በኢትዮጵያ በተለያዩ የአገሪቱ ከተሞችና ገጠራማ አካባቢዎች ተጠልለው የሚገኙ 4 ነጥብ 5 ሚሊየን የአገር ውስጥ ተፈናቃዮች መኖራቸው ተገልጿል።
የተባበሩት መንግስታት ድርጅት (ተመድ) የሰብዓዊ ጉዳዮች ማስተባበሪያ ቢሮ (ኦቻ) ባወጣው ሪፖርት መሰረት፣ አብዛኛዎቹ ተፈናቃዮች የሚገኙት በሶስት ክልሎች ውስጥ “ነው” ተብሏል። እነዚህም ክልሎች ሶማሊያ፣ ኦሮምያና ትግራይ እንደሆነ ተነግሯል።
አብዛኛዎቹ ቀያቸውን ጥለው እንዲፈናቀሉ ያደረጋቸው ምክንያት፣ በአገሪቱ የተከሰቱ ግጭቶች መሆናቸውንም ቢሮው አመላክቷል።
ቀያቸውን ጥለው ከተፈናቀሉ የአገሪቱ ዜጎች ውስጥ 56 በመቶ የሚሆኑት ቤታቸውን ጥለው ከወጡ፣ ሶስት ዓመት “ሞልቷቸዋል” ሲል ቢሮው አመልክቷል።
ከእነዚህም ውስጥ 23 በመቶ የሚሆኑት ደግሞ ከሁለት እስከ አራት ዓመት እንደሆናቸው ተጠቅሷል። 11 በመቶ የሚሆኑት ደግሞ፣ ከቀያቸው ከተፈናቀሉ አምስት እና ከዚያ በላይ ዓመታት ማስቆጠራቸውን ጠቁሟል።
ከጥር 2014 ዓ.ም. ወዲህ 3 ነጥብ 3 ሚሊየን የሚሆኑ ተፈናቃዮች ወደ መኖሪያቸው እንዲመለሱ መደረጉን ያስታወቀው ማስተባበሪያ ቢሮው፣ በተለያዩ የአገሪቱ ክፍሎች ቀያቸውን ጥለው የሚፈናቀሉ ሰዎች ቁጥር እየጨመረ በመምጣቱ፣ በአገሪቱ የተፈናቃዮች ቁጥር 4 ነጥብ 5 ሚሊዮን መድረሱን አስታውቋል።
በርካታ ተፈናቃዮች በተለይም ደግሞ ለተራዘመ ጊዜ ከቀያቸው ተፈናቅለው የቆዩ ዜጎችን የተወሰነ ድጋፍ ተደርጎላቸው እንዲመለሱ ወይም ደግሞ አሁን ተጠልለውባቸው በሚገኙባቸው አካባቢዎች ካሉ የማሕበረሰብ ክፍሎች ጋር ኑሮ መስርተው እንዲኖሩ ማድረግ አለያም ደግሞ ወደ ሌላ አከባቢ እንዲዛወሩ ማድረግ እንደሚቻል ያካሄደውን ጥናት ዋቢ በማድረግ ቢሮው አመላክቷል።

ከግጭት ለመውጣት ሰላማዊ ውይይት
የኢትዮጵያ ሰብዓዊ መብቶች ኮሚሽን ዋና ኮሚሽነር ዶ/ር ዳንኤል በቀለ ከሃላፊነታቸው መነሳታቸው ተገልጿል። ኮሚሽነሩ ከሃላፊነታቸው የተነሱት በትናንትናው ዕለት ሰኔ 28 ቀን 2016 ዓ.ም. ነበር።
በሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት አፈጉባዔ ታገሰ ጫፎ ፅሕፈት ቤት ተገኝተው ይፋዊ ስንብት የተደረገላቸው ዶ/ር ዳንኤል፣ የኢሰመኮ ዋና ኮሚሽነር ሆነው የተሾሙት ሰኔ 25 ቀን 2011 ዓ.ም. መሆኑን ለማወቅ ተችሏል።
ኮሚሽኑ በተለያዩ ጊዜያት የመንግስት ሃይሎች “ፈጽመዋቸዋል” ያሏቸውን የሰብዓዊ መብት ጥሰቶች በመመርመር ያመለክታሉ። የተለያዩ ዘገባዎችንና መግለጫዎችን ባልተለመደ ድፍረት በማውጣት ቆይቷል። ከመንግስት ጫና እንደሚያደርስበት የሚገልጹ ዘገባዎች፤ ተደጋጋሚ ስሞታዎችን ቢያቀርብም፣ ይፋዊ ምላሽ እንዳልተሰጠው ያመለክታሉ።
በአማራ ክልል በፋኖ ታጣቂዎችና የመንግስት የጸጥታ ሃይሎች መካከል የተቀሰቀሰውን ግጭት ተከትሎ፣ የተፈጸሙ የሰብዓዊ መብት ጥሰቶችን የዘገበ ሲሆን፣ መራዊ እና ጅጋ ከተሞችን ጨምሮ በተለያዩ ከተሞች “ተፈጸሙ” ስለተባሉ የጅምላ ግድያዎች የምርመራ ሪፖርቶችን ይፋ ማድረጉ አይዘነጋም።
የኦሮሞ ነጻነት ግንባር (ኦ.ነ.ግ.) የፖለቲካ ኦፊሰር አቶ በቴ ኡርጌሳ ለግል ጉዳያቸው በሄዱባት፣ መቂ ከተማ መገደላቸው እንደተሰማ ምርመራ ያደረገው ኮሚሽኑ፣ የምርመራ ግኝቱን ለሕዝብ እንዳይቀርብ ከኦሮሚያ ብሔራዊ ክልላዊ መንግስት ጫና እንደተደረገበት አዲስ ስታንዳርድ ምንጮቹን ጠቅሶ ዘግቦ ነበር።
ላለፉት አምስት ዓመታት ኢሰመኮን የመሩት ዶ/ር ዳንኤል፣ ጠቅላይ ሚኒስትር ዶ/ር ዐቢይ አሕመድ ወደ ስልጣን ከመምጣታቸው አስቀድሞ የሂዩማን ራይትስ ዎች ምስራቅ አፍሪካ ተወካይ የነበሩ ሲሆን 1997 ዓ.ም. የፖለቲካ ቀውስ ተከትሎ ከሌሎች መንግስታዊ ያልሆኑ ድርጅቶች ሰራተኞች ጋር ለእስር ተዳርገውም ነበር።
ኮሚሽነሩ ከሃላፊነታቸው የተነሱት የስራ ዘመናቸው ስላበቃ እንደሆነ ተገልጿል።
በተያያዘ ዜና፣ ዶ/ር ዳንኤል በቀለ “በአገር አቀፍ ደረጃ ከግጭት ለመውጣትና መጠነ ሰፊ የሰብዓዊ መብቶች ጥሰቶችን በዘላቂነት ለመፍታት ሰላማዊ ውይይትና ምክክር ማድረግ ያስፈልጋል” ብለዋል። ተሰናባቹ ኮሚሽነር መልዕክታቸውን ያስተላለፉት፣ ትናንት በይፋ በቀረበው በ3ተኛው የኢትዮጵያ ዓመታዊ የሰብአዊ መብቶች ሁኔታ ሪፖርት ላይ ነው።

