እንዳዘዘው ይጓዛል፣ መነሻቸው አንድ ዓይነት ማህበራዊ ወይም ርእዮተ ዓለማዊ መነሻ መሆኑ ብቻ በቂ ነው፣ ጎሳም፣ ሃይማኖትም፣ የፖለቲካ ርእዮትም ሊሆን ይችላል። አንድ ቡድን አጋጥሞኛል ለሚለው ቀውስ ፈጣን ምላሽ መስጠት አለብኝ ብሎ ሲያምን፣ በዚህ እምነት ጥላ ሥር የሚሰባሰቡ ሁሉ መጀመሪያ የሚያጡት በእርጋታ የሚገኘውን ትክክለኛ የአስተሳሰብ ደረጃ ነው።
እንዴት ይፈጠራል? እንዴትስ ለግጭት ሽቅበት ምክንያት ይሆናል?
ተጠቅተናል ብሎ በቡድን የሚያስብ አንድ ጎራ ፍርሃት፣ ጭንቀትና ቍጣ ስለለበት ፈጣኑ ተግባር አጥቂ ተብዬውን መጉዳት ነው። ለዚህ ምክንያት በመሆን ወይም ከዚህ ተግባር በኋላ ደግሞ ሃፍረትና ውርደት የተባሉ የዝቅታ ስሜቶች ስለሚኖሩ በቀል የሚል ተግባር ይከተላል፣ ይህ ደግሞ አዳዲስ ማሕበራዊ ግጭቶችን ይፈጥራል፣ ወይም የተፈጠረ ግጭትን እንዲያሻቅብ ያደርጋል። ትንንሽ ቡድኖች፣ ተቋሞች፣ ወይም አገሮች፣ በጣም ተፎካካሪ የሆነ ግጭት ውስጥ ሲገቡ ከግጭቱ በፊት ከነበራቸው ሁኔታ በእጅጉ በብዙ ነገር በፍጥነት ይቀየራሉ፣ ይኽም ቅያሬአቸው ለግጭት ማሻቀብ ከፍተኛ አስተዋጽኦ ያደርጋል።
ጥጋዊ፣ ጽንፋዊው፣ ዋልታዊ ይሆናል፦ ውይይቶቻቸውና የቡድኑ አባላት በግንዛቤአቸውም ሆነ በባህሪያቸው ያከረሩና ጠላት ተኮር ይሆናሉ፦ አንድ ርእሰ ጕዳይ በቡድኑ መካከል ሲወሳ አባላት አባላት ቀድሞ ከነበራቸው ግንዛቤ የበለጠ የጠነከሩ ይሆናሉ፤ ከቡድናቸው ያልተቃረነ ተጨማሪ ማጠናከሪያ ያገኛሉ፤ እያንዳንዱም የሚያደርገው አስተዋጽኦ ቡድኑን የበለጠ የሚያከር እንዲሆን በማድረግ የቡድኑ አጠናካሪ በመሆን ተቀባይነት ማግኘት ይፈልጋል። ጥላቻና አለመተማመንም ወደዚያኛው ጎራ ይወረወራል።
ደንብ ይፈጥራል፦ ውዝግቡን በሚመለከት የቡድኑ ግንዛቤ በአብዛኛው አባላት አንድ ዓይነትነት ያለው ልማዳዊ ይሆናል። ወደ ሌላው ያለው አመለካከት አሉታዊ ግንዛቤ ያለው፣ የሌሎችን ጉዳት እንደትርፍ የሚቆጥርና (ዜሮ ሰም) እነዚህም ነገሮች በተፈጸሙ መጠን የጥንካሬና የድለኝነት መረጋጋት ስሜት የሚኖረው አስተሳሰብ ነው፣ እንዲህ ዓይነቱም ልማድ (ኖርም) የተፈጠረን ግጭት አሻቃቢ ይሆናል።
የማጥፊያ ግቦችን ያዳብራል፦ በግጭት ጊዜ ሌሎችን ማሸነፍ ወይንም ማጥፋት ቡድናዊ ተግባር ይሆናል። ይህ ተግባር ዑደታዊ ስለሆነ ያለፈ የቡድኑ ልምድ ይኸው ከሆነ አሁንም ግጭት ሲፈጠር እዚያው ማሸነፍና ወይም ማጥፋት ዑደት ውስጥ ይገባል። ይህ የቡድን ኅሊና የሚመራው ተግባር ቢያስፈልግ ከራሱ ውስጥ ንኡስ ቡድን በመፍጠር በግድ አሸናፊ ቡድን ይፈጥራል። የተፈጠረውን ግጭት ማሻቀብም በራሱ እንደ ድል ይቆጠራል።