ገጣሚ፣ ደራሲና ተርጓሚ ነቢይ መኮንን፣ ከአባቱ ከአቶ መኮንን ወንድም እና  ከእናቱ ከወይዘሮ በለጤ በድሉ፣ በነሐሴ ወር 1946 ዓ.ም፣ በቀድሞዋ ናዝሬት፣  በአሁኑ አዳማ ከተማ ተወለደ፡፡
 ወደ አንደኛ ደረጃ ትምህርት ቤት ከመግባቱ አስቀድሞ፣ መምህር ተከስተ ጋር የቄስ ትምህርቱን የተከታተለ ሲሆን፤ እዚያም ሳለ ዳዊትን በቃሉ በመሸምደድ የማስታወስ ችሎታውን አዳበረ፡፡  
 የአንደኛና ሁለተኛ ደረጃ ትምህርቱን እዚያው ናዝሬት በአጼ ገላውዲዮስ ት/ቤት  የተከታተለው ነቢይ መኮንን፤ በትምህርት አቀባበሉም ከጎበዞቹ ተርታ የሚሰለፍ ነበር፡፡ ለዚህ ደግሞ ለትምህርት ጥልቅ ፍቅር የነበራቸው  የገንዘብ ሚኒስቴር ባልደረባ የነበሩት አባቱ፤ ጉልህ ሚና ነበራቸው፡፡  ልጃቸው ሁልጊዜም  በትምህርቱ ብርቱ ሆኖ  ምክራቸውን  ይለግሱት  ነበር፡፡ ነቢይም፣ ከክፍሉ አንደኛ በመውጣት አባቱን ከማስደሰት ቸል ብሎ አያውቅም፡፡  ነቢይ አባቱን አቶ መኮንን ወንድምን በሞት ያጣው  የ7ኛ ክፍል ተማሪ ሳለ ነበር፡፡
ነቢይ መኮንን፣ የሁለተኛ ደረጃ ትምህርቱን  እንዳጠናቀቀ፣ ስድስት ኪሎ በሚገኘው ልኡል በእደ ማርያም ተማሪ ቤት ከገቡ ጎበዝ ተማሪዎች አንዱ ነበር፡፡  በመቀጠልም በ1966 ዓ.ም፣ የአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ ሳይንስ ፋኩልቲን የተቀላቀለው ነቢይ፤ ኬሚስትሪን በዋናነት (ሜጀር)፣ ሂሳብን ደግሞ  ማይነር በማድረግ አጥንቷል፡፡  
እንደ ዘመነኞቹ  በወቅቱ  የተማሪዎች  ንቅናቄ ውስጥ ተሳትፎ የነበረው ነቢይ መኮንን፤ ከደርግ ወጥመድ አላመለጠም፡፡ በኢህአፓ አባልነቱ ታስሮ ለ10 ዓመታት መከራውን በልቷል፡፡ ነገር ግን ደርግንም ሆነ አገሪቱን ወይም ሌላ ወገን ሲያማርር፣ ሲወቅስ ወይም ሲረግም ተሰምቶ አይታወቅም፡፡  እንደ ብዙዎቹ ፖለቲከኞች፣ ለኢትዮጵያ ህዝብ ታግዬለታለሁ፣ ሞቼለታለሁ ወዘተ እያለም መመጻደቅ አያውቅበትም፡፡  በሚመጻደቁትም ይስቃል፡፡ እሱና ዘመነኞቹ በአብዮቱ ወቅት ያሳለፉትን በጎም ሆነ ክፉ፣ ያሁኑ ትውልድ እንዲማርበት ከመጻፍና ከመናገር ግን  ቦዝኖ አያውቅም፡፡ ጽንፈኝነትና አክራሪነት እንደማያዋጣ ሲመክር ኖሯል፤ በጽሁፎቹ፡፡    
 ነቢይ፣ በአዲስ አበባ ዩኒቨርስቲ ኬሚስትሪ ያጠና  ቢሆንም፣ በገጣሚነት፣ በደራሲነት፣ በተርጓሚነትና በጋዜጠኝነት  በርካታ ሥራዎችን ለአንባቢያን  ያበረከተ ታላቅ የኪነ ጥበብ ባለሙያ ነበር።
በ1992 ዓ.ም ህትመት የጀመረችውን አዲስ አድማስ ጋዜጣን ከመሰረቱት አንዱ የነበረው አንጋፋው የጥበብ ባለሙያ  ነቢይ መኮንን፤ ለሁለት አስርት ዓመታት ጋዜጣዋን በዋና አዘጋጅነት በመምራት፣ ከሥራ ባልደረቦቹ ጋር ስኬታማ አድርጓታል፡፡ የአዲስ አድማስ ዋና አዘጋጅ የነበረው ነቢይ፣ በጋዜጣው ላይ በየሳምንቱ በተረትና ምሳሌ እያዋዛ በሚጽፋቸው ርዕሰ አንቀጾች ታዋቂነትን ያተረፈ ሲሆን፤ ለጋዜጣዋም ተነባቢነትን አቀዳጅቷታል፡፡  
ሁለገቡ ከያኒ ነቢይ መኮንን፣ ከአሰርት ዓመታት በፊት “ባለጉዳይ” የተሰኘ ተወዳጅ የቴሌቪዥን ድራማ ለዕይታ ከማብቃቱም በላይ በትወናም ተሳትፎበታል፡፡ የእዚህ ተከታታይ ድራማ ጭብጥ ከመሬት ጋር የተያያዘ የሙስና ጉዳይ ሲሆን፣ ታዋቂዎቹ ተዋናዮች  አበበ ባልቻ፣ ፈቃዱ ተክለማሪያምና ፍቅርተ ጌታሁንን ጨምሮ ሌሎችም ተሳትፈውበት ነበር፡፡
ነቢይ፣ “ናትናኤል ጠቢቡ” እና “ጁሊየስ ቄሳር” የተሰኙ ተውኔቶችንም ተርጉሞ ለመድረክ አቅርቧል። ”ባለካባ እና ባለዳባ” በተሰኘ ተውኔት ላይ ደግሞ በትወና ተሳትፏል።
“ከሁሉም በላይ ገጣሚ ነኝ” የሚለው ነቢይ መኮንን፤ “ጥቁር፣ ነጭ፣ ግራጫ ግጥሞች” እና “ስውር ስፌት- (ሁለት ቅጾች)” የግጥም መድበሎችን ለንባብ  አብቅቷል፡፡  
ነቢይ፤ “የኛ ሰው በአሜሪካ” - የተሰኘ የጉዞ ማስታወሻው፣ በአዲስ አድማስ ጋዜጣ ላይ በተከታታይ ሲወጣ ቆይቶ፣ በመጨረሻ  በመጽሐፍ ተዘጋጅቶ ለህትመት የበቃ ሌላኛው ሥራው ነው። ለንባብ የበቃው ሌላው  የነቢይ መጽሐፍ ደግሞ “የመጨረሻው ንግግር” የተሰኘ ሲሆን፤ “ዘ ላስት ሌክቸር” ከሚለው መጽሐፍ የተተረጎመ  ነው።
ነቢይ፤ ዳን ብራውን የጻፈውንና በዓለም አቀፍ ደረጃ ከፍተኛ መነጋገሪያ ሆኖ የነበረውን "The Davinci Code" የተሰኘ መጽሐፍ ወደ አማርኛ ተርጉሞ በአዲስ አድማስ ጋዜጣ ላይ በተከታታይ አስነብቧል፡፡  
ከነቢይ ጥበባዊ ሥራዎች  ሌላው  የሚጠቀሰው  "ማለባበስ ይቅር" ነው፡፡ ኤች አይቪ-ኤይድስ  የሀገር አደጋ በሆነበት ዘመን፣ ነቢይ መኮንን "ከቫይረሱ ጋር የሚኖሩትን ማግለል በሽታውን ያባብሳል፤ ስለዚህ ፍቅር እንስጣቸው፤ አናግልላቸው"  የሚል መልእክት ያዘለ  ግጥም ገጥሞ  ታዋቂ ወጣት ዘፋኞች አቀንቅነውታል፡፡  "ማለባበስ ይቅር" የተሰኘው የሙዚቃ ሥራ በኢትዮጵያ ቴሌቪዥን በተደጋጋሚ ይታይ እንደነበር ይታወቃል፡፡
ከ32 ዓመት በፊት ሜጋ ኪነጥበባት ማእከልን ከመሰረቱት አንዱ የነበረው ነቢይ መኮንን፤ በጊዜው በሜጋ ኪነጥበባት ማእከል አሳታሚነት ትወጣ የነበረችውን  ‹‹ፈርጥ›› የኪነ-ጥበብ መጽሄትንም በዋና አዘጋጅነት በመምራት ይታወቃል፡፡
ነቢይ፣ ከጋዜጠኝነቱና ከጥበብ ሥራው ጋር በተገናኘ የተለያዩ የዓለም አገራትን የመጎብኘት ዕድል የገጠመው ሲሆን፤ ከጎበኛቸው ሀገራት  መካከልም ፈረንሳይ፣ ጀርመን፣ አሜሪካ፣ ኢራን፣ ደቡብ አፍሪካ፣ ዛምቢያ፣  ኬንያና   ሱዳን ይገኙበታል፡፡
ነቢይ ለሀገሩ ኪነጥበብ ማደግ ከወጣትነቱ ጀምሮ ብዘ የለፋ ታላቅ የሀገር ባለውለታ እንደመሆኑ መጠን፣ ይህንኑ ግምት ውስጥ በማስገባት፣ የቅርብ ወዳጆቹ ግንቦት 30 ቀን 2011 ዓ.ም፣ በአዲስ አበባ ቴአትርና ባህል አዳራሽ፣ ነቢይ በሀገሩ ይከበራል የሚል  የምስጋና መሰናዶ አዘጋጅተውለት ነበር፡፡  
.ከሁሉ ወዳጅና  ተግባቢ የነበረው ነቢይ መኮንን፣ ባለትዳርና  የሦስት ሴት  ልጆች አባት ነበር፡፡ አንጋፋው ገጣሚ፣ ደራሲና ተርጓሚ ነቢይ መኮንን፣ ባደረበት ህመም በህክምና ሲረዳ ቆይቶ፣ ረቡዕ ሰኔ 26 ቀን  2016 ዓ.ም  በተወለደ በ69 አመቱ ከዚህ ዓለም በሞት ተለይቷል፡፡ ለቤተሰቦቹ፣ ለወዳጅ ዘመዶቹና ለአድናቂዎቹ  መጽናናትን እንመኛለን፡፡

 አንዳንድ ጊዜና ሁኔታዎች አሉ፤ መሀሉን ትታችሁ ውጤቱን ብቻ የምትናገሩበት። ብቻ ግን ከቻላችሁ ደግ ተግባር ስሩ ፤ ከቻላችሁ። እኔ ሁሌም መልካምነት የልብ መሻቴ ነው። በተግባር ግን እንደ ልቤ አይደለሁም። ክፉም ባልሆን ደግ ግን አይደለሁም።

መልካምነት የእውቀት ሳይሆን የመሰጠት ጉዳይ ነው። አሁን ይኸው ሁለቱም (አሰፋም ፣ ነቢይም) በሕይወት የሉም። አሰፋ ጎሳዬ ( የ"አዲስ አድማስ" ጋዜጣ ባለቤት ) የተባለ እጅግ የበዛ መልካም ሰው፣ በነቢይ ሕይወት ላይ ያለውን ድርሻ የምናውቅ እናውቀዋለን። ነፍስን መቁረጥ የፈጣሪ ድርሻም ቢሆን፣ በሰውኛ ስሌት የነቢይ ሕይወት እዚህ እንዲደርስ የአሰፋ ጎሳዬ ድርሻ የበዛ ነው። (" አሴዋ " ይለዋል ግሩም ዘነበ።)

አሴዋ ከተለየን ብዙ ዓመታት ተቆጥረዋል። በነቢይ ሕይወት ላይ ያለው የመልካምነት ድርሻ ግን እስከ ትናንትናዋ ዕለት የደረሰ ነው። አሴዋ፤ ስለ መልካምነትህ የምናውቅ እናስታውስሀለን።

          የሁለታችሁንም ነፍስ ይማር!

(ቴዎድሮስ ተ/አረጋይ)

ሰው ካልሞተ አይመሰገንም የሚሉት ብሂል ትክክል መሆኑን ዛሬ በተጨባጭ አረጋገጥኩኝ፡፡ ለምን እስከዛሬ ስለ ቅርብ ወዳጄ ነቢይ መኮንን የማውቀውን በጎነትና መልካምነት አልመሰከርኩም ብዬ ራሴን ስጠይቅ፣ በተደጋጋሚ ያገኘሁት  ምላሽ፣ ”ንፉግነት” የሚል ሆኖ አገኘሁት፡፡ በዚህም ራሴን ክፉኛ ወቀስኩት፡፡ በጸጸት ተቃጠልኩ፡፡ በራሴም አፍሬ የምገባበት ጠፋኝ፡፡  

የሰው ልጅ ኖሮ ኖሮ ማለፉ እንደማይቀር እያወቅን፣ ለምን ይሆን በህይወት ሳለ በጎነቱን  ተንፍሰን፣ በአደባባይ የማናመሰግነው? (ጥያቄውም ወቀሳውም ለራሴ ነው!) ያንን ያደረገ መቼም የታደለ ነው - የተባረከ!! ቢያንስ እንደኔ በጸጸት ከመሰቃየት ይድናል፡፡ በቁጭት ከመብሰልሰል ይተርፋል፡፡ እንደኔ በራሱ ከማፈር ራሱን ይታደጋል፡፡ የህሊና ሰላም ይቀዳጃል፡፡ በወዳጁ ህልፈት የተሰማውን ሃዘን ብቻ ያስተናግዳል - አልቅሶም ሃዘኑን በእንባው ይወጣል፡፡ የእኔ ዓይነቱ ግን ሃዘኑና ህመሙ  ሁለት ነው፡፡

ስለ ነቢይ መኮንን በህይወት እያለ ለመናገር ያልደፈርኩትን፣ በዚህ መሪር የሃዘን ስሜት ውስጥ ሆኜ በጥቂቱም ቢሆን ልተንፍሰው - ምናልባት ከጸጸት ፈውስ ቢሆነኝ፡፡ ከ20 ዓመታት በላይ በቅርበት  የማውቀው የልብ ወዳጄ ነቢይ መኮንን፣ በደግነት የተትረፈረፈ ሰው ነበር፡፡ እኔ ዛሬ ላለሁበት ደረጃ የደረስኩት፣ በአሰፋ ጎሳዬና በነቢይ መኮንን የተትረፈረፈ ደግነት ነው፤ በሁለቱ የአዲስ አድማስ ዕንቁዎች፡፡ እግሬ የአዲስ አድማስ  ግቢን ከረገጠበት ዕለት ጀምሮ፣ ሁለቱም በጓደኝነት ነበር የተቀበሉኝ - በፍቅር፡፡

አዲስ አድማስን ከተቀላቀልኩበት ጊዜ ጀምሮ ከ15 ዓመታት በላይ ከነቢይ አጠገብ ተለይቼ አላውቅም፡፡ መጀመሪያ ላይ የተቀጠርኩት በከፍተኛ ሪፖርተርነት ቢሆንም፣ ከጋዜጣው ዋና አዘጋጅ ከነቢይ መኮንን ቢሮ ውጭ የሰራሁበትን ጊዜ አላስታውስም፡፡ አንድ ቢሮ ውስጥ መሥራት ብቻ ግን አይደለም፤ ሦስታችንም ምሣ የምንበላው አንድ ላይ ነበር - የጋዜጣው መሥራችና ባለቤት አሴ፣ ዋና አዘጋጁ ነቢይ መኮንንና ከፍተኛ ሪፖርተሩ እኔ፡፡ ሁለቱም ደግሞ አንድም ቀን አለቆቼ መስለው ተሰምቶኝ አያውቅም፡፡ እንደ ቅርብ ወዳጅ እንጂ እንደ አለቃ ቆጥሬአቸው አላውቅም - ዛሬም ድረስ የሚሰማኝ እንዲሁ ነው፡፡

የእኔና የነቢይ መኮንን ቅርርብ ከቢሮም ይሻገራል - የቤተሰቡም አባል ነበርኩ፡፡ በሳምንት ሁለት ወይም ሦስት ቀን አዳሬ ነቢይ ቤት ነበር - በተለይ የጋዜጣው ሥራ በሚበዛበት ዘወትር ሃሙስ፡፡ ባለቤቱና ልጆቹ ለእኔ ፍቅር ነበሩ፡፡ ለአንድ ሳምንት እንኳን ከጠፋሁ ባለቤቱ ደውላ ትቆጣኝ እንደነበር አስታውሳለሁ፡፡ ነቢይና ባለቤቱ ዘመድ ጥየቃ ክፍለ ሃገር ቢሄዱ እኔን አስከትለው ነበር፡፡

ነቢይ መኮንን የሙያ አባቴም ነበር - ኮትኩቶ ለዛሬ የሙያ ማንነቴ ያበቃኝ፡፡ ከእርሱ ሥር ተቀምጬ ስለ ጋዜጣ አሰራር፣ ስለ አርትኦት፣ ስለ አጻጻፍ፣ ስለ ግጥም፣ ስለ ትርጉም ሥራ ወዘተ--- ተምሬአለሁ፡፡ እንዲያም ሆኖ አንድም ቀን ነቢይ አለቃዬ መስሎ ተሰምቶኝ አያውቅም፡፡ በዕድሜና በዕውቀት የትናየት ብንራራቅም፣ ነቢይ ሁሌም ለእኔ  ጓደኛዬ ነበር - የልብ ወዳጄ፡፡

በጠለቁና በረቀቁ  ግጥሞቹ ስሙ የናኘው  ነቢይ መኮንን፤ ከልቡ ሰው ነበር - የሰው መጨረሻ፡፡

በተባ ብዕሩና በውብ ቋንቋው የሚታወቀው ነቢይ መኮንን፤ የደግነት ጥግ ነበር - ደግነት የተትረፈረፈው፡፡

በደርግ ዘመን ለአስር ዓመት በእስር ማቆ ከሞት የተረፈው ነቢይ መኮንን፤ የማይሞቀው የማይበርደው ሰው ነበር - ሃዘኑም ደስታውም የተመጠነ፡፡

ዛሬ እንግዲህ ይህን የአዲስ አድማስ ሌላውን እንቁ አጥተነዋል፡፡

 ፈጣሪ ነፍሱን በአጸደ ገነት ያኑርለት፡፡

ለቤተሰቦቹ፣ ለወዳጅ ዘመዱና ለአድናቂዎቹ መጽናናትን ከልቤ እመኛለሁ፡፡

(-ኢዮብ ካሣ-)

ከአዲስ አድማስ  መሥራቾች አንዱ የሆነውና በዋና አዘጋጅነት ጋዜጣዋን በመምራት ተወዳጅ ካደረጓት በቀዳሚነት የሚጠቀሰው ገጣሚ፣ ተርጓሚና ደራሲ ነቢይ መኮንን፣ ከዚህ ዓለም በሞት መለየቱን ስንገልጽ፣ በጥልቅ ሃዘን ውስጥ ሆነን ነው፡፡