የተመሳስሎት ግንባር ይፈጥራል፦ ይህ ግንባር ነክ ገጽታ አባል ማራኪ ነው። የተመሳሰለ ቡድን ከተሰባጠረ ቡድን የሚለየው ሌላውን ቡድን እንደ ተፎካካሪ ሳይሆን፣ እንደ ተቃዋሚ ስለሚቆጥር ትግሉ “ሁሉ” ዐመጻዊና አድማዊ ነው።
መለዮ ባይለብስም ይህ የቡድን ኅሊና ራሱን በወታደራዊ ገጽታ ያደራጃል
መደበኛ የሆኑና ተቀባይነት ያላቸው ግጭቶች ልዩ ልዩ ረብሻ አልባ ወደ ግብ መድረሻ መንገዶች ሲጠቀሙ የቡድን ኅሊና ያሰባሰበው ቡድን ያመነው ትራኬ፣ ከሃይማኖት ስለሚጠነክር ተአማኒ መሪ ተብሎ የሚሰየመው ከዲፕሎማሲ ክህሎትና ዝንባሌ ይልቅ ወታደራዊ ተክለ ማንነት ያለው ነው።    
ዓላማው መግባባት ያልሆነ ተቋማዊ አደረጃጀት ይደራጃል
አንደኛ፣ የእንቅስቃሴው ተነሳስቶት ማሸነፍና ማሸነፍ ብቻ ነው። ሁለተኛ፣ ብዙ መሪዎቹ “ረጅም ጊዜ” ባላጋራ ተብየውን ተገዳድሮ ለመጣል ሲጠባበቁ የነበሩ ናቸው።    
የቡድን ኅሊና ስህተት ብቻ ሳይሆን ክፉም ነው
የቡድን ኅሊና የማያጠፋው የለም፣ የተፈጠረው ሊያጠፉኝ ነው ከሚል ስጋት በመሆኑ ቀድሞ ማጥፋት ግቡ ነው። ጓደኝነት ትዳር ቤተሰብ፣ ቤተ እምነትንና አገርን የሚፈታ ነው። የራሳችን ኅሊና አብሮን ተፈጥሮ፣ ሳንኖርበት ዳኝነት ሳንሰጥበት፣ በጭፍልቅ ኖረን እንድንሞት የሚያደርገን፣ ያለ ዐዋጅ የተለቀቀብን ኮሚኒስት ነው፣ ይሆንን ብለን እንዳንጠይቅ፣ ነው የተባልነውን ሁሉ ይዘን እንድንንጋጋ የሚያደርገን፣ እኛው የሰጠነው እልፍ እግሮች ያለው የመዋጮ አንድ ጭንቅላት ነው። የቡድን ኅሊና ተንኮለኞች የሚፈጥሩት፣ ያልተፈጠረ ዓለም ወይም የተጋነነ ዓለም ውስጥ ገብተን፣ በህገ አራዊት እንድንኖር የሚያደርገን፣ የሕልም ዓለም ነው። ድንገት ስንባንን ያጠፋነው ጥፋት ሲታወሰን ቀጥሎ ያለውን የነቃውን ኑሯችንን ሲበጠብጠው ይኖራል።
እንዲህ ዓይነት ቡድኖች፣ የተግባሮቻቸው ገጽታ በራሱ እና በራሱ ብቻ ሲታይ ቅን ስለሚመስል ለወቀሳም ለሙገሳም አስቸጋሪ ነው፣ ከዚህም በተጨማሪ በየክስተቱ የሚሰለፉት ሰዎች በትምህርት ዘለቅነት፣ በነባርነት ወይም እንደ ገንዘብና ሥልጣን ባሉ በተመሳሳይ ማሕበራዊ እሴቶች የሚታወቁ ግለሰቦች በመሆናቸው በየአካባቢው በሚፈጠረው ችግር የፈጥኖ ደራሽ ጣልቃ ገብነታቸው ወዲያው ተቀባይነት ማግኘት ይችላል፣ የተጽእኖ አቅማቸው ግን እንደ የአካባቢው ይለያያል። አንዳንድ አካባቢዎች ትሥሥራቸው ጠንካራ ስለሆነ በቀላሉ አይደፈሩም። በግራም ሆነ በቀኝ ወደውም ሆነ ሳይወዱ፣ አስበውበትም ሆነ ሳያስቡ ግን በውጤቱ ተግባራቸው በአብዛኛው አፍራሽ ነው፣  አሰራራቸው ጀምስቦንዳዊ ነው  በድንገት ከፓራሹት እንደሚወርድ ይወርዳሉ፣ ባጭር ጊዜ ተደራጅተው የሚፈጽሙትን ፈጽመው ወደ ቀዬአቸው ይመለሳሉ፤ እንዲህ ዓይነት ኃይል ለመሆን የሚያስፈልጉ አብይ መስፈሪያዎች የሚከተሉት ናቸው፦