 ገጣሚና ደራሲ ነቢይ መኮንን ባደረበት ህመም ህክምና ሲከታተል ቆይቶ፣ ድንገት ያረፈው ዛሬ ሰኔ 26 ቀን 2016 ዓ.ም  ረፋዱ ላይ ነው፡፡

የአዲስ አድማስ ዝግጅት ክፍል፣ የጋዜጣው መሥራችና ዋና አዘጋጅ በነበረው ነቢይ መኮንን ድንገተኛ ህልፈት የተሰማውን ጥልቅ ሃዘን እየገለጸ፤ ለቤተሰቦቹ፣ ወዳጆቹና አድናቂዎቹ መጽናናትን ከልብ ይመኛል፡፡

•  ተቃዋሚዎች “ፕሬዚዳንቱ ከሥልጣን ይልቀቁ“ እያሉ ነው

የኬንያው ፕሬዚዳንት ዊሊያም ሩቶ፣ የኑሮ ውድነትን እንዲያሻቅብ ያደርገዋል የተባለውንና ላለፉት ሁለት ሳምንታት ለተቀሰቀሰው ህዝባዊ  ተቃውሞ ሰበብ የሆነውን የፋይናንስ ረቂቅ በፊርማዬ አላጸድቅም ብለው  ወደ ፓርላማ ቢመልሱትም፣ ተቃውሞው አሁንም  አልበረደም፡፡ በዛሬው ዕለት በናይሮቢና በሌሎች ከተሞች ለተቃውሞ የወጡ ኬንያውያን ፕሬዚዳንቱ ከሥልጣን እንዲለቁ ጠይቀዋል፡፡

ባለፉት ሁለት ሳምንታት በመላ አገሪቱ በተቀጣጠለው ተቃውሞ ሳቢያ፣ ቢያንስ 39 ሰዎች መሞታቸውን የአገሪቱ የሰብአዊ መብት ተቋም አስታውቋል፡፡

በዛሬው ዕለት ማክሰኞ በናይሮቢና በሌሎች የአገሪቱ ከተሞች ተቃውሞው የቀጠለ ሲሆን፤ ፖሊስ ተቃዋሚዎች ላይ አስለቃሽ ጭስ በመተኮስ ተቃውሞውን ለመበተን ሞክሯል - የተሳካለት ግን አይመስልም፡፡ ተቃዋሚዎችና ፖሊሶች ተፋጠው ነው የዋሉት ተብሏል፡፡

ፕሬዚዳንት ዊሊያም ሩቶ ሃሳባቸውን በመለወጥ በፋይናንስ ረቂቅ ህጉ ላይ ፊርማቸውን በማኖር ሊያጸድቁት ይችላሉ የሚል ስጋት በተቃዋሚዎች ዘንድ  ያረበበ ሲሆን፤ አንዳንድ ተቃዋሚዎች ሩቶን በብልሹ አስተዳደር እየከሰሱና ከሥልጣን እንዲለቁ እየጠየቁ ይገኛሉ፡፡


ፕሬዚዳንቱ ከኬንያውያን ጋር ለመወያየት ጥያቄ ቢያቀርቡም፣ የተቃውሞው ንቅናቄ አባላቱ ግን የሩቶን የእንወያይ ጥያቄ ውድቅ አድርገውታል፡፡

“ሰዎች በጎዳናዎች ላይ እየሞቱ ነው፤ እሱ (ሩቶ) የሚያወራው ግን ስለ ገንዘብ ብቻ ነው፡፡ እኛ ገንዘብ አይደለንም፡፡ እኛ ሰዎች ነን፡፡ እኛ የሰው ልጆች ነን፡፡” ሲል ለሮይተርስ የተናገረ አንድ የሞምባሳ ተቃዋሚ፤ “ፕሬዚዳንቱ ለህዝቦቹ ማሰብ አለበት፤ ምክንያቱም ለህዝቦቹ የማያስብ ከሆነ እኛም ወንበሩ ላይ እንዲቀመጥ አንፈልግም፡፡” ብሏል፡፡

የኬንያ ብሔራዊ የሰብአዊ መብት ኮሚሽን ባወጣው መግለጫ መሰረት፣ ባለፉት ሁለት ሳምንታት በመላ አገሪቱ በተቀጣጠለው ተቃውሞ ሳቢያ፣ ቢያንስ 39 ሰዎች በፖሊስ በተተኮሰ ጥይት ለሞት ተዳርገዋል፡፡ ባለፈው እሁድ ፕሬዚዳንቱ ባደረጉት ንግግር ግን የሟቾች ቁጥር 19 መሆኑን ነው የገለጹት፡፡

የኬንያ ዋነኛው የተቃዋሚ ፓርቲ ባለፉት ሳምንታት ለተከሰተው ሞት፣ የሩቶ መንግሥት ሃላፊነቱን እንዲወስድ በዛሬው ዕለት በሰጠው መግለጫ ጠይቋል፡፡

የኢኮኖሚ ባለሙያው ኬን ጊቺንጋ ለአሶሼትድ ፕሬስ በሰጡት ማብራሪያ፤ መንግሥት ኢኮኖሚው እንዲዳብር የሚያስችለውን የታክስ ማሻሻያ ለማድረግ የተለየ አቅጣጫ  መከተል አለበት፤ ብለዋል፡፡

በኬንያ ሥራ አጥነት በናጠጠበትና የኑሮ ውድነት በናረበት ሁኔታ፣ የፕሬዚዳንቱና ከፍተኛ ባለሥልጣኖቻቸው የተቀማጠለ ህይወት መምራት በህዝቡ ዘንድ ቁጣ መቀስቀሱን  ዘገባዎች ይጠቁማሉ፡፡

ፕሬዚዳንቱ ላለፉት ሁለት ሳምንታት ተቃውሞ የቀሰቀሰውን የፋይናንስ ረቂቅ ህግ በፊርማቸው ባለማጽደቅ የኬንያውያኑን ጥያቄ የመለሱ ቢሆንም፣ ተቃዋሚዎች ግን በእርሳቸው ላይ እምነት እንደሌላቸው እየገለጹ  ነው - በምርጫ ቅስቀሳ ወቅት የገቡትን ቃል ያላከበሩ “ውሸታም መሪ” ናቸው በሚል፡፡ ለዚህም ነው “ሩቶ ከሥልጣን ይልቀቁ” የሚለው ድምጽ የበረታው፡፡

በሌላ በኩል፣ የኬንያ የአሁኑ ተቃውሞ በማህበራዊ ሚዲያ የተደራጀና መሪ- አልባ በመሆኑ ምክንያት፣ መንግሥት እንደ ወትሮው ሊቆጣጠረውና ሊያፍነው አዳግቶታል ነው የሚባለው፡፡ የወጣት ኬንያውያኑ ጥያቄ አሁን አንድና አንድ ብቻ ሆኗል - ”ፕሬዚዳንቱ ከሥልጣን ይልቀቁ“፡፡ የኬንያ ፕሬዚዳንት ከሥልጣን ይለቁ ይሆን? የኬንያ ተቃውሞስ እንዴት ነው የሚበርደውና ኬንያውያን ወደ ሰላማዊ ህይወታቸው የሚመለሱት? ለጊዜው ማንም መልስ ያለው አይመስልም፡፡

 “በጎ ፈቃደኝነት ድንበር፣ ወሰንና ዘር አያውቅም”



        ነገርን ከሥሩ ውሃን ከምንጩ እንዲሉ፣ በጎ ፈቃደኝነት ምንድን ነው? እንዴትስ ይገለጻል? በሚለው መሰረታዊ  ጥያቄ  የዛሬ ርዕሰ ጉዳያችንን  እንጀምር፡፡ እርግጥ ነው በጎ ፈቃደኝነት ለኢትዮጵያውያን አዲስ ጉዳይ አይደለም፡፡ ኢትዮጵያውያን በአገራቸው ብቻ ሳይሆን ባህር ማዶ ጭምር ተሻግረው የበጎ ፈቃድ አገልግሎት ፈጽመዋል፡፡ ኮንጎና ኮሪያ ድረስ ዘምተው ዓለማቀፍ የበጎ ፈቃድ ተግባር  ተወጥተዋል፡፡
 በሌላ በኩል፣ በጎ ፈቃደኝነት ወይም በጎ አድራጎት የሚል መደበኛ ስም አይሰጠው እንጂ፣ በዕለት ተዕለት ህይወታችንም  ቢሆን  አንዱ ለሌላው በጎ እያደረገ ነው እዚህ የደረስነው፡፡ ሆኖም ዘመናዊነትና ግላዊነት ባሳደሩብን አሉታዊ ተጽዕኖ ሳቢያ፣ ከቅርብ ጊዜያት ወዲህ  ይህ ቱባ  እሴታችን እየተሸረሸረ መጥቷል፡፡ ለዚህም ነው ባለፉት ጥቂት ዓመታት፣ በመንግስት ደረጃ ጭምር፣ የበጎ ፈቃድ አገልግሎት ላይ ትኩረት ተደርጎ ሥራ  የተጀመረው፡፡ በእኒህ ዓመታት በተለይ በመዲናዋ የተከናወኑ የበጎ ፈቃድ ተግባራትን መቃኘት የዚህ ጽሁፍ ዓቢይ ዓላማ ነው፡፡   
ከዚያ በፊት ግን መነሻችን ላይ ያነሳነውን መሰረታዊ  ጥያቄ አስቀድመን እንመልስ፡፡ በጎ ፈቃደኝነት ምንድን ነው? እንዴትስ ይገለጻል? በጎ ፈቃደኝነት የራስን ጊዜ፣ አቅምና ችሎታ ወይም ሃብትና ክህሎት ሌላውን  ለማገዝ ወይም ሸክሙን ለማቅለል  የማዋል ተግባር ነው - በምላሹ ምንም ዓይነት ክፍያና ጥቅም ሳይፈልጉ፡፡ በሌላ አነጋገር፣ ለማህበረሰብ ወይም ለአገር በፈቃደኝነት ነጻ አገልግሎት መስጠት ብንለውም ያስኬዳል፡፡
የአዲስ አበባ አስተዳደር የህብረተሰብ ተሳትፎና በጎ ፈቃድ ማስተባበሪያ ኮሚሽን፣ ዋና ኮሚሽነር አቶ አብርሃም ታደሰ በበኩላቸው፤ “በጎ ፈቃደኝነት ማለት ሁሉም ሰው በራሱ ተነሳሽነትና ፍላጎት፣ ያለማንም አስገዳጅነት፣ በነጻ ፍላጎት ላይ ተመስርቶ፣ ያለምንም ክፍያ የሚሰጠው አገልግሎት ነው፡፡” ይላሉ፡፡ አክለውም፤ “በጎ ፈቃደኝነት ለሰዎች ጊዜህን፣ ገንዘብህንና ጉልበትህን በመስጠት ዘላቂ የሆነ የመንፈስ እርካታ የምታገኝበትና አብሮነትና ትብብርን ለማዳበር የሚያግዝ ተግባር ነው፡፡” በማለት ይገልጹታል፡፡
ከለውጡ ማግስት ጀምሮ የበጎ ፈቃድ አገልግሎት በጠ/ሚኒስትር ዐቢይ መሃመድ ፊት አውራሪነት እየተለመደና እየተስፋፋ የመጣ ሲሆን፤ በአሁኑ ወቅትም በሚሊዮኖች የሚቆጠሩ ዜጎችን የሚያሳትፍ ዘርፍ ሆኗል፡፡ በተለይ በመዲናዋ  ልዩ ትኩረት ተሰጥቶት ተቋማዊ በሆነ አሰራር እየተተገበረ ነው፡፡ በቅርቡ ይህንኑ ዘርፍ የሚመራ ተቋም በኮሚሽን ደረጃ ተዋቅሮ ወደ ሥራ መግባቱ ይታወቃል፡፡ የአዲስ አበባ አስተዳደር የህብረተሰብ ተሳትፎና በጎ ፈቃድ ማስተባበሪያ ኮሚሽን ዋና ተግባሩ ይሄው ነው፡፡
በነገራችን ላይ በዓለም  ላይ ለረዥም ዘመናት የዘለቀ ጠንካራ የበጎ ፈቃደኝነት ባህል ያላቸው በርካታ አገራት ይገኛሉ፡፡ እነ አሜሪካ፣ ካናዳ፣ አውስትራሊያ፣ እንግሊዝ፣ ኔዘርላንድና ስዊድን ይጠቀሳሉ፡፡ በወጉ የዳበረና የበለጸገ የበጎ ፈቃደኝነት ባህል እንዳላት በሚነገርላት አሜሪካ፣ በሚሊዮኖች የሚቆጠሩ ዜጎች  በተለያዩ የማህበረሰብ አገልግሎቶች ውስጥ  በንቃት እንደሚሳተፉ መረጃዎች ይጠቁማሉ፡፡ እኒህ  አገራት የበጎ ፈቃድ አገልግሎታቸውን ከራሳቸው አልፈው  ለሌሎችም ማድረስና ማዳረስ  ማዳረስ ችለዋል፤ ድንበር እየተሻገሩ፡፡  
በጎ ፈቃደኝነት ሌላው  ባህርይው - ወሰን፣ ድንበርና ዘር የማይገድበው መሆኑ ነው፡፡ የሰው ልጅ በመሆናችን ብቻ የተቸረን ጸጋ ነው፡፡ ስለዚህም የሰው ልጆች ባሉበት ሁሉ ይተገበራል፡፡ ሁሉም የህብረተሰብ ክፍል ያለ ልዩነት የሚሳተፍበት ዘርፍም ነው፡፡ ከሕጻናት እስከ አረጋውያን፣ ከሊቅ እስከ ደቂቅ---ሁሉንም ያሳትፋል፡፡ በጎ ፈቃደኝነት እርዳታ አይደለም፤ ይልቁንም የፍቅርና አጋርነት መገለጫ ነው፡፡
መረጃዎች እንደሚጠቁሙት፤ ባለፉት አምስት ዓመታት፣ በመዲናዋ፣ በሰብአዊ፣ ማህበራዊና ሌሎች መርሃ ግብሮች አማካኝነት 22.7 ቢሊዮን ብር የሚገመት  የመንግስት ወጪ መሸፈን ተችሏል፡፡ በእኒህ ፕሮግራሞች በየዓመቱ በአማካይ ከ2 ሚሊዮን በላይ በጎ ፈቃደኞች የተሳተፉ ሲሆን፤ 900ሺህ ገደማ ነዋሪዎችም  ተጠቃሚ ሆነዋል፡፡
በአዲስ አበባ የሚከናወኑ  የበጎ ፈቃድ ተግባራት ዘርፈ ብዙ ናቸው፡፡ በተለይ በክረምት ወራት  የአቅመ ደካሞችና  አዛውንቶች  ቤትን  የማደስና የመገንባት ተግባር እየተስፋፋና እየተለመደ  መምጣቱን አለመመስከር ንፉግነት ነው፡፡ የዛሬ አምስት አመት ገደማ ጠ/ሚኒስትሩ የአንዲት አረጋዊት ቤት በማደስ ሀ ብለው ያስጀመሩት የበጎ ፈቃድ እንቅስቃሴ፣ ዛሬ ተስፋፍቶና ተጠናክሮ  በአቧሬና አካባቢዋ  አጀብ የሚያሰኝ ውጤት አስመዝግቧል፡፡ የበርካታ ነዋሪዎችን ህይወት በተጨባጭ  ለውጧል፡፡ በአካባቢው ባለ አስራ ሁለት ወለል የመኖሪያ  ሕንጻዎች ተገንብተዋል፡፡ የበጎ ፈቃደኝነት ትሩፋቱ ታዲያ በአቧሬ ብቻ ተወስኖ አልቀረም፡፡  ልደታ አካባቢ “የበጎነት መንደር” ተመስርቷል - በበጎ ፈቃድ አገልግሎት፡፡ በተመሳሳይ .በአራዳ፣ በቂርቆስ፣ በቦሌ፣ በየካ፣ በለሚ ኩራ፣ በንፋስ ስልክ፣ በኮልፌ፣ በአዲስ ከተማና በሌሎችም ...የአቅመ ደካማዎችና አረጋውያንን ቤቶች  የማደስና የመገንባት ተግባራት በስፋት ተከናውነዋል፡፡
በዝቅተኛ የኑሮ ደረጃ ላይ ለሚገኙ የህብረተሰብ ክፍሎች፣ ማዕድ ማጋራትም፣ ሌላው በስፋት እየተለመደ የመጣ የበጎ አድራጎት ተግባር  ነው፡፡  በዚህ ዓመት ብቻ ከ1.1 ሚሊዮን በላይ ለሚሆኑ ነዋሪዎች  ማዕድ የማጋራት ተግባር ተከናውኗል፡፡ በገንዘብ ሲሰላ ከ3.5 ቢሊዮን ብር በላይ የሚገመት ነው፡፡
የአዲስ አበባ አስተዳደር “አንድ ቤተሰብ ለአንድ ሰው” እና “አንድ ቤተሰብ ለአንድ ህፃን” በሚል በጀመራቸው መርሃ ግብሮች ቁጥራቸው ቀላል የማይባል አረጋውያንና ህጻናትን መደገፍ ተችሏል፡፡ የአዲስ አበባ አስተዳደር የህብረተሰብ ተሳትፎና በጎ ፈቃድ ማስተባበሪያ ኮሚሽን፣ ዋና ኮሚሽነር አቶ አብርሃም ታደሰ እንደሚናገሩት፤ ”ባለፈው ዓመት ከ24 ሺህ 500 በላይ የሕብረተሰብ ክፍሎች፣ በዚህ ትስስር ተቆራኝተው፣ ትናንት ለአገር ውለታ የከፈሉ አዛውንቶችን  እያገዙና  እየደገፉ ነው፡፡ ለአብነት ያህል፡- ”ታፍ ኢትዮጵያ“ ዝቅተኛ ገቢ ያላቸው አርባ እናቶችን፣ ለሁለት ዓመት፣ በየወሩ አራት ሺህ ብር እየሰጠ በመደገፍ ላይ ይገኛል፡፡” ብለዋል፡፡
 “አንድ ቤተሰብ ለአንድ ሕጻን” በሚል መርሃ ግብርም፣ አንድ ባለሃብት 100 ሕጻናትን ከጨቅላነት እስከ ዩኒቨርስቲ ድረስ ለማስተማር መረከቡን የኮሚሽኑ ሃላፊ ገልጸዋል፡፡ ነገሩ እንዲህ ነው፡፡ ባለሃብቱ መቶ ሕጻናትን ከእናቶቻቸው ሳይለዩ በየወሩ 3 ሺህ 500 ብር በመስጠት በእንክብካቤ ያድጋሉ፡፡ በባለሃብቱ ድጋፉ እስከ ዩኒቨርስቲ ትምህርት ድረስ የሚዘልቅ ነው፡፡ በተመሳሳይም 430 የሚሆኑ ሕጻናት በየክፍለ ከተማው እንዲሁ ድጋፍ እየተደረገላቸው ነው - ባለሃብቶች  ህጻናትን እየወሰዱ እያሳደጉ ነው፤ አረጋውያንን እየጦሩ እየደገፉ ነው፡፡
 እኒህ ሁሉ በመዲናዋ እየተካሄዱ ያሉ  የበጎ ፈቃደኝነት ትሩፋቶች ናቸው፡፡ ነዋሪዎች በሌላ በኩል በአረንጓዷ አሻራ መርሃ ግብር፣ ችግኝ በመትከል በንቃት ይሳተፋሉ፡፡ በጤናው ዘርፍ ደግሞ ነዋሪዎች ደም በመለገስ ለወገናቸው ይደርሳሉ፡፡ የመንግስትና የግል የጤና ተቋማት፣ እስከ ቀዶ ጥገና የሚደርስ ብዙ ወጪ የሚጠይቅ  ነጻ የህክምና አገልግሎት እየሰጡ ይገኛሉ፡፡
ከዚህ አንጻር በመዲናዋ የሚከናወኑ የበጎ ፈቃደኝነት ተግባራት ድርብርብ የሆነ ትርፍ እንዳላቸው የሚናገሩት አቶ አብርሃም፤  የበጎ ፈቃደኝነት ተግባር የሃብት  ክፍፍልን በማረጋገጥ ረገድ ትልቅ ሚና እንደሚጫወት ይገልጻሉ፡፡  ከዚህ ሌላ “ትልቁ ሃብት” የሚባለው የወጣቶች ሰብዕና ግንባታ ላይ ያመጣው ለውጥ ነው ባይ ናቸው። ”ወጣቶች ለአካባቢያቸው፤ ለማሕበረሰባቸውና ለአገራቸው በነጻ መስራትና ማገልገል ሲለምዱ፣ አገር ወዳድ ትውልድ ይፈጠራል።” ብለዋል፡፡
የበጎ ፈቃደኝነት ትሩፋቶች ተቆጥረው አያልቁም፡፡  በነዋሪዎች መሃል የአንድነትና የትብብር ስሜት በመፍጠር የማህበረሰብ ግንኙነትን ያጠናክራል፡፡ በጎ ፈቃደኝነት ሙያዊ ዕድገትን ያዳብራል፡፡ በጎ ፈቃደኞች  በበጎ አድራጎት ተግባራት ሲሳተፉ፣ እግረ መንገዳቸውን አዳዲስ ክህሎቶችና ልምዶችን ይቀስማሉ፡፡ ይሄ ብቻ ግን አይደለም፡፡ በጎ ፈቃደኝነት ማህበራዊ ግንኙነትንም ያሰፋል፡፡ አዳዲስ ሰዎችን ለመተዋወቅ፣ ወዳጅነትን ለመመስረትና ማህበራዊ ትስስርን ለማስፋት ዕድሎችን ይፈጥራል፡፡ አስገራሚ ቢመስልም በጎ ፈቃደኝነት የጤና ትሩፋቶችም አሉት፡፡ ጥናቶች እንደሚጠቁሙት፣ በጎ ፈቃደኝነት ውጥረትን በመቀነስ፣ ድባቴን በማስወገድና በአጠቃላይ የመንፈስ እርካታና  የደስታ ስሜትን በመጨመር የአዕምሮ ጤንነትን ያሻሽላል፡፡
መንግሥት በተደጋጋሚ እንደሚለው፣ የበጎ ፈቃድ አገልግሎት፣ በአገራችን እንደ ባህል እንዲዳብርና ጥቂቶች ብቻ ሳይሆኑ በርካታ ሚሊዮኖች የሚሳተፉበት ተግባር  ይሆን ዘንድ፣ በጽንሰ ሃሳቡ ዙሪያ ትርጉም ያለው  የግንዛቤ ማስጨበጫ ሥራ ማከናወን ተገቢ ነው፡፡ በዚህ ረገድ የአዲስ አበባ አስተዳደር፣ በየጊዜው የተለያዩ የግንዛቤ ማስጨበጥና ማስረጽ ተግባራትን እያከናወነ  ይገኛል፡፡  
በጎ ፈቃደኝነት፤ የማህበረሰብ አንድነትንና ትብብርን እንዲሁም ማህበረሰባዊ ለውጥን ለማምጣት ትልቅ መሳሪያ ነው፡፡ ትሩፋቱ ለብዙሃን የሚዳረስ ነው፡፡ በድፍን አገር ላይ  አዎንታዊ ተጽዕኖ ይፈጥራል፡፡
ባለፉት ጥቂት  ዓመታት፣ የበጎ ፈቃድ አገልግሎት፣ ከሌሎች የአገሪቱ አካባቢዎች በተሻለ መጠንና ፍጥነት  በመዲናዋ  እየተስፋፋ መጥቷል፡፡ ሌሎች የክልል መንግስታትና የከተማ አስተዳደሮችም የመዲናዋን አርአያነት በመከተል የበጎ ፈቃድ  አገልግሎትን ለማስፋፋትና ለማዳበር እየተጉ ይገኛሉ፡፡  
በመዲናችንም ሆነ በመላው አገሪቱ  የበጎ ፈቃደኝነት ጥረቶችንና ጅምሮችን በማበረታታትና በመደገፍ፣ ጠንካራና አይበገሬ ማህበረሰቦችን መገንባት እንዲሁም ለሁሉም  የምትመች ኢትዮጵያን መፍጠር የሁላችንም ሃላፊነት ነው፡፡ ክረምቱ ስኬታማ የበጎ ፈቃደኝነት ተግባራት የሚከናወንበት ይሁን!!