የተጨቋኝ/ተገፋሁ ባይ ትራኬ (Appealing narrative of the “oppressed”) እውነቱና ውሸቱ፣ የተደባለቀ ነው
የጨቋኝ ተብየው ስሱ ጎን (Vulnerability of the so called “oppressor”) ይህ የድል ተስፋ ማርኬቲንግ ማግኛ ነው።
የዘመቻ ፊት አውራሪዎች (Vanguards for a campaign)
በምግባራቸው ግብ እንጂ መርህ ጠያቂ ያልሆኑ አስተባባሪዎች (Pragmatic and goal oriented individual coordinators)
ኃይል፣ ሥልጣን፣ ታዋቂነት፣ ተጽእኖ ፈጣሪነትን የተጠሙ አንደበተ ርቱአንና ደፋር ተግታጊዎች (Power mongers, cheap popularity seekers,…) እነዚህ ራሳቸውን ሰውረው ሊቀላቀሉ ይችላሉ።  
ጥቂት የዋሃን አጃቢዎች “መናጆዎች” (Few innocent crowed)
ሌሎች ፍጆታዎችና የግለሰብ ዓይነቶች እንደ አስፈላጊነቱና በየደረጃው ጥቅም ላይ ይውላሉ፣ ዘመቻው ይዘመታል፤ የተፈለገው ግብ ዘንድ ይደረሳል:: ከዚያ በኋላ በሚኖሩ እንቅስቃሴዎች “ተመልካች አለ”፣ “ተሳስተን ሊሆን ይችላል”፣ “የምንሰራው ስራ የረጅም ጊዜ ችግር ይፈጥራል”፣ “ተዉ የሚሉንን ሰዎች እንስማ” እና የመሳሰሉት አስተሳሰቦች የሌሉበት “ቡልዶዘራዊ” አካሔድ መሔድ ነው።
በውጤቱም ዚሮ ሰም (Zero-sum)  ድምዳሜ ላይ ይደረሳል። ዋናው ቁም ነገር የግጭት ባለ ድርሻዎች በማንኛውም የድርድር መንገዶች አለመስማማት ላይ ሲደርሱ “አልቦ ግብ ድርድር”  ላይ ለመቆም ይወስናሉ (አልቦ ማለት ዜሮ ማለት ነው)። በዚህም ቡድኖች በሙሉ ይከስራሉ፣ ይሁን  እንጂ አንደኛው ወገን የሚጠቀመው፣ ከሌላው ወገን በሚቀነሰው ነገር ነው፣ ባጭሩ “ጥቅሜ ያለው ጉዳትህ ውስጥ ነው” ማለት ነው፣ ወይም “ጉዳትህ ጥቅሜ  ነው” እና “ኪሳራህ ትርፌ ነው” የሚል የግጭቱ ባለድርሻዎች አይቀሬ ጉዳት ላይ ያተኮረ የግጭት መፍትሄ ነው። እንዲህ በመሆኑ የግጭት ባለድርሻ አረጋግጦ መሔድ የሚፈልገው ጥቅሙ የሚመሰረተው በሌላኛው ወገን ጉዳት ላይ መሆኑን ነው። በፖለቲካውና በንግዱ ዓለም ይህንን ምርጫ ለመምረጥ የሚገደዱበት ጊዜ አለ። ማህበራዊ ኑሮን ግን ያንኮታኩታል።
ጥቂት እንደ መፍትሄ
የ“ባላጋራን” አመለካከት ለመረዳት መመርመር። ትክክልም ሆኖ የተገኘ ያልተመለሰ ጥያቄ ካለ መመለስ። በዚህም ሒደት ውስጥ እውቅና ሊሰጣቸው የሚገባቸው በደሎች ካሉ እውቅና መስጠት
ገንቢና የተሻለ የግጭት መንገዶችን መፍጠር ሶስተኛ ወገን መካከለኛነትን በባህላዊና በዘመናዊ መንገድም መፈጸም
የቡድን ኅሊናን የሚመሩ ሰዎችን ተጽእኖ ከመጀመሪያው መቅጨት - የቡድን ኅሊና ውጤት የሆኑ ተግባራትን በፍጥነትና በግልጽ ዋጋ እንደሚያስከፍሉ ማሳየት
ትክክለኛና ሊረጋገጡ የሚችሉ መረጃዎችን መስጠት። የማሕበራዊ ድረ-ገጾችንና የመገናኛ ብዙኻን አውታሮችን በመጠቀም ግለሰቦች ከቡድን ኅሊና ወደ ነጻ ራስ ገዝ ወይም በስምምነትና በውይይት በዳበረ የጋራ ሀሳብ እንዲያምኑ ማድረግ፣ ሆን ብሎ ሰው በመመደብ የተሳሳቱ ትራኬዎችን በጭብጦች እንደተፈተኑ በመጋበዝ የቡድን አባላት ወደ አስተውሎት የሚመጡበትን መንገድ ማመቻቸት።
የቡድን ኅሊና ወደ መዋቅራዊ ረብሻ/አመጽ/ (Structural violence) እንዳይሸጋገር የአገር ሰራዊትን፣ ፖለቲካውንና የኢኮኖሚውን መዋቅር የተሰባጠረ ቡድንን የሚያስተናግድ የሚሆንበትን ፖሊሲዎች መቅረጽ።
መካከለኛ የሆነን ቡድን ማብዛት፣ እንዲኖርም ጥረት ማድረግ፣ “ወይ ከኛ ጋር ነህ አለዚያ ተቃዋሚያችን ነህ” ከሚል አሰልቺ ሰንሰለት ተፈትቶ ሌሎችን መፍታት።

  በፍልስፍና መምህሩ ብሩህ አለምነህ የተሰኘ “ፍልስፍና 3” መጽሐፍ ላይ የዛሬ ሳምንት ከቀኑ 8፡00 ጀምሮ በብሔራዊ ቤተ-መፃሕፍትና ቤተ-መዛግብት ኤጀንሲ አዳራሽ ውይይት ይካሄዳል፡፡ በዕለቱ በመጽሐፉ 3 ርዕሰ ጉዳዮች ላይ ውይይት ይደረጋል የተባለ ሲሆን ርዕሶቹም “ቅኔና ፍልስፍና” በመጋቤ ብሉይ አእመረ አሸብር፣ “ሀይማኖትና ዘመናዊነት” በአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ የፍልስፍና መምህሩ በአቶ ፋሲል መርሃዊ እንዲሁም “ሰሞነ ህማማትና የኢትዮጵያ ሙዚቃ”
በመሪጌታ ፅጌ መዝገቡ እንደሚሆኑ ታውቋል፡፡ ፍላጐት ያለው በውይይቱ ላይ እንዲሳተፍ አዘጋጅ ዘንባባ የማስታወቂያ ድርጅት ጋብዟል፡፡

 አፍሪካዊቷ ዚምባቡዌ ከአለማችን አገራት መካከል ለሞባይል ኢንተርኔት እጅግ ውድ ዋጋ በማስከፈል ቀዳሚነቱን መያዟንና በአገሪቱ ለአንድ ጊጋ ባይት ኢንተርኔት 75.20 ዶላር እንደሚከፈል አንድ ጥናት አመልክቷል፡፡
ተቀማጭነቱ በእንግሊዝ የሆነው ኬብል የተባለ ተቋም፣ በ230 የአለማችን አገራት ውስጥ የሰራውን ጥናት መሰረት አድርጎ ከሰሞኑ ይፋ ባደረገው መረጃ እንዳለው፣ ለአንድ ጊጋ ባይት የሞባይል ኢንተርኔት አገልግሎት ኢኳቶሪያል ጊኒ 65.83 ዶላር፣ ሴንት ሄለና 55.47 ዶላር፣ የፎክላንድ ደሴቶች 47.39 ዶላር፣ ጅቡቲ 37.92 ዶላር ዋጋ በማስከፈል በዋጋ ውድነት እስከ አምስተኛ ያለውን ደረጃ ይዘዋል፡፡
በአለማችን ለሞባይል ኢንተርኔት እጅግ በጣም አነስተኛውን ገንዘብ የምታስከፍለው ቀዳሚዋ አገር ህንድ መሆኗን የጠቆመው ተቋሙ፣ በአገሪቱ አንድ ጊጋ ባይት የሞባይል ኢንተርኔት 0.26 ዶላር ብቻ እንደሚያስከፍል አመልክቷል፡፡