ከእለታት አንድ ቀን፣ አንዲት ወፍ፣ አንድ ባህር አጠገብ፣ ጎጆዋን መስራት ትፈልጋለች፡፡ ጥሩ ቦታ ስትፈልግ ቆይታ በገደል አፋፍ ላይ አንድ ጥላ ያለው ጎድጎድ ያለ ቦታ ታገኛለች፡፡ እዚህ ቦታ ጎጆዬን ብሰራ በደንብ የተከለለና ከአደጋ የተሰወረ ይሆናል ብሎ ወሰነች፡፡ ሳርም፣ ቄጤማም አምጥታ ጎጆዋን አሳምራ ሰራች፡፡ እሷ ጎጆዋን ስታሳምር ባህሩ በፀጥታ፣ ቀስ በቀስ ዳርቻውን አልፎ ወደ ገደሉ አፋፍ እየመጣ ነበር፡፡ ወደ ገደሉ ደርሶ ከጠርዙ ጋር እየተላተመ መመለስ ጀመረ፡፡ ውሎ አድሮም ወፏ ጎጆ ጋ ደረሰና፣ ጥርግርግ አድርጎ ወሰደባት፡፡ ወፊቱ እየጮኸች ክንፏን እያራገበችና በንዴት እያጨበጨበች ወደ ሰማይ በረረች፡፡ ከላይ ሆናም ጎጆዋ ባህር ውስጥ ገብቶ ሲፈራርስ ተመለከተች፡፡