ኬርጌዚስታን በ0.27 ዶላር፣ ካዛኪስታን በ0.49 ዶላር፣ ዩክሬን በ0.51 ዶላር፣ ሩዋንዳ በ0.56 ዶላር አንድ ጊጋ ባይት የሞባይል ኢንተርኔት በማቅረብ በዋጋ ርካሽነት እስከ አምስተኛ ደረጃ ይዘዋል ብሏል ጥናቱ፡፡ የሞባይል ኢንተርኔትን በርካሽ ዋጋ ከሚያቀርቡት ቀዳሚዎቹ 20 የአለማችን አገራት መካከል ግማሹ የእስያ አገራት መሆናቸውንም አክሎ ገልጧል፡፡

 ታዋቂው የፈረንሳይ የመኪና አምራች ኩባንያ ቡጋቲ የተመሰረተበትን 110ኛ አመት ምክንያት በማድረግ በልዩ ሁኔታ ያመረታትና ላ ቮይቸር ኖይር የሚል ስያሜ የተሰጣት የአለማችን እጅግ ውድ መኪና በ18.9 ሚሊዮን ዶላር መሸጧን ዋሽንግተን ፖስት ዘግቧል፡፡
ባለፈው በሳምንቱ መጀመሪያ ላይ በስዊዘርላንድ በተከፈተው የጄኔቫ አለማቀፍ የሞተር አውደርዕይ ላይ ለጀመሪያ ጊዜ ይፋ የተደረገችውንና በልዩ ሁኔታ የተመረተችውን ይህችን ዘመናዊ የቅንጦት መኪና ይህን ያህል ገንዘብ ከፍሎ የገዛው ግለሰብ ወይም ተቋም ማንነት ለጊዜው ይፋ አለመደረጉን ዘገባው ገልጧል፡፡
የኩባንያው ፕሬዚደንት ስቴፋን ዊንኬልማን እጅግ የላቀ ቴክኖሎጂ፣ ወደር የለሽ ምቾትና ፍጹም ውበትን አጣምራ የያዘች የምንኮራባት ምርታችን ሲሉ በአድናቆት ያንቆለጳጰሷት  ጥቁር ቀለም ያላት ላ ቮይቸር ኖይር ባለ 16 ሲሊንደር ስትሆን 1 ሺህ 500 የፈረስ ጉልበት እንዳላትም ዘገባው አመልክቷል፡፡
መኪናዋ አንድ ለእናቱ እንደሆነችና ዳግም ተመርታ ለሌለ ሰው እንደማትሸጥ የጠዎመው ዘገባው፣ እ.ኤ.አ በ1909 የተመሰረተው የፈረንሳዩ የመኪና አምራች ኩባንያ ቡጋቲ በጀርመኑ ቮልስዋንገን ባለቤትነት እየተዳደረ እንደሚገኝም አክሎ ገልጧል፡፡

        በአለማችን ሰዎችን በብዛት ለሞት በመዳረግ  የልብ ህመም ቀዳሚውን ስፍራ እንዲሚይዝና በፈረንጆች አመት 2017 ለሞት ከተዳረጉት 56 ሚሊዮን ሰዎች መካከል 32.3 በመቶ ያህሉን ለሞት የዳረጋቸውም የልብ ህመም መሆኑን ቢቢሲ ዘግቧል፡፡ አንድ አለማቀፍ ጥናትን ጠቅሶ ዘገባው እንዳለው፣ ከልብ ህመም በመቀጠል በገዳይነት ሁለተኛ ደረጃን የያዘው ካንሰር ሲሆን፣ ጥናቱ በአመቱ ለሞት ከተዳረጉት ሰዎች መካከል 16.3 በመቶ ያህሉ በካንሰር ሰሰብ እንደሞቱም ገልጧል፡፡ የመተንፈሻ አካል በሽታዎች፣ ስኳር በሽታ እንደ ቅደም ተከተላቸው 6.5 በመቶ እና 5.8 በመቶ ያህሉን ሰዎች ለሞት የዳረጉ በሽታዎች መሆናቸውንም ጥናቱ አመልክቷል፡፡ በ2017 በርካታ ዜጎችን ለሞት ከዳረጉ ምክንያቶች መካከል አንዱ የመኪና አደጋ እንደነበር ያስታወሰው ጥናቱ፣ በአመቱ በመላው አለም 1.2 ሚሊዮን ያህል ሰዎችን ለሞት እንደዳረገም አስታውቋል፡፡