 “እንዴት እንዲህ ትደፍረኛለህ? እንዴት ዋናውን መቀመጫ ቤቴን ታፈርሳለህ? ስገነባው አላየህም? ምን ያህል ጊዜና ጉልበት እንደወሰደብኝስ ሳታውቅ ቀርተህ ነው?” እያለች ጮኸች፡፡
ሆኖም ባህሩ ምንም መልስ አልሰጣትም፡፡ እንደተለመደው ገደሉ አፋፍ ድረስ እየመጣ ተመልሶ ወደ ቦታው ይመለሳል፡፡ ወፊቱም “ቆይ ሳልሰራልህ ብቀር!” ብላ ከበረረችበት ወደ መሬት ወርዳ፣ በኩምቢዋ ጥቂት ውሃ ጨልፋ ወስዳ፣ ሜዳው ሳር ላይ ትተፋለች፡፡ እንደገናም ትመጣና ሌላ ውሃ ጨልፋ ትወስዳለች፣ እሳሩ ላይም ትደፋለች፡፡ “በዚህ ሁኔታ ቀኑን ሙሉ እየተመላለስኩ ውሃውን ብወስድበት ባዶ አደርገዋለሁ” ብላ አስባ ነው፡፡ ሆኖም ከጥቂት ጊዜ በኋላ ደከማት፡፡ ውሃውን መጨለፏን ግን አላቋረጠችም፡፡ ምክንያቱም እበቀለዋለሁ ብላ ቆርጣ ተነስታለችና ነው፡፡ ያልተገነዘበችው ነገር ቢኖር ምንም ያህል ውሃ እየቀዳች ብትወስድ፣ ባህሩን ልታጎድለው አለመቻሏን ነው፡፡ ውሃ እንደቀድሞው እየመጣ ማዕበሉም ከዳርቻው ጋር በሃይል እየተላተመ ይመለሳል፡፡ ወፏ ወደ ሞት እስከምትቃረብ ድረስ ለፍታ ለፍታ ደከማትና፣ አንድ ቋጥኝ ላይ ተቀምጣ አረፍ እንዳለች፣ አንድ ሌላ ትልቅ ወፍ ወደ እሷ ይመጣል፡፡ መጤው ወፍም፤ “ወፊት ሆይ! እስካሁን ስትሰሪ የነበረውን ነገር ሁሉ ራቅ ብዬ ስመለከት ነበር፡፡ ምን ለማድረግ እየሞከርሽ እንደሆነ ገብቶኛል፡፡ ግን አንድ ምክር እንድሰጥሽ ትፈቅጂልኛሽ?” አላት፡፡ የደከማት ወፍ መልስ ለመስጠት እንኳን አቅም አልነበራትም፡፡ ስለዚህም እንግዳው ወፍ ቀጠለ፡፡ “በቀል የደካማ በትር ነው፡፡ አቅምሽን ሁሉ በበቀል ላይ መጨረስ አያዋጣሽም፡፡ ራስሽን ተመልከቺ፡፡ ከጊዜ ጊዜ እየደቀቅሽ፣ እየተመናመንሽ እየሄድሽ ነው፡፡ ምን ተጠቀምሽ? ባህሩ እንደሆን ምንጊዜም ባህር ነው፡፡ ምንጊዜም ውሃ አለው፡፡ ምንጊዜም እንደሞላ ነው፡፡ ምን ጊዜም ጠንካራ ነው፡፡ ስለሆነም ልበቀለው ብለሽ የፈለግሽውን ያህል ብትፍጨረጨሪ ከንቱ ድካም ነው፡፡ ይልቅ አቅምና ጉልበትሽን በሚጠቅም ነገር ላይ አውይው፡፡ አስቢበት፡፡” ብሏት በረረ፡፡ ወፊቱ ቋጥኙ ላይ ተቀምጣ ድካሟን እያስታመመች ብዙ ካሰበች በኋላ፣ ቀጥሎ የምትሰራውን ወሰነች፡፡ ከዚያ ተነስታ ከባህሩ ዳርቻ ራቅ ብሎ፣ ለጎጆ መስሪያ አመቺ ቦታ መረጠች፡፡ ሳርና ቅጠል እየሰበሰበች እንደገና አዋቅራ አዲስ ጎጆ ሰራች፡፡ ቀጥላም፤ “እንግዳው ወፍ የነገረኝ እውነት ነው፡፡ አቅምና ጉልበቴን ጠቃሚ ነገር ላይ ባውለው ይሻላል፡፡ በቀል የደካማ በትር ነው፡፡ ትላንት የሰራሁትን ስህተት እንዳይ ያደርገኛል” አለች፡፡
        ***
በቀል በማንኛውም መልኩ ቢሆን የጥፋት ዝርያ ነው፡፡ ከማይቋቋሙት ባላጋራ ጋር መቀያየም፣ አልፎም ለበቀል መነሳት ትርፉ ፀፀት ነው፡፡ ጨልፈው የማይጨርሱትን ባህር ቀድቼ ባዶ አደርገዋለሁ ብሎ ማሰብ ከንቱ ቅዥት ነው፡፡ በቀል ለትውልድ ቂም ማኖር እንጂ የሀገርን አብራክ አያለመልምም፡፡ የህዝቧንም ተቀራርቦ ተስማምቶና ተቻችሎ የመኖር ተስፋ አይጠቁምም፡፡ ይልቁንም አድሮ ይቆጠቁጣል፡፡ የእንግሊዙ ገጣሚና ደራሲ ጆን ሚልተን ይህንኑ በግጥም ሲገልጽ፣ “ምን መጀመሪያ ቢጣፍጥ፣ በቀልም እንደማር ቢጥምም፣ ብዙ ሳይቆይ መምረሩ አይቀር፣ ዞሮ በራስ ሲጠመጠም፡፡” እንዳለው ሁሉ፣ ዛሬ በሌላው የምንወስደው እርምጃ፣ ነገ በእኛው ላይ የሚያነጣጥር በቀል-መላሽ ትውልድ እንደ መፈልፈል ነው፡፡ የሀገራችን እውቅ ገጣሚ መንግሥቱ ለማ፤ “… ማን ያውቃል እንዳለው ለድንጋይስ ቋንቋ፣ ዛፍ ለሚቆረጥ ዛፍ፣ እንዳለው ጠበቃ…” ያሉትም የዚሁ የበቀል መንፈስ ሌላው ገፅታ ምን እንደሆነ ሲጠቁሙ ነው፡፡ በፖለቲካ ፓርቲ፣ በድርጅት፣ በማህበር፣ በመስሪያ ቤት፣ በግለሰብ ወዘተ ላይ ወይም መካከል የሚደረግ የበቀል እንቅስቃሴ፣ “በቀልን የመረጠ የራሱን ቁስል እንዳስመረቀዘ ይኖራል” እንዳለው ፍራንሲስ ቤከን፣ ነገ የሚያቆጠቁጥና የሚቆጠቁጥ የትውልድ ህመም፤ ታሪካዊ ተውሳክ መትከል ነው፡፡ መቼም ይፈፀም መቼ፣ ማንም ይፈፅመው ማን ህዝብ ባህር ነው፡፡ የበቀል እርምጃ ሲወሰድ ዞሮ ዞሮ ህዝቡ የሀገሩ ባለቤት ነውና፣ በትዝብት ዐይን አስተውሎ በታሪክ ማህደር ጽፎ፣ አጥፊውን መጠየቁ አይቀሬ ነው፡፡ ኢፍትሐዊም ነውና በህግ መሟገቱ ሳይታለም የተፈታ ነው፡፡ ነፃነቴ ተነካ ሲል ሰብዓዊ መብቱ፣ መብቴ ተደፈረ ሲል ለዲሞክራሲያዊ መብቱ መቆሙ አይቀርም፡፡ ከቶውንም በየጊዜው የሚነገሩም ሆነ የሚተገበሩ የህግ የበላይነት አከባበር፣ አፈርሳታ፣ አውጫጪኝ፣ አዲስ አወቃቀር፣ ተሐድሶ፣ አዲስ አደረጃጀት ምልመላ፣ አሮጌ ጠላ በአዲስ ጋን፣ አሮጌ ሰው በአዲስ ጠበል ወዘተ… እያልን ላይ ታች የምንልባቸው ጉዳዮች፣ ልባችን ውስጥ የበቀል ቋጠሮ ቋጥረን፣ “ቆይ ሳልሰራልህ ብቀር” “ረዥም እረፍት ሳላስወስድህ ብቀር” እያልን ከሆነ፣ ተጫውቶ ተጫውቶ ቁር ሲሉ፤ “ፉርሽ ትሉኝ” ብሎ ከመጀመሪያው የገበጣ ቤት እንደ መጀመር ይሆናል፡፡ የፈሰሰ ንዋይ፣ የባከነ የስው አዕምሮ፣ የባከነ ጊዜ… የሀገር ሀብት  መሆኑን መዘንጋት በታሪክ ተጠያቂ ያደርጋል፡፡ ያ ሳያንስ ጥፋተኛ ለመፈለግ በወገናዊ መንገድ መሄድና እሱንም በበቀል ቀመር ለማከናወን መጣር፣ ለሀገርና ለህዝብ ጥፋት መደገስ ይሆናል፡፡ ከቶውንም ፓርቲና ፓርቲ፣ የፖለቲካ ድርጅትና የፖለቲካ ድርጀት፣ አለቃና አለቃ፣ አለቃና ምንዝር ለመበቃቀል እቅድ ይዘው ስለመድብለ ፓርቲ፣ ድህነትን ስለመቀነስ ቢያወሩ፣ የትም ፈቀቅ ማለት አይቻልም፡፡
ወደ መተሳሰብ፣ ወደ መወያየት፣ ችግርን ከሀገር አንፃር ወደ መፍታት ሳይጓዙ ክፉ ክፉውን ወደ ማየት መጓዝ፣ ወደ ትንኮሳና አምባጓሮ ማምራት ለእድገት አያበቃም፡፡ ይልቁንም “ለመራመድ ያቃተው እግር፣ ለመርገጥ ሲሉት ይነሳል” እንደሚባለው ይሆናል፡፡

ጊዜያዊ አስተዳደሩ እርምጃ ባለውሰድ ተወቅሷል


         በትግራይ ክልል የሚንቀሳቀሱ አራት ተቃዋሚ ፓርቲዎች፣ በትግራይ ሴቶች ላይ የሚደርሱ የፆታ ጥቃቶች በአስቸኳይ እንዲገቱና የመፍትሔ እርምጃ እንዲወሰድባቸው ጠይቀዋል። ፓርቲዎቹ ባለፈው ሰኞ ሰኔ 17 ቀን 2016 ዓ.ም. መቐለ ከተማ በሚገኘው የሳልሳይ ወያነ ፓርቲ ጽሕፈት ቤት በሰጡት የጋራ መግለጫ፤ በክልሉ በሴቶች ላይ የሚፈፀሙ ጥቃቶች መነሻቸው ሥርዓተ አልበኝነት ነው ብለዋል።
ጋዜጣዊ መግለጫውን በጋራ የሰጡት አረና ትግራይ ለሉዓላዊነትና ለዴሞክራሲ ፓርቲ፣ ሳልሳይ ወያነ፣ ባይቶና እና የትግራይ ነጻነት ፓርቲ (ውናት) ናቸው።
 “ትግራይ በአሁኑ ሰዓት የመንግስት አልባነት ሁኔታ ገጥሟታል ያሉት የአረና ትግራይ ለሉዓላዊነትና ለዴሞክራሲ ፓርቲ ሊቀመንበር አቶ አምዶም ገብረስላሴ፤  በተለያዩ የክልሉ አካባቢዎች በሴቶች ላይ የሚፈጸሙ እገታዎች፣ ግድያዎችና ጾታዊ ጥቃቶች የተበራከቱበትን ምክንያት ዘርዝረዋል።
እገታ እንደ አንድ የገቢ ማግኛ ዘዴ ማገልገሉ አንደኛው ምክንያት መሆኑን  ያነሱት አቶ አምዶም፤ በዚህም የተነሳ የወንጀል ድርጊቱን ለመፈጸም የተደራጁ ቡድኖች፣ ታዳጊና ወጣት ሴቶችን በማገት ረብጣ ብር እንደሚጠይቁ ተናግረዋል። “እነዚህ ቡድኖች በክልሉ የፖሊስ ኮሚሽነሮችና ሌሎች ባለስልጣናት ከለላ እየተሰጣቸው  ወንጀሉን ይፈጽማሉ፤ ፍትሕ ስለማይሰጥ ተጎጂዎች ስጋት ውስጥ ይገባሉ” ሲሉም ለጋዜጠኞች አስረድተዋል፡፡
 የባይቶና ፓርቲ ሊቀ መንበር  አቶ ክብሮም በርሄ በበኩላቸው፤ “በጠቅላላ ከሕግና ስርዓት ውጪ የሆኑ አሰቃቂ ድርጊቶችን በሴቶች ላይ የሚፈጽሙ ሃይሎች ተፈጥረዋል። እነዚህ ሃይሎች ደግሞ ህወሓት ያደራጃቸው ቡድኖች ናቸው። ስለዚህም እኒህን ቡድኖች ለማውገዝ ነው ጋዜጣዊ መግለጫው የተጠራው” ብለዋል።
አክለውም ሲያስረዱ፤ “የወንጀል ድርጊቶቹ ከፖሊስ ምክትል ኮሚሽነሩ ጋር የተያያዙ ናቸው፡፡ ፖሊስ ክስ አቅርቦ፣ እንዳይመረምር ተደርጓል። ምክንያቱም ከእነዚህ የወንጀል ድርጊቶች መካከል አንደኛውን የፈጸመው የምክትል ኮሚሽነሩ  ልጅ ነው። በአጠቃላይ በህወሓት ተመርጠው፣ በጊዜያዊ አስተዳደሩ የተሾሙ ሃላፊዎችም በጉዳዩ ተሳታፊ ናቸው።” በማለት  ከስሰዋል፡፡ ፡
የሴቶች ተገድዶ መደፈርና መገደል የአራቱም ፓርቲዎች “ቀይ መስመር” መሆኑን የገለጹት አቶ ክብሮም፤ የፓርቲዎቹ ዓላማ ለጥቃት ተጋላጭ የሆኑ ሴቶች ለመብታቸው እንዲቆሙ መቀስቀስ መሆኑን ተናግረዋል፡፡  “ከወንጀል ድርጊቶቹ ጋር በተያያዘ የታሰሩት ዋናዎቹ ሳይሆኑ ሌሎች ሰዎች ናቸው። ነገሩ የይስሙላ ነው። ባደረግነው ጥናት መሰረት፤ ይሄ ተራ ሰዎች የሚፈጽሙት ወንጀል አይደለም። ታጋቾቹን ሆቴል ውስጥ በማስቀመጥ፣ ከታጋች ቤተሰቦች ጋር የዋጋ ድርድር ይደረጋል።  ከዛም ብሩ ወደ አጋቾቹ አካውንት ይገባል። ካልሆነ ደግሞ ትኬትና መታወቂያ ለታጋቾቹ ተዘጋጅቶ ወደ አዲስ አበባ ይላካሉ” ሲሉ የወንጀል ድርጊቱ ሂደት ምን እንደሚመስል በጥቂቱ አብራርተዋል፤ አቶ ክብሮም።
ጊዜያዊ አስተዳደሩ “የስርዓተ አልበኞች አስተዳደር ሆኗል” ሲሉ የወቀሱት አቶ ክብሮም፤ “ህወሓት ፖለቲካው አልሆንለት ሲለው ክልሉን ወደ ማመስ፣ ወደ መዝረፍና የወንጀል ቡድኖችን ወደ ማደራጀት ገብቷል፡፡” ብለዋል።
የፓርቲዎቹ የወደፊት ዕቅድ ሰላማዊ ሰልፍ በመጥራት፣ ጉዳዩ የበለጠ ትኩረት እንዲያገኝ መስራት መሆኑን የባይቶና ሊቀ መንበር ጠቁመዋል፤ በፆታዊ ጥቃት ዙሪያ ሌሎች እንቅስቃሴዎችንም እንደሚያደርጉ በማከል፡፡
በተያያዘ ዜና፣ ባለፈው ማክሰኞ ሰኔ 18 ቀን 2016 ዓ.ም. በመቐለ ከተማ በሺዎች የሚቆጠሩ ሴቶች፤ “መንግስት ጸጥታን ያስከብር”፣ “ፍትህ ለትግራይ ሴቶች”፣ “ፆታ ተኮር ጥቃት ይቁም” በማለት የተቃውሞ ሰልፍ አካሂደዋል፡፡ በቅርቡ ታፍነው የተወሰዱና የተገደሉ ሁለት እንስት የጥቃት ሰለባዎችን ስም በመጥራትም፣ ተቃውሟቸውን አሰምተዋል። ከችግሩ ጋር በተያያዘ የክልሉ ጊዜያዊ አስተዳደር እርምጃ ለመውሰድ ቸልተኝነት አሳይቷል ሲሉም ወቅሰዋል።
ለሴት ሰልፈኞቹ ምላሽ የሰጡት፣ የትግራይ ክልል ፍትሕ ቢሮ ሃላፊ አቶ ሓዱሽ ተስፋ፤ በክልሉ በተለይ በሴቶች ላይ አሰቃቂና በጭካኔ የተሞሉ ያልተለመዱ ጥቃቶች መበራከታቸውን ገልፀው መንግስት ችግሩን ለመፍታት እንደሚሰራ ተናግረዋል፡፡